Tiểu Luận Văn Hóa Làng Xã Việt Nam Và Một Số Quyền Lợi Của Bộ Phận Lý Dịchkỳ

Đình sống sót trên công thổ, công điền của làng. Người từ 18 tuổi trở lên được nhận ruộng công về làm và nộp hoa lợi cho đình hoạt động giải trí. Mỗi khi ra đình phân biệt mâm ăn và chiếu ngồi, chia phần “ một miếng giữa làng hơn một sàng só nhà bếp ”, “ một miếng lộc thánh bằng một gánh lộc trần ”. Như vậy, đình làng diễn ra sự phân loại đẳng cấp và sang trọng rất ngặt nghèo, trọng tuổi hơn trọng chức sắc, là nơi quyết định hành động về kinh tế tài chính, chính trị và tâm tư nguyện vọng tình cảm của người dân. Hàng năm đình có liên hoan thường được tổ chức triển khai vào ngày sinh hoặc ngày mất của vị thần được thờ. Lễ hội gắn với truyền thống lịch sử lịch sử dân tộc ( sự tích thần đánh giặc, lập làng, dạy nghề ), gắn với lễ nghi nông nghiệp ( lễ rước nước ). Tế thần là hoạt động giải trí lễ, hội tế để biểu lộ lòng biết ơn của dân làng so với thần, mong thần liên tục phù hộ cho dân làng mạnh khỏe, được mùa. Lễ vật tế thần là cỗ tam sinh ( trâu, bò, dê hoặc lợn ) là những loại sản phẩm nông nghiệp, là lễ vật kỷ niệm. Nhìn chung, văn hoá đình Việt Nam có tính trọn vẹn độc lập của một hội đồng xã hội biết tổng hợp dung hòa mọi nền văn hóa khác thành một nét văn hóa riêng nhằm mục đích ship hàng bảo mật an ninh cho dân tộc bản địa mình, trong ấy, yếu tố đa phần vẫn là thờ cúng những người có công với làng xã, người anh hùng dựng làng lập nước và bảo vệ quốc gia .
Đang xem : Tiểu luận văn hóa làng xã việt nam


Xem thêm : Giải Bài Tập Toán Lớp 5 Tập 1 Trang 58 Luyện Tập, Bài 1 Trang 58 Sgk Toán 5

Bạn đang xem nội dung tài liệu Tiểu luận Làng và văn hóa làng của người Việt ở Việt Nam, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Xem thêm : đồ án phong cách thiết kế băng tải cao su đặc
Đề tài : Làng và văn hóa làng của người Việt ở Việt Nam. I. MỞ ĐẦU1. Lý do chọn đề tàiTrong đời sống tân tiến thời nay khi mà quốc gia đang trên đà tăng trưởng ngày một tân tiến và giàu đẹp hơn. Không nằm ngoài sự tăng trưởng đó ở những vùng nôn thôn, những làng quê đã có nhiều sự biến hóa để bắt kịp sự tăng trưởng của quốc gia, vật chứng là ở những vùng nông thôn thời nay những khu công nghiệp, những khu công nghiệp mọc lên ngày càng nhiều và quy mô thì ngày càng lớn hơn. Từ những khu công nghiệp, khu công nghiệp đó mà đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao hơn : nhà nào cũng có tivi, đài, xe máy. v.v … Các quán hàng thì mọc lên ngày một nhiều cùng với những mô hình dịch vụ vui chơi : karaoke, internet. v.v … Nhưng đó cũng chính là vấn nạn cần chăm sóc vì nó ảnh hưởng tác động rất lớn đến đời sống văn hóa của nhân dân. Và quan trọng hơn nó sẽ phá vỡ nét văn hóa “ làng ” độc lạ khi mà thời nay mọi người giành thời hạn cho những hoạt động giải trí của làng xã ngày càng ít. Để không cho một