Nhu cầu tự nhiên của con người về mặt nhận thức là muốn hiểu biết đến tận cùng, thâm thúy và tổng lực về mọi hiện tượng kỳ lạ, sự vật, quy trình. Nhưng tri thức mà con người và cả loài người ở thời nào cũng lại hạn chế, là phần quá nhỏ bé so với thế giới cần nhận thức vô tận bên trong và bên ngoài con người. Đó là trường hợp có yếu tố ( Problematic Situation ) của mọi tranh luận triết học và tôn giáo. Bằng trí tuệ duy lý, kinh nghiệm tay nghề và sự mẫn cảm của mình, con người buộc phải xác lập những quan điểm về hàng loạt thể làm cơ sở để xu thế cho nhận thức và hành vi của mình. Đó chính là thế giới quan. Tương tự như những tiên đề, với thế giới quan, sự chứng tỏ nào cũng không đủ địa thế căn cứ, trong khi niềm tin lại mách bảo độ an toàn và đáng tin cậy .
1. Khái niệm thế giới quan
“Thế giới quan” là khái niệm có gốc tiếng Đức “Weltanschauung” lần đầu tiên được Cantơ sử dụng trong tác phẩm Phê phán năng lực phán đoán (Kritik der Urteilskraft, 1790) dùng để chỉ thế giới quan sát được với nghĩa là thế giới trong sự cảm nhận của con người. Sau đó, F.Schelling đã bổ sung thêm cho khái niệm này mệt nội đung quan trọng là, khái niệm thế giới quan luôn có sẵn trong nó một sơ đồ xác định về thế giới, một sơ đồ mà không cần tới một sự giải thích lý thuyết nào cả. Chính theo nghĩa này mà Hêghen đã nói đến “thế giới quan đạo đức”, J.Goethe (Gớt) nói đến “thế giới quan thơ ca”, còn L.Ranke (Ranh-cơ) – “thế giới quan tôn giáo”. Kể từ đó, khái niệm thế giới quan như cách hiểu ngày nay đã phổ biến trong tất cả các trường phái triết học.
Khái niệm thế giới quan hiểu một cách ngắn gọn là mạng lưới hệ thống quan điểm của con người về thế giới. Có thể định nghĩa :
Thế giới quan là khái niệm triết học chỉ mạng lưới hệ thống những tri thức, quan điểm, tình cảm, niềm tin, lý tưởng xác lập về thế giới và về vị trí của con người ( bao hàm cả cá thể, xã hội và trái đất ) trong thế giới đó. Thế giới quan lao lý nguyên tắc, thái độ, giá trị trong xu thế nhận thức và hoạt động giải trí thực tiễn của con người .
Các khái niệm “ Bức tranh chung về thế giới ”, “ Cảm nhận về thế giới ”, “ Nhận thức chung về cuộc sống ” … khá thân thiện với khái niệm thế giới quan. Thế giới quan thường được coi là bao hàm trong nó nhân sinh quan – vì nhân sinh quan là ý niệm của con người về đời sống với những nguyên tắc, thái độ và xu thế giá trị của hoạt động giải trí người .
Những thành phần chủ yếu của thế giới quan là tri thức, niềm tin và lý tưởng. Trong đó tri thức là cơ sở trực tiếp hình thành thế giới quan, nhưng tri thức chỉ gia nhập thế giới quan khi đã được kiểm nghiệm ít nhiều trong thực tiễn và trở thành niềm tin. Lý tưởng là trinh độ phát triển cao nhất của thế giới quan. Với tính cách là hệ quan điểm chỉ dẫn tư duy và hành động, thế giới quan là phương thức để con người chiếm lĩnh hiện thực, thiếu thế giới quan, con người không có phương hướng hành động.
