Di sản văn hóa sẽ còn khi chúng ta thực tâm coi trọng di sản

75 năm qua, sự nghiệp bảo tồn di sản văn hóa của nước ta đã đạt được thành tựu lớn trong việc gìn giữ truyền thống lịch sử văn hóa, góp phần tích cực cho sự nghiệp kiến thiết xây dựng và bảo vệ Tổ quốc .

1.

Ngay sau cuộc Cách mạng tháng Tám, quản trị Hồ Chí Minh đã phát hành Sắc lệnh của quản trị nhà nước lâm thời số 65 ngày 23.11.1945, trong đó nêu rõ ý nghĩa quan trọng của bảo tồn di sản : Xét rằng việc bảo tồn cổ tích là việc rất cần trong công cuộc thiết kế nước Nước Ta. Đồng thời ra lệnh : Cấm phá huỷ những đình chùa, đền, miếu hoặc những nơi thờ tự khác, những hoàng cung, thành, quách cùng lăng mộ chưa được bảo tồn. Cấm phá huỷ những bi ký, vật phẩm, chiểu sắc, văn bằng, giấy má, sách vở có tính sách tôn giao hay không, nhưng có ích cho lịch sử dân tộc mà chưa được bảo tồn .

Như vậy, giá trị và vai trò của bảo tồn di sản đối với phát triển quốc gia đã được chính quyền non trẻ của Việt Nam kịp thời nhìn nhận. 75 năm qua, sự nghiệp bảo tồn di sản văn hóa của nước ta đã đạt được thành tựu lớn trong việc gìn giữ truyền thống văn hóa, đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Hiện nay, trong toàn cảnh toàn thế giới hóa, quy trình văn minh hóa quốc gia đã có những ảnh hưởng tác động xấu đi đến bảo tồn di sản. Số lượng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể ngày càng nhiều nhưng trên trong thực tiễn sự hủy hoại, làm hư hại di sản cũng không hề nhỏ. Đặc biệt, ở những đô thị và vùng đô thị hóa đã mất mát nhiều khu công trình kiến trúc, cảnh sắc tự nhiên … Do đó, việc xác lập giá trị của di sản cũng như những phương pháp bảo tồn di sản trong đời sống văn minh luôn cần được đặt ra và nhắc lại .

2.

Di sản văn hóa, hoàn toàn có thể hiểu một cách khái quát, là những khu công trình và tập quán mà một xã hội được thừa kế từ quá khứ, muốn bảo tồn và truyền lại cho những thế hệ tương lại. Có thể coi một đối tượng người dùng là di sản khi hội đủ ba tiêu chuẩn, cũng là ba giá trị cơ bản : Tính truyền thông online, tính khoa học, tính kinh tế tài chính .Nếu những khu công trình còn khá nguyên vẹn thuận tiện nhận thức, nhìn nhận giá trị nhiều mặt, thì những tàn tích, phế tích lại mang giá trị hồi tưởng quá khứ. Giá trị lịch sử dân tộc này bù đắp cho sự thiếu vắng giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ hay nghệ thuật và thẩm mỹ, là tiêu chuẩn quan trọng để bảo tồn, thậm chí còn phải bảo vệ cấp bách những tàn tích, phế tích .

Những tiêu chí được xác lập do chủ quan con người ở mỗi thời đại, mỗi thể chế. Vì vậy, một công trình hay quần thể công trình, cảnh quan thiên nhiên có là “di sản” hay không phụ thuộc vào mỗi xã hội, cộng đồng, thậm chí từng cá nhân, kể cả việc bảo tồn di sản cũng vậy. Giá trị lịch sử, giá trị truyền thông còn làm cho di sản trở thành “ký ức cộng đồng”. Bảo tồn di sản là gìn giữ và làm dày thêm ký ức, nối dài thêm lịch sử cộng đồng, trong đó có lịch sử từng gia đình, từng con người. Phá hủy di sản là xóa bỏ ký ức, hành vi này làm thiệt hại cho xã hội và gây tổn thương về tinh thần cho cộng đồng.

3.