nét văn hóa độc lạ có từ hàng ngàn năm bị phai nhạt và quên lãng. Để cho mọi người thấy được những nét độc lạ mà không đâu trên quốc tế ngày này có và gìn giữ được thì việc điều tra và nghiên cứu và tìm tòi những nét đẹp độc lạ của văn hóa làng lại thiết yếu đến vậy. chính vì nguyên do này mà em chọn đây là đề tài điều tra và nghiên cứu cho bài tiểu luận này. Đề tài này tuy không phải là một đề tài mới và đã được rất nhiều nhà khoa học lớn tìm tòi và điều tra và nghiên cứu. Nhưng đây là một yếu tố rất to lớn mà ở đây em chỉ chọn một góc nhìn nhỏ để mà khám phá thêm về văn hóa làng. 2. Bố cục của bài viếtBài viết gồm 3 phần : Phần 1 – mở màn : nguyên do chọn đề tài và đặt yếu tố cho bài viếtPhần 2 – nội dung : xử lý vấn đềPhần 3 – kết bài : kết thúc yếu tố. II. NỘI DUNGLàng Việt, trong quá khứ và hiện tại, luôn là một hội đồng về chủ quyền lãnh thổ, kinh tế tài chính, văn hóa và là những tế bào sống trong cơ cấu tổ chức xã hội Việt Nam, nơi lưu giữ và bộc lộ sinh động truyền thống văn hóa Việt Nam. 1. Làng và văn hoá làng1. 1. Khái niệmKhái niệm Làng gắn với hình ảnh làng xã truyền thống ở Việt Nam với 3 đặc trưng cơ bản : ý thức hội đồng làng ( ý thức dân chủ làng xã, hội đồng trong sản xuất bảo vệ xóm làng, kiến thiết xây dựng văn hoá, lối sống, đạo đức. v.v … ) ; ý thức tự quản ( bộc lộ rõ nhất trong việc thiết kế xây dựng hương ước ) ; và tính đặc trưng độc lạ, rất riêng của mỗi làng ( có khi hai làng gần nhau nhưng không hề giống nhau ). Nền văn hoá Việt Nam được tạo dựng trên cơ sở của nền văn minh nông nghiệp. Cuộc sống của người Việt Nam gắn bó với làng xã, quê nhà. Tập tục làng, truyền thống lịch sử và văn hoá làng là chất keo đặc trưng kết nối mọi thế hệ thành viên của làng. Cho đến nay, những nhà nghiên cứu sử học vẫn chưa xác lập rõ làng Open từ khi nào. Nhưng làng và văn hoá làng được xem là tăng trưởng bùng cháy rực rỡ nhất vào thế kỷ XVI-XVIII. Ngoài ra, làng và văn hoá làng chỉ có ở Việt Nam, ở nhiều nước làng cũng như tổ chức triển khai làng phần đông không có. 1.2. Nét đặc chưng Làng không chỉ là mẫu sản phẩm của một nền tổ chức triển khai chính trị nhà nước mà nó còn là loại sản phẩm văn hoá mang truyền thống người Việt. Văn hoá làng được biểu lộ trải qua những biểu trưng văn hoá mang giá trị truyền thống cuội nguồn : cây đa, bến sông, con đê, mái đình, giếng nước đến những bản gia phả, hương ước, hội hè khét tiếng, những làn điệu dân ca, dân vũ. Đó còn là phong tục tập quán, cách ứng xử, tâm ý, tín ngưỡng tôn giáo, phương pháp hoạt động giải trí, nghề đặc trưng. v.v … Có thể xem văn hoá làng chính là những khuôn thước ứng xử nằm sâu trong mỗi con người, những tác nhân tạo nên tính hội đồng. Và những ứng xử giữa con người với con người, con người với vạn vật thiên nhiên, giữa những hội đồng với nhau được tổng kết qua kinh nghiệm tay nghề sống đã trở