Trong lịch sử dân tộc tăng trưởng của tư duy, thế giới quan biểu lộ dưới nhiều hình thức phong phú khác nhau, nên cũng được phân loại theo nhiều cách khác nhau. Chẳng hạn, thế giới quan tôn giáo, thế giới quan khoa học và thể giới quan triết học. Ngoài ba hình thức hầu hết này, còn hoàn toàn có thể có thế giới quan lịch sử một thời ( mà một trong những hình thức biểu lộ tiêu biểu vượt trội của nó là thần thoại cổ xưa Hy Lạp ) ; theo những địa thế căn cứ phân loại khác, thế giới quan còn được phân loại theo những thời đại, những dân tộc bản địa, những tộc người, hoặc thế giới quan kinh nghiệm tay nghề, thế giới quan thường thì …
Thế giới quan chung nhất, phổ biến nhất, được sử dụng (một cách ý thức hoặc không ý thức) trong mọi ngành khoa học và trong toàn bộ đời sống xã hội là thế giới quan triết học.
Một vài cách tiếp cận vấn đề thế giới quan.Vấn đề thế giới quan được nhiều nhà tư tưởng, triết gia, nhiều tổ chức triển khai, đảng phái chính trị chăm sóc điều tra và nghiên cứu và hình thành nên nhiều nhóm quan điểm khác nhau như sau :Nhóm thứ nhất xem xét thế giới quan trong mối quan hệ ngặt nghèo với những quan điểm, những học thuyết triết học. Những nhà nghiên cứu thế giới quan ở Liên Xô cũ đi từ việc xem xét thế giới quan duy vật cổ đại, thế giới quan duy vật máy móc siêu hình, thế giới quan duy vật biện chứng, thế giới quan duy tâm khách quan, thế giới quan duy tâm chủ quan. v.v. để “ nhấn mạnh vấn đề vai trò của triết học trong sự hình thành thế giới quan ”. Từ đó, Oiderman T. I. khẳng định chắc chắn “ chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử vẻ vang chính là cơ sở triết học của thế giới quan cộng sản ” và Tóm lại chỉ có triết học Mác – Lênin mới mang lại thế giới quan thực sự khoa học cho con người .Nhóm thứ hai cho rằng nghiên cứu và điều tra thế giới quan là đi vào xem xét lý luận và phương pháp luận của thế giới quan, cũng như điều tra và nghiên cứu thế giới quan phản ánh hiện thực như thế nào. Vacilenko V. L. điều tra và nghiên cứu thế giới quan khoa học và những yếu tố lý luận của nó trong chủ nghĩa xã hội. Ông muốn tìm ra quy trình hình thành thế giới quan cộng sản chủ nghĩa và vận dụng nó vào việc giáo dục con người. Còn Ovtrinicop V. S. xem “ thế giới quan là một hiện tượng kỳ lạ của đời sống ý thức xã hội, nó phản ánh hiện thực xã hội ”. Arsisepcki R. A. xem xét đơn cử thực chất, đặc trưng, sự tăng trưởng cùa thế giới quan, từ đó rút ra vai trò của nó so với hoạt động giải trí nhận thức và thực tiễn của con người .Nhóm thứ ba nghiên cứu và điều tra thế giới quan trong mối quan hệ với những ngành khoa học khác. Ivanop V. G. tìm hiểu và khám phá vật lý học và thế giới quan, Karpinskaia R. S. nghiên cứu sinh vật học và thế giới quan, Maptunusep I. V. xem xét thế giới quan và khoa học tự nhiên …Một số nhà nghiên cứu và điều tra khác chỉ nhấn mạnh vấn đề đến đối tượng người tiêu dùng và công dụng của thế giới quan như P. V. Alekciep cho rằng “ đối tượng người tiêu dùng của thế giới quan là những gì chung nhất trong mạng lưới hệ thống “ thế giới – con người ” và “ yếu tố cơ bản của thế giới quan là toàn diện và tổng thể của thế giới và vị trí của con người trong thế giới ”. G. Meier đã đưa ra công dụng của thế giới quan “ không chỉ là tri thức về ngoài hành tinh, mà còn cả sự nhìn nhận, xu thế đời sống cũng như phương pháp sống ” …Thậm chí một số ít nhà triết học tư sản đứng trên lập trường của chủ nghĩa duy tâm, còn xem thế