Một yếu tố luôn được đề cập đến là bài toán giữa bảo tồn di sản và tăng trưởng, trong đó luôn bao hàm sự phức tạp từ chính những yếu tố cốt lõi : Lựa chọn quyền lợi về kinh tế tài chính hay văn hoá lịch sử vẻ vang ? Lợi ích đường dài hay chỉ là trước mắt ? Từ đây, hoàn toàn có thể thấy rằng, vai trò của chính quyền sở tại vô cùng quan trọng, là yếu tố then chốt quyết định hành động vận mệnh và tương lai của di sản văn hóa ở từng địa phương và vương quốc .Bảo tồn di sản từ chủ trương của chính quyền sở tại. Bảo tồn di sản ngay từ quy hoạch tổng thể và toàn diện tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của địa phương. Đấy là tầm nhìn dài hạn. Cụ thể, cần có những chủ trương phong phú, linh động tương thích với trong thực tiễn nhưng trên quan điểm bảo tồn và gìn giữ di sản văn hóa. Những quan điểm, yêu cầu của hội đồng, thậm chí còn chỉ một thông tin tương quan hay phản ánh giá trị di sản văn hóa cần được chính quyền sở tại và nhà quản trị lưu tâm, xác định và minh bạch trước công luận, để tạo sự đồng thuận trong việc bảo tồn di sản văn hóa và đặc biệt quan trọng là di sản vạn vật thiên nhiên .Bảo tồn di sản gắn với đời sống người dân, hoạt động và sinh hoạt hội đồng. Nhiều khu công trình kiến trúc, nhất là nhà cổ … người dân làm chủ chiếm hữu và đang cư ngụ. Cần xử lý hài hòa quyền lợi giữa di tích lịch sử và quyền lợi và nghĩa vụ của dân cư. Việc bảo tồn, gìn giữ khu công trình kiến trúc có giá trị nhưng phải bảo vệ tốt nhu yếu sống và tăng trưởng kinh tế tài chính, xã hội của dân cư. Người dân – chủ sở hữu của di tích lịch sử – phải được hưởng một phần doanh thu từ nguồn lợi mà những di tích lịch sử đem lại .Bảo tồn di sản gắn với hoạt động và sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng. Sự hiện hữu của những cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng ngoài ý nghĩa lịch sử dân tộc truyền thống cuội nguồn còn là yếu tố quan trọng cho “ sự cân đối ý thức ” cho con người trong nhịp sống “ công nghiệp hóa ” căng thẳng mệt mỏi. Việc bảo tồn những khu công trình này, cho nên vì thế, mang đến giá trị ý thức cho đời sống tân tiến. Cũng cần thấy trùng tu, tôn tạo di tích lịch sử tôn giáo tín ngưỡng lúc bấy giờ phần nhiều là nhờ hội đồng. Đó cũng là một phương pháp hội đồng bảo vệ ký ức của mình và di truyền cho đời sau .

Bảo tồn di sản gắn với hoạt động du lịch. Phát huy giá trị di sản gắn với hoạt động du lịch là đặc trưng quan trọng của bảo tồn di sản. Du khách đến các di tích lịch sử văn hóa hay di sản thiên nhiên bên cạnh việc nghỉ ngơi giải trí còn tìm hiểu về những đặc trưng văn hóa bản địa. Du lịch gắn với di sản còn nhằm bảo vệ sự đa dạng văn hóa – vốn xã hội quan trọng để phát triển bền vững. Du lịch đóng góp cho ngành “kinh tế di sản” một nguồn thu lớn để phục vụ trở lại việc trùng tu, bảo tồn di sản văn hóa.

Bảo tồn di sản gắn với nghiên cứu và điều tra và chuyển giao tri thức cho hội đồng. Nghiên cứu khoa học nhằm mục đích chỉ ra những giá trị văn hóa, cơ sở khoa học và pháp lý, giúp chính quyền sở tại và gia chủ di tích lịch sử có giải pháp hữu hiệu để bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Từ đó phần góp tiếp thị hình ảnh của di sản một cách thoáng rộng và đúng đắn, trải qua những phương tiện đi lại truyền thông online mà thông dụng là sách báo, tạp chí, internet … Kết quả điều tra và nghiên cứu cần được truyền bá, “ chuyển giao ” tri thức và ý thức bảo vệ di sản văn hóa cho hội đồng. Đó là một nghĩa vụ và trách nhiệm quan trọng của nhà nghiên cứu .Bảo tồn di sản bằng sự tham gia của hội đồng. Cộng đồng trong vai trò phản biện, góp ý và giám sát chính là “ sức ép ” từ công luận xã hội buộc chính quyền sở tại, nhà quản trị phải xem xét lại chủ trương, quy trình tiến độ quản trị và thực thi bảo tồn di sản. Ngày nay, nhiều tri thức và kinh nghiệm tay nghề của quốc tế được phản ánh từ hiểu biết của hội đồng chứ không chỉ bó hẹp trong giới học thuật như trước kia, một thuận tiện để nhà quản trị hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm và hành xử tương thích với di sản .Kinh nghiệm tăng trưởng của nhiều vương quốc đã cho thấy, bảo tồn di sản thực ra là “ hiệu quả dàn xếp những khuynh hướng xích míc ”. Trong đó, xích míc lớn nhất là di sản là gia tài của hội đồng nhưng thường bị coi là “ gánh nặng ” của chính quyền sở tại. Vấn đề bảo vệ di sản văn hóa thực ra là việc phát hành và thực thi chủ trương quản trị và tăng trưởng văn hóa. Để hạn chế xích míc này, chính quyền sở tại phải thực tâm coi trọng di sản và trang bị tri thức về “ nguồn vốn xã hội đặc trưng ”, đưa bảo tồn di sản tham gia vào kế hoạch tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội của vương quốc và từng địa phương .

Các bài viết liên quan

Viết một bình luận