thành văn hoá. Văn hóa làng như một dòng nước ngầm không hề nhìn thấy nhưng lại có sức mạnh chi phối, tinh chỉnh và điều khiển mỗi người trong hội đồng làng. Các nhà nghiên cứu văn hoá cũng như sử học Việt Nam đều khẳng định chắc chắn 80 % văn hoá vật thể là ở làng. Đó chính là “ cây đa, bến nước, sân đình ”, là ngôi chùa hay những ngôi nhà cổ. Và cũng 80 % văn hóa phi vật thể sinh ra từ văn hoá làng. Đó là những phong tục tập quán, tiệc tùng, tín ngưỡng. v.v … Nói sâu hơn thì văn hoá làng chính là cái gốc của văn hoá dân tộc bản địa. Tổng thể nền văn hóa dân tộc bản địa đều mang truyền thống văn hoá vùng, miền. Mà cái tạo nên văn hoá vùng miền chính là văn hoá làng, đơn vị chức năng tổ chức triển khai nhỏ nhất. Việt Nam là vương quốc đa dân tộc bản địa, mỗi dân tộc bản địa có nền văn hóa riêng không liên quan gì đến nhau. Vì vậy nền văn hóa Việt Nam cũng phong phú và vô cùng đa dạng chủng loại. 1.3. Nét đặc trưng Với đơn vị chức năng là làng, văn hóa đã hiện ra như là những khuôn thước ứng xử nằm ở tầng sâu trong đời sống hội đồng ; như thể mạng lưới hệ thống những giá trị đặc trưng qui định và ngầm tinh chỉnh và điều khiển những quan hệ hội đồng ; như thể sự tổng hợp của những kinh nghiệm tay nghề sống hình thành qua lịch sử dân tộc của những hội đồng. Mỗi con người Việt Nam, nếu có được cái như mong muốn là sinh ra và lớn lên ở làng, thì dù đi đâu, về đâu ; dù làm nghề nay hay nghề kia ; dù mang quốc tịch này hay quốc tịch khác cũng đều khó hoàn toàn có thể thoát ly khỏi tâm thức làng, lề thói làng, giá trị làng, cái đã ăn sâu vào văn hóa cá thể. ” Phép vua thua lệ làng ” thành ngữ gắn liền với quy trình tăng trưởng của làng Việt. Thông qua thành ngữ này, văn hóa làng luôn miêu tả cái đặc trưng riêng, cái có ý nghĩa riêng, cái mang lại sức mạnh của làng. Lịch sử cho thấy, tổng thể những gì là ngoại nhập hay ngoại sinh, nếu muốn có chỗ đứng thực sự ở làng thì phải tìm cách “ chung sống ” với văn hóa làng. Chính từ thực tiễn lịch sử vẻ vang của dân tộc bản địa Việt mà tất cả chúng ta nhận ra văn hóa làng. Xác định sự sống sót hiện thực của văn hóa làng là sự tăng trưởng tương thích với sự tiến triển của những ngành tri thức về văn hóa. Có lẽ chỉ khi đặt trong đối sánh tương quan với những dạng thức văn hóa vùng và những loại văn hóa hội đồng khác, mới thấy rõ hơn tính đặc trưng và ý nghĩa của văn hóa làng. 2. Đình làngĐình làng – một mảnh hồn quê, một nét đẹp của xóm làng Việt Nam, từ lâu đã in váo tâm khảm của mỗi con người và tỏa sáng trong những áng thơ văn. “ Hôm qua tát nước đầu đình. Để quên chiếc áo trên cành hoa sen ”. Đã từ rất lâu rồi, khi nói đến văn hoá làng – nét văn hoá của nông thôn Việt Nam, tất cả chúng ta liên tưởng ngay tới những hình ảnh rất đặc trưng, tạo ra sự hình tượng của làng quê. Đó là những hình ảnh của “ cây đa, bến nước, sân đình, bụi