giới quan là mẫu sản phẩm của nhận thức thuần tuý “ thế giới quan là tổng hợp những tác dụng của tư duy siêu hình và những hiệu quả của nghiến cứu khác, trong đổ siêu hình học được hiểu là khoa học nghiên cứu và điều tra hình thức nhận thức thế giới một cách thống nhất ” .Tuy cách tiếp cận của yếu tố thế giới quan có khác nhau, nhưng thuật ngữ thế giới quan dù là tiếng Anh ( world outlook ), tiếng Nga ( mirovozrenie ), hay tiếng Pháp ( conception du monde ) …. đều do gốc thế giới và ý niệm tạo thành. Cho nên, hoàn toàn có thể xem thế giới quan là hàng loạt những ý niệm chung nhất của con người về thể giới, về vị trí, vệ bản thân và đời sống của con người trong thế giới đó, về mối quan hệ của con người với thế giới, mà từ đó xu thế hoạt động giải trí của từng người, của một tập đoàn lớn, một giai cấp hay cả xã hội so với hiện thực .Thế giới quan là yếu tố phức tạp, nhưng nội dung của nó đều phản ánh : thực chất của thế giới, quy luật tăng trưởng của xã hội, thế giới bên trong con người và mối quan hệ của con người với thế giới, trong đó bao hàm cả giá trị và khuynh hướng. Các dạng thế giới quan khác nhau, thì phản ánh những nội dung trên khác nhau. Nội dung của thế giới quan có đặc thù lịch sử vẻ vang đơn cử, cho nên vì thế những yếu tố của thế giới quan mang đặc thù thời đại .Dựa trên những yếu tố như vậy, những dạng thế giới quan khác nhau đều nỗ lực lý giải khỏi điểm và số lượng giới hạn của sống sót, thực chất của những hiện tượng kỳ lạ và những tiến trình, từ đó đi đến chỗ mở ra tính quy luật trong trật tự của tự nhiên và xã hội, xác lập triển vọng tăng trưởng của con người và xã hội loài người. Với một nội dung như vậy, thế giới quan gắn bó mật thiết với những yếu tố như ý nghĩa lịch sử vẻ vang, ý nghĩa đời sống, cái chết và bất tử, thiện và ác, đúng và sai, trên cơ sở đó lý giải một cách rõ ràng hơn những khái niệm như sống sót và hư vô, tự nhiên và siêu tự nhiên, số lượng giới hạn và vô cùng …Sự cấu thành những dạng thế giới quan khác nhau đều có những hình thức lý luận của chúng được biểu lộ bằng những quan điểm triết học, chính trị-xã hội, lao lý, kinh tế tài chính, tôn giáo, vô thần, đạo đức, nghệ thuật và thẩm mỹ … và những khái niệm nền tảng của khoa học tự nhiên cũng như của khoa học – kỹ thuật. Nhưng trong những quan điểm lý luận có một điều cần quan tâm rằng, không phải chỉ giới tự nhiên và tri thức lý luận, mà quan trọng là xã hội và đời sống xã hội đã tạo nên đặc trưng cơ bản của những loại thế giới quan khác nhau. Bởi vì, trước hết thế giới quan luôn là sự phản ánh thế giới trong mối liên hệ với những điều kiện kèm theo xã hội, mà trong đó con người sống và hoạt động giải trí. Chính con người bằng hoạt động giải trí thực tiễn tái tạo thế giới xung quanh là cơ sở cho sự xác lập cấu trúc chung của thế giới quan .
2. Hạt nhân lý luận của thế giới quan
Nói triết học là hạt nhân của thế giới quan, bởi thứ nhất, bản thân triết học chính là thế giới quan. Thứ hai, trong các thế giới quan khác như thế giới quan của các khoa học cụ thể, thế giới quan của các dân tộc, hay các thời đại … triết học bao giờ cũng là thành phần quan trọng, đóng vai trò là nhân tố cốt lõi. Thứ ba, với các loại thế giới quan tôn giáo, thế giới quan kinh nghiệm hay thế giới quan thông thường…, triết học bao giờ cũng có ảnh hưởng và chi phối, dù có thể không tự giác. Thứ tư, thế giới quan triết học như thế nào sẽ quy định các thế giới quan và các quan niệm khác như thế.
