Để văn hóa Chăm trường tồn

Với kiến trúc độc đáo và còn khá nguyên vẹn, Tháp Đôi được nhiều du khách chọn đến thăm quan, thưởng ngoạn khi đi du lịch tại Bình Định

Giữ gìn di sản

Là tỉnh có đông người Chăm sinh sống, Ninh Thuận đang là vùng đất còn lưu giữ một kho tàng văn hoá chăm đồ sộ. Đó là mạng lưới hệ thống chữ viết, phục trang dân tộc bản địa, thẩm mỹ và nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, nghề gốm, nghề dệt thổ cẩm, liên hoan …. Nghệ thuật dân ca và múa Chăm đã trở thành di sản quý giá của nền văn hóa Nước Ta .Ninh thuận còn nổi tiếng bởi mạng lưới hệ thống những tháp Chăm còn tương đối nguyên vẹn cả về kiến trúc, thẩm mỹ và nghệ thuật điêu khắc gắn liền với những liên hoan còn được gìn giữ cho tới ngày này. Cùng với đó, những nghi lễ như : Lễ khai mương, đắp đê, lễ chặn đầu nguồn sông, lễ mừng lúa non, lễ xuống gặt, lễ mừng cơm mới … vẫn còn được lưu giữ và thực thi hàng năm .

Năm 2017, Bộ VHTT&DL ban hành Quyết định đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia: “Nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm làng Bàu Trúc, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận” và “Lễ hội Katê của người Chăm tỉnh Ninh Thuận”; Công nhận Di tích quốc gia đặc biệt đối với tháp Pô Klông Garai, tháp Hòa Lai.

Phát huy những thành quả, giá trị văn hóa, năm 2019, ngành VHTT&DL tỉnh Ninh Thuận tiếp tục nghiên cứu và làm rõ giá trị di tích tháp Hòa Lai và tháp Pô Klông Garai, gắn với hệ thống tháp Chăm các tỉnh miền Trung để lập hồ sơ trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa Thế giới trong những năm tới. Đặc biệt, phối hợp triển khai việc lập và trình UNESCO công nhận Lễ hội Katê là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Khai thác giá trị kinh tế từ văn hóa

Để văn hóa Chăm trở thành mẫu sản phẩm du lịch đặc trưng, tạo nét riêng không liên quan gì đến nhau, lôi cuốn hành khách, Ban Quản lý di tích lịch sử tỉnh Ninh Thuận cũng đã thay đổi, và đưa vào vận dụng nhiều giải pháp nhằm mục đích Giao hàng, lôi cuốn hành khách như : Bố trí đội ngũ hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp, thuyết minh không tính tiền cho hành khách bằng song ngữ Việt – Anh đến thăm quan ở tháp ; tổ chức triển khai trình diễn văn nghệ dân gian Chăm Giao hàng hành khách, góp vốn đầu tư xe điện Giao hàng hành khách .Ngoài khai thác Lễ hội Katê vốn có ở tháp, Ban Quản lý di tích lịch sử phối hợp với Ban Phong tục tổ chức triển khai 4 liên hoan, diễn ra tại di tích lịch sử Tháp Pô Klông Garai : Lễ Chabun ( lễ cúng nữ thần mẹ xứ sở ), Lễ Peh bi mbeng Yang ( lễ Open tháp ) và lễ Yuer yang ( lễ cầu đảo ), Lễ hội Katê … vừa bảo tồn, vừa khai thác giá trị văn hóa, lôi cuốn khách du lịch .Ông Hồ Sĩ Sơn, Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Ninh Thuận cho biết, thời hạn qua, những di sản văn hóa Chăm như : Tháp Pô Klong Garai, làng gốm Bàu Trúc, làng dệt Chăm Mỹ Nghiệp được những doanh nghiệp lữ hành khai thác du lịch, mang lại hiệu suất cao kinh tế tài chính cho địa phương .

 “Bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa Chăm được Tỉnh ủy, UBND, ngành VHTTDL tỉnh Ninh Thuận đặc biệt chú trọng, quan tâm. Tuy còn nhiều khó khăn nhưng việc trùng tu, tôn tạo các di tích ở Ninh Thuận cũng được tiến hành thường xuyên. Chúng tôi xác định, ngoài cảnh quan thiên nhiên, thì văn hóa Chăm là một trong những yếu tố then chốt để góp phần phát triển ngành du lịch tỉnh nhà”, ông Sơn khẳng định.