tre, vườn cây, ao cá … ”. Từ bao đời nay, đình làng là hình ảnh thân quen, gắn bó với tâm hồn của mọi người dân Việt, là nơi tận mắt chứng kiến những hoạt động và sinh hoạt, lề thói và mọi thay đổi trong đời sống xã hội của làng quê Việt Nam qua bao thế kỷ. Đình làng sang trọng và quý phái và thiêng liêng, nó gần như là đại diện thay mặt, là hình tượng của quyền lực tối cao làng xã. Nhưng đình làng lại là nơi tụ họp mọi người trong mọi hoạt động và sinh hoạt hội đồng. Đình làng trở thành một nơi thân quen thân thiện, là nơi ở, là đời sống của những người nông dân Việt Nam 2.1. Nét đặc chưngĐình làng xưa – nét đặc trưng tiêu biểu vượt trội nhất của làng quê Việt Nam : Từ xưa đến nay, dân cư Việt Nam vẫn thường gọi chung đình chùa, nhưng trên trong thực tiễn đình và chùa không cùng một ý thức văn hóa. Chùa là nơi thờ Phật, không ít có ảnh hưởng tác động văn hóa Phật giáo đến từ Ấn Độ, Nước Trung Hoa. Còn đình là của hội đồng làng xã Việt Nam. Đình là biểu lộ hoạt động và sinh hoạt của người Việt Nam, nơi “ cân đối ” phép tắc của đời sống hội đồng, nơi khai diễn những nét năng lực, tư duy của dân làng, nhất là về tín ngưỡng, nơi để thờ thần Thành Hoàng làng, người có công với dân, cứu nước, giữ nước hoặc giúp dân nghề nghiệp sinh sống. Nhìn quanh đình làng, ta sẽ thấy lòng tri ân, trọng nghĩa, trọng tài, “ ” uống nước nhớ nguồn ” ” của người Việt Nam. Tuy đình là của dân làng nhưng thần không hẳn là người của làng. Hơn nữa người Việt Nam thừa kế nhiều tín ngưỡng cổ sơ, nguyên thủy nên thờ và tôn kính rất nhiều vị thần như : thần núi, thần biển, thần nước. v.v … ở tổng thể những tín ngưỡng ấy, những thế hệ dân Việt Nam tiếp nối nhau tạo thành một nền vǎn hoá đình, một nền vǎn hóa hỗn hợp, phong phú, xuất hiện nhiều thành phần tôn giáo khiến cho đình trở thành một tập thể siêu thần, thành một sức mạnh vô hình dung, tạo một niềm tin, một niềm kỳ vọng, một sức mạnh vô hình dung của làng hội đồng xã Việt Nam. Ở nước ta vào đầu thời Trần, vua Trần Thái Tông xuống chiếu : “ … nơi nào có đình trạm thì phải tô tượng Phật để thờ trong đình đó ” ( đình trạm là những kiến trúc được dựng lên ở những cung độ đường làm nơi cho nhà Vua đi tuần thú hoặc khách bộ hành nghỉ ngơi ). Là bởi thời đó Phật giáo đang chiếm lợi thế. Sang thời Lê, kinh tế tài chính sản phẩm & hàng hóa tăng trưởng, những đình trạm cũng được sử dụng làm chợ, nên gọi là đình chợ ( như đình chợ Đông Ba – Huế, Xuân Giang – Nghệ Tĩnh ). Từ thế kỷ XVI đến XIX có những lúc không có cuộc chiến tranh, dân cư có điều kiện kèm theo tăng trưởng kinh tế tài chính nên đình được tăng trưởng hơn. Những nơi không có cuộc chiến tranh như miền Thành Phố Hải Dương, TP Bắc Ninh, Sơn Tây đình tăng trưởng mạnh ( đình Chu Quyền, đình Đình Bảng, đình Tây Đằng ). Dần dần những ngôi đình làng tăng trưởng ở miền núi, vùng người Tày, người