Thế giới quan duy vật biện chứng được coi là đỉnh cao của các loại thế giới quan đã từng có trong lịch sử. Vì thế giới quan này đòi hỏi thế giới phải được xem xét trong dựa trên những nguyên lý về mối liên hệ phổ biến và nguyên lý về sự phát triển. Từ đây, thế giới và con người được nhận thức và theo quan điểm toàn diện, lịch sử, cụ thể và phát triển. Thế giới quan duy vật biện chứng bao gồm tri thức khoa học, niềm tin khoa học và lý tưởng cách mạng.
Khi triển khai công dụng của mình, những quan điểm thế giới quan luôn có xu thế được lý tưởng hóa, thành những khuôn mẫu văn hóa truyền thống kiểm soát và điều chỉnh hành vi. Ý nghĩa to lớn của thế giới quan biểu lộ trước hết là ở điểm này .
Thế giới quan đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong cuộc sống của con người và xã hội loài người. Bởi lẽ, thứ nhất, những vấn đề được triết học đặt ra và tỉm lời giải đáp trước hết là những vấn đề thuộc thế giới quan. Thứ hai, thế giới quan đúng đắn là tiền đề quan trọng để xác lập phương thức tư duy hợp lý và nhân sinh quan tích cực trong khám phá và chinh phục thế giới. Trình độ phát triến của thế giới quan là tiêu chí quan trọng đánh giá sự trưởng thành của mỗi cá nhân cũng như của mỗi cộng đồng xã hội nhất định.
Thế giới quan tôn giáo cũng là thế giới quan chung nhất, có ý nghĩa phổ biến đối với nhận thức và hoạt động thực tiễn của con người. Nhưng do bản chất là đặt niềm tin vào các tín điều, coi tín ngưỡng cao hơn lý trí, phủ nhận tính khách quan của tri thức khoa học, nên không được ứng dụng trong khoa học và thường dẫn đến sai lầm, tiêu cực trong hoạt động thực tiễn. Thế giới quan tôn giáo phù hợp hơn với những trường hợp con người giải thích thất bại của mình. Trên thực tế, cũng không ít nhà khoa học sùng đạo mà vẫn có phát minh, nhưng với những trường hợp này, mọi giải thích bằng nguyên nhân tôn giáo đều không thuyết phục; cần phải lý giải kỹ lưỡng hơn và sâu sắc hơn bằng những nguyên nhân vượt ra ngoài giới hạn của những tín điều.
Không ít người, trong đó có những nhà khoa học chuyên ngành, thường định kiến với triết học, không thừa nhận triết học có tác động ảnh hưởng hay chi phối thế giới quan của mình. Tuy thế, với tính cách là một loại tri thức vĩ mô, xử lý những yếu tố chung nhất của đời sống, ẩn giấu sâu trong mỗi tâm lý và hành vỉ của con người, nên tư duy triết học lại là một thành tố hữu cơ trong tri thức khoa học cũng như trong tri thức thường thì, là chỗ dựa tiềm thức của kinh nghiệm tay nghề cá thể, dù những cá thể đơn cử có hiểu biết ở trình độ nào và thừa nhận đến đâu vai trò của triết học. Nhà khoa học và cả những người ít học, không có cách nào tránh được việc phải xử lý những quan hệ ngẫu nhiên – tất yếu hay nhân quả trong hoạt động giải trí của họ, cả trong hoạt động giải trí khoa học sâu xa cũng như trong đời sống thường ngày. Nghĩa là, dù hiểu biết sâu hay nông cạn về triết học, dù yêu quý hay ghét bỏ triết học, con người vẫn bị chi phối bởi ữiết học, triết học vẫn xuất hiện trong thế giới quan của mỗi người. Vấn đề chỉ là thứ triết học nào sẽ chi phối con người trong hoạt động giải trí của họ, đặc biệt quan trọng trong những ý tưởng, phát minh sáng tạo hay trong giải quyết và xử lý những trường hợp gay cấn của đời sống .Với những nhà khoa học, Ph. Ăngghen trong tác phẩm “ Biện chứng của tự nhiên ” đã viết : “ Những ai phỉ báng triết học nhiều nhất lại chính là những kẻ nô lệ của những tàn tích thông tục hóa, tồi tệ nhất của những học thuyết triết học tồi tệ nhất. ,. Dù những nhà khoa học tự nhiên có làm gì đi nữa thì họ cũng vẫn bị triết học chi phối, yếu tố chỉ ở chỗ họ muốn bị chi phối bởi một thứ triết học tồi tệ hợp mốt hay họ muốn được hướng dẫn bởi một hình thức tư duy lý luận dựa trên sự hiểu biết về lịch sử vẻ vang tư tưởng và những thành tựu của nó ” .