Xã hội hóa để bảo tồn và phát triển

Tỉnh Bình Định cũng có một mạng lưới hệ thống di tích lịch sử những tháp Chăm cổ. Các tháp Chăm ngàn năm tuổi ở tỉnh Tỉnh Bình Định có nét độc lạ, huyền bí, bộc lộ trình độ kiến trúc và nghệ thuật và thẩm mỹ Chămpa ở từng quá trình tăng trưởng khác nhau. Hiện nay, tỉnh Tỉnh Bình Định có 8 cụm tháp nổi tiếng là : Bánh Ít, Dương Long, Tháp Đôi, Cánh Tiên, Phú Lốc, Thủ Thiện, Bình Lâm và Hòn Chuông. Đã ngàn năm trôi qua, nhưng những cụm tháp Chăm ở đây còn khá nguyên vẹn, như thể một bảo vật, điểm đến mê hoặc so với hành khách gần xa .Nổi bật là Tháp Đôi được kiến thiết xây dựng vào cuối thế kỷ XII. Di tích này nằm ở phường Q. Đống Đa, thành phố Quy Nhơn, được xếp vào loại đẹp, độc nhất vô nhị của thẩm mỹ và nghệ thuật kiến trúc Chămpa. Tháp Đôi gồm 2 tháp : Tháp chính cao 20 m, tháp phụ cao khoảng chừng 18 m. Đây là nơi lôi cuốn lượng khách du lịch thăm quan đông nhất trong mạng lưới hệ thống tháp cổ ở tỉnh Tỉnh Bình Định .Ông Bùi Tỉnh, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Tỉnh Bình Định nhận định và đánh giá, so với những tháp Chăm ở nơi khác, tháp Chăm Tỉnh Bình Định có nhiều nét độc lạ riêng ; và còn khá nguyên vẹn nên lôi cuốn được nhiều hành khách đến du lịch thăm quan. UNBD tỉnh Tỉnh Bình Định đã giao Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh lập Đề án “ Xã hội hóa hoạt động giải trí quản trị, khai thác một số ít di tích lịch sử lịch sử dân tộc – văn hóa danh lam thắng cảnh trên địa phận tỉnh Tỉnh Bình Định ”, nhằm mục đích bảo tồn và phát huy giá trị những di tích lịch sử lịch sử dân tộc gắn với tăng trưởng du lịch, trong đó chú ý quan tâm phát huy mạng lưới hệ thống tháp Chăm .

Cùng với tháp Chăm, Bình Ðịnh còn lưu giữ nhiều hiện vật điêu khắc, phù điêu, lò gốm… từ thời Champa. Trong đó, một số hiện vật đã được Nhà nước công nhận là bảo vật quốc gia. Việc phát huy giá trị hệ thống hiện vật này, không chỉ thể hiện tinh thần trân trọng di sản, mà còn phù hợp với định hướng phát triển du lịch của tỉnh.

Du khách đến tham quan làng gốm cổ Bàu Trúc

 Ngoài 8 cụm tháp và 14 khối kiến trúc tháp Chăm hầu hết tọa lạc trên những đỉnh đồi, tạo sự khác biệt với các nơi khác, Bình Định còn có 4 tòa thành cổ, gồm: Thị Nại, Đồ Bàn, An Thành, Uất Trì và hàng loạt tác phẩm điêu khắc, phù điêu, gốm giá trị đã được tìm thấy.

Không chỉ có gốm Champa, những phù điêu Champa cũng rất là quý giá và mê hoặc. Bảo tàng Tỉnh Bình Định hiện đang lưu giữ 4 bảo vật vương quốc là những phù điêu Champa, gồm : Phù điêu nữ thần Mahishasuramardini, phù điêu thần Brahma, 2 bảo vật còn lại là cặp tượng chim thần Garuda diệt rắn .Ông Tạ Xuân Chánh, Giám đốc Sở VH&TT Tỉnh Bình Định cho biết : “ Hiện nay, Sở đã chỉ huy cho Bảo tàng phối hợp với những cơ quan mời những chuyên viên đầu ngành để phong cách thiết kế, từng bước trùng tu kiến thiết xây dựng lại những tháp cổ trong thời hạn tới. Tỉnh Bình Định cũng đã phối hợp với những cơ quan ban ngành trùng tu, tôn tạo, không thay đổi hạ tầng tại toàn bộ những tháp để ship hàng tăng trưởng du lịch .

Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Giáo dục