Nùng ( đình Hồng Thái, Tân Trào ). Trải qua thời hạn, đình làng từ từ thiên di vào miền Trung, nhất là Bắc Trung Bộ : đình Hoàng Sơn, Chu Cân ở Nghệ An. Nhưng càng vào Nam càng ít và đến Nam Bộ, ngôi đình chỉ còn là ngôi đền. Đình sống sót trên công thổ, công điền của làng. Người từ 18 tuổi trở lên được nhận ruộng công về làm và nộp hoa lợi cho đình hoạt động giải trí. Mỗi khi ra đình phân biệt mâm ăn và chiếu ngồi, chia phần “ một miếng giữa làng hơn một sàng só nhà bếp ”, “ một miếng lộc thánh bằng một gánh lộc trần ” … Như vậy, đình làng diễn ra sự phân loại đẳng cấp và sang trọng rất ngặt nghèo, trọng tuổi hơn trọng chức sắc, là nơi quyết định hành động về kinh tế tài chính, chính trị và tâm tư nguyện vọng tình cảm của người dân. Hàng năm đình có tiệc tùng thường được tổ chức triển khai vào ngày sinh hoặc ngày mất của vị thần được thờ. Lễ hội gắn với truyền thống cuội nguồn lịch sử dân tộc ( sự tích thần đánh giặc, lập làng, dạy nghề ), gắn với lễ nghi nông nghiệp ( lễ rước nước ). Tế thần là hoạt động giải trí lễ, hội tế để bộc lộ lòng biết ơn của dân làng so với thần, mong thần liên tục phù hộ cho dân làng mạnh khỏe, được mùa. Lễ vật tế thần là cỗ tam sinh ( trâu, bò, dê hoặc lợn ) là những mẫu sản phẩm nông nghiệp, là lễ vật kỷ niệm. Nhìn chung, văn hoá đình Việt Nam có tính trọn vẹn độc lập của một hội đồng xã hội biết tổng hợp dung hòa mọi nền văn hóa khác thành một nét văn hóa riêng nhằm mục đích ship hàng bảo mật an ninh cho dân tộc bản địa mình, trong ấy, yếu tố đa phần vẫn là thờ cúng những người có công với làng xã, người anh hùng dựng làng lập nước và bảo vệ quốc gia. 2.2. Kiến trúcĐình làng – Một kiến trúc điêu khắc Việt truyền thống lịch sử : Kiến trúc đình làng mang đậm dấu ấn văn hóa, độc lạ và tiêu biểu vượt trội cho kiến trúc điêu khắc Việt truyền thống cuội nguồn. Thế kỷ XVIII, Việt Nam có khoảng chừng 11.800 làng xã. Mỗi làng có một cụm kiến trúc thẩm mỹ và nghệ thuật tôn giáo đình đền chùa với hàng trăm pho tượng và nhiều đồ trang trí thờ cúng khác nhau. Có lẽ, những đình cổ nhất nước ta vẫn là những ngôi đình mang kiến trúc theo hình chữ Nhất như : đình Tây Đằng, đình Lỗ Hạnh. Riêng đình Lỗ Hạnh, nguyên xưa là chữ nhất, nhưng qua những đời sau trùng tu đã thêm hậu cung nên đình thành chữ Đinh. Theo ý niệm kiến trúc, đình là một kiến trúc công cộng, rộng mở để chờ đón bất kể người con nào của đất Việt. Với ý nghĩa như vậy, đình làng Việt Nam chính là nơi không phân biệt giàu sang nghèo hèn, là nơi biểu lộ rõ nhất vǎn hóa hiện thực của đời sống nhân dân. 2.3. Điêu khắcĐình làng, nhất là đình làng ở miền Bắc, là kho tàng rất là đa dạng và phong phú của điêu khắc Việt Nam trong lịch sử vẻ vang. Điêu khắc cũng sống sót ở chùa, đền, những kiến trúc tôn giáo khác, nhưng không ở đâu nó được bộc lộ hết mình như ở Đình. Điêu khắc ở đình làng không những