Như vậy, triết học với tính cách là hạt nhân lý luận, trên thực tế, chi phối mọi thế giới quan, dù người ta có chú ý và thừa nhận điều đó hay không.
3. Chức năng thế giới quan
Thế giới quan là hàng loạt những quan điểm về thế giới và về vị trí của con người trong thế giới đó. Triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan. Triết học Mác – Lênin đem lại thế giới quan duy vật biện chứng, là hạt nhân thế giới quan cộng sản .
Thế giới quan duy vật biện chứng có vai trò đặc biệt quan trọng định hướng cho con người nhận thức đúng đắn thế giới hiện thực. Đây chính là “cặp kính” triết học để con người xem xét, nhận thức thế giới, xét đoán mọi sự vật, hiện tượng và xem xét chính minh. Nó giúp cho con người cơ sở khoa học đi sâu nhận thức bản chất của tự nhiên, xã hội và nhận thức được mục đích ý nghĩa của cuộc sống.
Thế giới quan duy vật biện chứng còn giúp con người hình thành quan điểm khoa học định hướng mọi hoạt động. Từ đó giúp con người xác định thái độ và các cách thức hoạt động của mình. Trên một ý nghĩa nhất định, thế giới quan cũng đóng một vai trò của phương pháp luận. Giữa thế giới quan và phương pháp luận trong triết học Mác – Lênin có sự thống nhất hữu cơ.
Thế giới quan duy vật biện chứng nâng cao vai trò tích cực, sáng tạo của con người. Thế giới quan đúng đắn chính là tiền đề để xác lập nhân sinh quan tích cực. Trình độ phát triển về thế giới quan là tiêu chí quan trọng của sự trưởng thành cá nhân cũng như một cộng đồng xã hội nhất định.
Các khoa học đều góp thêm phần giúp con người hình thành thế giới quan đúng đắn. Trong đó, thế giới quan triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan, làm cho thế giới quan của con người tăng trưởng như một quy trình tự giác .Thế giới quan duy vật biện chúng có vai trò là cơ sở khoa học để đấu tranh với những loại thế giới quan duy tâm, tôn giáo, phản khoa học. Với thực chất khoa học và cách mạng, thế giới quan duy vật biện chứng là hạt nhân của hệ tư tưởng của giai cấp công nhân và những lực lượng tân tiến, cách mạng, là cơ sở lý luận trong cuộc đấu tranh với những tư tưởng phản cách mạng, phản khoa học .
4. Cấu trúc của thế giới quan .
Cấu trúc thế giới quan cổ thể xem xét dưới những góc nhìn khác nhau .Dưới góc nhìn quy trình nhận thức của con người thế giới quan được xem như thể một hiện tượng kỳ lạ niềm tin, là sự tiến triển trong nhận thức của con người về thế giới. Sự tiến triển này được chia thành ba cập độ hay ba bậc thang cơ bản .Bậc thang khởi điểm là nhận thức cảm tính về thế giới. Ở mức độ này, thế giới hình thành trong con người là thế giới cảm tính với những mặt riêng không liên quan gì đến nhau của nó được hình thành trên kinh nghiệm tay nghề và nhận thức cá thể như Mác – Ăngghen viết : “ nhận thức … điểm khởi đầu của nó chỉ là sự cảm nhận một cách cảm tính thiên nhiên và môi trường thân thiện chong quanh ”. Do đó, con người chỉ có ý niệm về một phần bức tranh của thế giới dựa trên trực quan sinh động của họ .Bậc thang tiếp theo là nhận thức lý tính về thế giới hay là sự hiểu biết và lý giải thế giới được đặt trong tổng thể và toàn diện. Trực quan sinh động được thay bằng tư duy trừu tượng, ở tiến trình này, con người có ý niệm về một bức