là nguồn tài liệu để nghiên cứu và điều tra lịch sử dân tộc Mỹ thuật Việt Nam, mà còn là nguồn tài liệu để điều tra và nghiên cứu đời sống ngày thường cũng như tâm hồn của người nông dân Việt Nam. Nói điêu khắc đình làng cũng là nói đến nghệ thuật và thẩm mỹ trang trí đình làng. Điêu khắc ở đây là điêu khắc trang trí. Người thợ làm đình chẳng những thành thạo trong việc dựng đình mà còn biết tô điểm cho ngôi đình thêm đẹp. Điêu khắc ở đây do đó gắn liền với kiến trúc. Hầu như trên những thành phần của kiến trúc đình làng đều được những nghệ nhân xưa dùng bàn tay điêu luyện của mình chạm khắc thành những hình mẫu có giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ cao, lôi cuốn sự quan tâm của mọi người lúc ghé thăm đình. Như vậy, điêu khắc trang trí, cùng với kiến trúc đã làm cho đình có những nét riêng trên chiều dài của quốc gia. Đình làng đã có từ ngàn xưa, gợi nhớ một di tích lịch sử cổ kính thân tình. Đình làng lại theo ta vào đời sống mới và hình ảnh đậm nét về nó không hề phai nhạt trong đời sống của người Việt Nam ngày hôm nay. 3. Hội làngHàng năm, có lẽ rằng không có làng quê Việt Nam nào lại không mở hội làng, nhỏ thì một ngày, lớn thì nhiều ngày, nhất là những năm được mùa thì hội làng vui không kể xiết. Hội làng ở những làng quê nước ta thường được tổ chức triển khai vào mùa xuân, khi đất trời giao hòa, vạn vật thiên nhiên xanh tươi, lòng người hân hoan. Có thể nói, trên cái nền rất là đa dạng chủng loại và phong phú của hội hè, khét tiếng ở nông thôn Việt Nam, hội làng được coi là thời gian hấp dẫn nhất, tưng bừng nhất với những nghi thức tôn nghiêm và thuần Việt nối đời : tế lễ, rước, trò vui và hát xướng. Ngoài những quốc lễ do Nhà nước phong kiến tổ chức triển khai, hội làng thường do một làng đứng ra tổ chức triển khai, hoặc hoàn toàn có thể do một số ít làng gần nhau cùng thờ chung một thành hoàng, cùng có mối liên hệ lịch sử dân tộc trải qua sự tích thánh mà họ tôn phụng. Nhưng, dù là hội của một làng hay liên làng thì hội làng như một mạch nước ngầm xuyên thời hạn, bừng chảy tràn ngập trong đời sống vật chất, niềm tin và tâm linh người Việt. 3.1. Lịch sử hình thànhHội làng đã có từ thời xưa, theo sử sách, nhiều hội làng nổi tiếng tiêu biểu vượt trội cho tín ngưỡng phồn thực được bảo lưu từ thời thượng cổ. Ngay trên trống đồng cổ, cũng có những nét hoa vǎn, dấu ấn của hội làng. Có những hội làng trở nên tiêu biểu vượt trội, nức tiếng gần xa như hội : Đền Hùng-tỉnh Phú Thọ, hội Cổ Loa, Lệ Mật, Phù Đổng của Thành Phố Hà Nội, những hội làng ở Hà Tây. v.v … Có thể nói, hội làng mang tính hội đồng thâm thúy, đó là đỉnh điểm của sự hòa hợp, đoàn kết vì một ước nguyện chung cho sự phồn vinh của làng xã. Hội làng thường được tổ chức triển khai thật vui, thật đầm ấm tình làng nghĩa xóm, điều đó biểu lộ qua những khâu sẵn sàng chuẩn bị cho đến khi nuối tiếc lúc tan hội. Có xem hội làng mới cảm nhận hết ý nghĩa và lòng tự hào dân tộc bản địa với một truyền thống lịch sử vàng son. 3.2. Lễ và hộiCũng như Lễ hội truyền thống cuội nguồn, hội làng gồm hai phần lễ và hội, thường diễn ra ở những ngôi đình làng. Nhưng, ở hội làng, phần hội khi nào cũng nổi trội hơn. Lễ bộc lộ lòng ngưỡng mộ, sùng bái anh hùng, tôn vinh danh nhân, người có công với dân, tổ nghề, hoàn toàn có thể là những thần, thánh, phật, mẫu, những nhân vật siêu phàm, những đại diện thay mặt cho tôn giáo, người bảo trợ niềm tin và đem lại đời sống ấm no, niềm hạnh phúc cho hội đồng. Phần lễ thường gồm những hoạt động giải trí rước nước và mộc đục, rước và tế. Hội là dịp bộc lộ những hoạt động và sinh hoạt văn hóa hội đồng từ múa, hát giao duyên, hát thờ, những diễn xướng sân khấu truyền thống, những cuộc thi tài mang tính thượng võ ( bơi trải – hội làng Đăm, chạy cờ – làng Triều Khúc, thú chơi cờ người – làng Xuân Phương. v.v.. ), những trò diễn phong tục ( thổi cơm thi – làng Thị Cấm, bơi cạn và bắt chạch trong chum – làng Hồ, trình nghề – làng Sài Đồng, thú chơi thi thơ, thú chơi tạo hoa lá cây cảnh, con giống bằng sáp nến, thú chơi chọi gà, vùng Bưởi ). v.v … Trong những hoạt động và sinh hoạt hội, mọi người tham gia trình diễn, sáng tác, chiêm ngưỡng và thưởng thức và tận hưởng sau những ngày lao động khó khăn vất vả, không kể sang hèn. Vì thế, hoàn toàn có thể cho rằng, hội làng đã tạo nên niềm cộng cảm thâm thúy giữa những thành viên trong hội đồng, là sự đồng điệu trong việc trao truyền những giá trị vǎn hóa giữa những thế hệ. 3. Chợ làngNhắc đến văn hoá làng xã người ta không hề không nhắc tới chợ làng. Quả thật một phần đời sống của những người dân quê được khắc hoạ qua sự tăng trưởng của chợ làng. Ngoài ý nghĩa trao đổi mua và bán, chợ làng còn là nơi để thăm hỏi động viên, mời gọi, chuyện trò con trâu, cái cày, chuyện ruộng, vườn, đồi núi. v.v … Tất cả cứ ồn ã, rối loạn và đậm đà tình làng, nghĩa xóm. Bởi thế, người xưa đã từng ao ước : “ Muốn cho gần chợ mà chơi gần sông mà tắm, gần nơi đi về ”. Trong mỗi con người Việt Nam, dù ít hay nhiều, cũng lưu giữ trong ký ức một miền quê với bóng hình cây đa, giếng nước, con kênh và … một Chợ LàngAi sinh ra và lớn lên ở một vùng quê nào đó mới hiểu hết cái thú của đi chợ làng. Chợ làng không chỉ là nơi bán – mua mà còn là nơi mọi người trao đổi, thăm hỏi động viên lẫn nhau do mối quen biết “ tình làng nghĩa xóm ”. Chợ làng thường họp rất sớm, đông đúc nhất là lúc 6 – 7 h sáng. Cỡ độ 10 – 11 h mà mới xách làn đi chợ thì e rằng bạn sẽ chẳng mua được thứ cần mua, bởi chợ thường tan sớm lắm. Khi nắng đứng bóng là lúc chợ vãn, chỉ còn vài quầy kiểu “ ki-ốt ” chuyên đồ khô là bán cầm chừng. Buổi chiều chợ vắng hẳn, bởi người quê ít có thói quen đi chợ ngày hai buổi. Những thứ cần cho cả ngày thường được