tranh thế giới toàn vẹn trên cơ sở khái quát hóa, trừu tượng hóa cao .Bậc thang cao nhất là sự tự nhận thức của cá thể về thế giới. Ở đây, tính khuynh hướng nhận thức của con người ảnh hưởng tác động đến hành vi của họ, mà trải qua đó hoàn toàn có thể xác lập : mạng lưới hệ thống giá trị, trình độ tư duy, thói quen trong hoạt động giải trí nhận thức và thực tiễn của cá thể. “ Chính nhờ năng lực tự đánh giá-cho-phép cá thể vượt qua số lượng giới hạn của thực trạng, vượt qua những định kiến truyền thống lịch sử truyền kiếp để nhìn nhận và nhìn nhận lại thế giới ”. Sự tăng trưởng của nhận thức về thế giới ở đây gắn chặt với những quan hệ nhiều hướng, phức tạp và xen kẽ vào nhau của hiện thực, đồng thời cũng gắn chặt với những quan điểm chung nhất của con người về thế giới và vị trí của con người trong thế giới. Và mặc dầu nhận thức của con người về thế giới đã mang đặc thù khái quát, tư tưởng của con người về thế giới có tính tổng hợp, nhưng để tự nhận thức trở thành hạt nhân của thế giới quan và nằm trong tầng sâu của thế giới quan, thì quan điểm của con người cần phải được vận dụng vào thực tiễn và trở thành nguyên tắc để lý giải thế giới, tác động ảnh hưởng ngược lại thế giới .Dưới góc nhìn thế giới quan cá thể, cấu trúc thế giới quan gồm có những yếu tố cơ bản như tri thức, niềm tin, ý niệm, mà ở đầu cuối được bộc lộ trải qua hoạt động giải trí nhận thức và thực tiễn của con người. Trong đó :Tri thức : là tác dụng của hoạt động giải trí nhận thức, là mắt xích khỏi điểm trong cấu trúc thế giới quan, là nghành hoạt động giải trí điều tra và nghiên cứu nhằm mục đích mục tiêu tạo ra sự hiểu biết mới về tự nhiên, xã hội và tư duy. Đã là tri thức phải mang tính khoa học để thực thi trách nhiệm cơ bản là lan rộng ra tầm nhìn về thế giới cho con người. Nếu không có tri thức khoa học làm nền tảng, mỗi một người đều phải tự mày mò, tự khám phá thế giới một cách khác biệt, thì con đường hình thành thế giới quan sẽ rất phức tạp và rối rắm. Tuy nhiên, để tri thức khoa học không phải là tư liệu chết so với con người, thì nó phải được con người kiểm tra, tiếp thu và tin yêu. Đó là quy trình tri thức tích hợp với niềm tin để trở thành quan điểm, lập trường của cá thể con người .Niềm tin : là hiện tượng kỳ lạ đặc biệt quan trọng của nhận thức, là chỗ dựa vững chãi của thế giới quan, nó tạo ra sức mạnh mãnh liệt và ý nghĩa đời sống lớn lao cho con người. Để tạo lập niềm tin cần có một lượng tri thức, kinh nghiệm tay nghề và yếu tố cảm hứng lồng vào. Yếu tố này tạo ra sự tiên đoán bên trong và đặc trưng của mỗi con người. Ngoài ra, niềm tin còn là một phần đời sống ý thức đóng vai trò cổ vũ to lớn cho con người trong lúc khó khăn vất vả. Niềm tin không bắt nguồn từ hư vô, ảo ảnh, mà phải bắt nguồn từ hiện thực, từ những quan điểm khoa học mới thiết kế xây dựng được ý niệm đúng đắn về thế giới và tạo ra ý nghĩa tích cực cho đời sống .Quan niệm : là cái đặc trưng của ý thức con người tạo nên cốt lõi của thế giới quan. Là hạt nhân niềm tin của cá thể, con người không có ý niệm là con người đã đánh mất cái “ tôi ” của chính mình. Quan niệm của con người không tự nhiên mà có, nó được sản sinh và tăng trưởng trong quy trình tiếp xúc, học hỏi ở tự nhiên, ở xã hội loài người, ở sự chớp lấy những nét đẹp văn hoá của toàn quả đât, Quan niệm bám rễ rất chắc vào trong đời sống tâm tư nguyện vọng, tình cảm của tất cả chúng ta. Tuy nhiên, nó không không bao giờ thay đổi, khi xã hội có những bước ngoặc lịch sử dân tộc, mạng lưới hệ thống tri thức của con người đổi khác, thì ý niệm cũng đổi khác theo. Và chỉ có những quan điểm đúng đắn tương thích với hiện thực khách quan, mang lại hiệu suất cao thiết thực có năng lực Giao hàng đời sống con người, mới sống sót và tăng trưởng được. Hướng tới văn minh xã hội là phải dũng mãnh gạt bỏ những gì là tương thích với quá khứ, nhưng không tương thích trong hiện tại và không vận dụng được cho tương lai. Nếu con người bám mãi vào những ý niệm lỗi thời, thì sẽ làm nguy cơ tiềm ẩn và gây ngưng trệ cho sự tăng trưởng của quả đât .Đồng thời ở góc nhìn thế giới quan cá thể, phải thấy được con người không phải là máy tính thu nạp và giải quyết và xử lý tài liệu một cách thuần tuý, vô cảm, mà trong quy trình hình thành thế giới quan khoa học đòi hỏi có sự tham gia của cả yếu tố cảm hứng như “ Không có cảm xức của con người, thì lâu nay không có và không hề có sự tìm tòi chân lý ” ( V. I. Lênin ). Do đó, mối quan hệ giữa tri thức, niềm tin và ý niệm phải được xem xét trong một chỉnh thể thống nhất Quan niệm của con người chỉ được kiến thiết xây dựng vững chãi khi yếu tố trí tuệ và cảm hứng hòa quyện với nhau trong một khối thống nhất. Tri thức là cơ sở trực tiếp cho quy trình hình thành thế giới quan, tuy nhiên nó chỉ gia nhập vào thế giới quan khi con người trọn vẹn tin cậy vào sự đúng đắn của những tri thức. Từ đó, ý niệm được củng cố và con người sẽ hướng mọi hoạt động giải trí của mình theo ý niệm ấy .Như vậy, nếu con người chỉ có niềm tin mà thiếu tri thức hoặc ngược lại chỉ có tri thức mà thiếu niềm tin, thì thế giới quan của họ là tự phát, là chưa hoàn thành xong. Họ chỉ cảm nhận được biểu lộ vẻ bên ngoài của những sự vật, hiện tượng kỳ lạ diễn ra trong thế giới, nên rất dễ rơi vào thế giới quan tôn giáo hoặc duy tâm .Chủ nghĩa Mác – Lênin chỉ rõ thế giới quan của con người là triển khai xong, khi có sự tích hợp thống nhất giữa tri thức và niềm tín. Chỉ có trong sự thống nhất cao như vậy mới tạo cho con người thế giới quan tự giác để họ hoàn toàn có thể phát huy tối đa năng lực nhận thức và thiết kế xây dựng chủ nghĩa xã hội, một xã hội của con người, cho con người và vì con người .Ngoài việc chia thế giới quan theo hai góc nhìn nêu trên, những nhà nghiên cứu còn phân biệt ba dạng cơ bản khác nhau của thế giới quan : thế giới quan lịch sử một thời, thế giới quan tôn giáo và thế giới quan triết học. Thế giới quan lịch sử một thời là phương pháp cảm nhận thế giới của người nguyên thủy. Thế giới quan tôn giáo là ý niệm của những tôn giáo khác nhau về thế giới. Trong đó khi bộc lộ quan điểm về thế giới, những yếu tố lý trí và tín ngưỡng, hiện thực và tưởng tưởng, người và thần hòa quyện vào nhau. Trong thế giới quan tôn giáo, niềm tin tôn giáo đóng vai trò hầu hết, tín ngưỡng cao hơn lý trí, cái thần tiêu biểu vượt trội cái người. Còn thế giới quan triết học sẽ được xem xét đơn cử hơn trong phần mối quan hệ giữa thế giới quan và triết học .