mua luôn vào buổi sáng. Toàn người làng với nhau nên người bán không nói thách quá, người mua ít mặc cả theo kiểu trả giá chỉ còn “ 50% ” như ở những chợ lớn nơi đô thị ! Sản phẩm hàng hoá của chợ làng cũng bình dị như chính con người vậy. Mọi thứ bày biện không hề hào nhoáng : giỏ cua, mớ ốc vẫn còn vương bùn non, mớ rau còn nhựa ứa, sọt trứng lơ thơ vài sợi rơm mới lót ổ … Đến bất kể một vùng quê nào, chỉ cần nhìn qua chợ làng, quan sát hàng hoá – thực phẩm bày bán và khung cảnh bán – mua là hoàn toàn có thể biết được đời sống của người dân nơi đây. Cái sự no đủ hay thiếu thốn nó bày ra hết ! Vẫn còn những vùng quê nghèo mà chợ làng chỉ họp nháo nhào, bán – mua lèo tèo vài thứ mà giá rẻ như … cho !. Vào những dịp phiên, chợ đông vui hẳn. Không khí hồ hởi thấy rõ trên khuôn mặt người đi chợ. Tiếng nói, tiếng cười ríu rít. Cứ ra chợ là gặp người quen, và thể nào cũng phải đứng lại chào hỏi thân thương vài người. Chợ phiên thường họp sớm và tan muộn hơn ngày thường một chút ít, hàng hoá cũng đa dạng chủng loại hơn. Cách đây mấy mươi năm, có những thứ phải chờ đến chợ phiên mới mua được ( ví dụ : lưỡi xẻng, cán cuốc, rổ, rá, con dao rựa. v.v … ), còn ngày thường chỉ có những thực phẩm thường thì. Bây giờ đương nhiên chợ phiên vẫn đông hơn, nhưng ngày thường thì hàng hoá cũng không phải khan hiếmKhông khí ở chợ làng vui nhất vào những ngày áp tết nguyên đán. ra chợ vào lúc này, bạn sẽ gặp những người … cả năm mới gặp. Ấy là những người con của làng học tập hay làm ăn xa về tụ họp ăn Tết với mái ấm gia đình. Con người Việt Nam dù có đi đâu, ở đâu thì đến ngày tết thiêng liêng của dân tộc bản địa cũng luôn có xu thế tìm về mái ấm gia đình, quê nhà bản quán. Và chợ làng là nơi những người con xa thấy rõ nhất sự biến hóa của cảnh sống quê mình. III. KẾT LUẬNVăn hóa làng – nét đặc chưng của người Việt Nam là tác dụng của một chính sách xã hội riêng của Việt Nam, một chính sách thống nhất trên cả nước, phát sinh trên nền tảng hoạt động và sinh hoạt của con người trong khung cảnh làng xã ở nông thôn. Do đó, việc bảo vệ và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc bản địa, đặc biệt quan trọng là sự nghiệp thiết kế xây dựng và tăng trưởng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến và phát triển, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa, cũng đặt ra nhu yếu phải liên tục chăm sóc tới yếu tố văn hóa làng, di sản văn hóa làng – nền tảng của truyền thống văn hoá dân tộc bản địa Việt Nam. TÀI LIỆU THAM KHẢO : 1. Lễ hội truyền thống, Lê Trung Vũ ( chủ biên ), Nxb Khoa học xã hội, Thành Phố Hà Nội, 1992.2. Việt Nam phong tục tái bản, Phan Kế Bính, Nxb TP Hồ Chí Minh, 1990.3. Tạp chí Quê hương trực tuyến .

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Tiểu luận

Điều hướng bài viết

Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Giáo dục