5. Mối quan hệ của thế giới quan với triết học và khoa học
Thế giới quan gắn chặt với những hình thức nhận thức khác nhau và đến lượt mình từ lúc mới sinh ra những dạng nhận thức này cũng không tách rời thế giới quan. Trong sự gắn bó khăng khít như vậy, mối quan hệ đặc trưng nhất là quan hệ giữa thế giới quan và triết học .Triết học cùng với sự sinh ra của mình đã đóng vai trò cơ sở lý luận cho thế giới quan. Triết học và thế giới quan đều tìm cách vấn đáp những yếu tố về thế giới trong tổng thể và toàn diện của nó, về vị trí của con người trong thế giới, về sự nhận thức thế giới của con người, về quan hệ của con người với thế giới, điều tra và nghiên cứu thế giới theo “ trật tự vật chất hoặc ý thức. Nhưng nội hàm của thế giới quan rộng hơn nội hàm của triết học “ mọi triết học đều là thế giới quan, nhưng thế giới quan không nhất định là triết học ”. Thế giới quan nhiều lúc hình thành tự phát và mang nặng đặc thù cảm tính. Và con người hoàn toàn có thể không có khái niệm triết học rõ ràng, nhưng phải có thế giới quan vì nếu không có thế giới quan tức là đã đánh mất cá thể con người .Sự hình thành thế giới quan luôn gắn bó ngặt nghèo với triết học. Triết học miêu tả ý niệm của con người dưới dạng mạng lưới hệ thống những phạm trù, những quy luật đóng vai trò như những bậc thang trong quy trình nhận thức thế giới. Với ý nghĩa như vậy, triết học được coi là trình độ tự giác trong quy trình hình thành và tăng trưởng của thế giới quan. Nếu thế giới quan được hình thành từ hàng loạt tri thức và kinh nghiệm tay nghề sống của con người, trong đó tri thức của những khoa học cụ thể là cơ sở trực tiếp cho sự hình thành những ý niệm nhất định về từng mặt, từng bộ phận của thế giới, thì triết học với phương thốc tư duy đặc trưng đã tạo nên mạng lưới hệ thống lý luận gồm có những ý niệm chung nhất về thế giới với tư cách là một chỉnh thể. Như vậy, triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan, triết học giữ vai trò xu thế cho quy trình hình thành và tăng trưởng thế giới quan của mỗi cá thể, mỗi hội đồng trong lịch sử vẻ vang .Khoa học là nghành nghề dịch vụ hoạt động giải trí điều tra và nghiên cứu nhằm mục đích mục tiêu sản xuất ra những tri thức mới về tự nhiên, xã hội và tư duy và gồm có toàn bộ những điều kiện kèm theo và những yếu tố của sự sản xuất này. Khoa học cổ tính năng lý giải thế giới và nhận thức nhằm mục đích lan rộng ra những quan điểm về thế giới. Đồng thơi, đặc trưng cơ bản của khoa học là tính chân lý. Cho nên, khoa học trở thành cơ sở để phân biệt những dạng thế giới quan khác nhau .Thế giới quan được gọi là khoa học khi tri thức khoa học đóng vai trò nền tảng trong mạng lưới hệ thống quan điểm về thế giới. Tri thức khoa học đòi hỏi sự sử dụng những khái niệm, những phạm trù và những lý luận khoa học phản ánh đúng hiện thực khách quan, phản ánh đúng quy luật hoạt động và tăng trưởng của thế giới .Thế giới quan phản khoa học là thế giới quan tôn giáo, đồng thời cũng có một phần thế giới quan lịch sử một thời. Tuy nhiên, thế giới quan lịch sử một thời thường được xem là thế giới quan trước khoa học vì khi thần thoại cổ xưa Open, khoa học chưa sinh ra .Thế giới quan không khoa học là những dạng thế giới quan có tương quan đến học thuyết triết học duy tâm khác nhau. Triết học duy tâm cũng là một dạng lý luận, nhưng không phải là lý luận khoa học. Ngoài ra, còn có những nhà triết học duy vật về yếu tố tự nhiên, những duy tâm về yếu tố xã hội và những nhà thực chứng thì phủ nhận trọn vẹn vai trò của triết học và thế giới quan trong sự tăng trưởng của nhận thức khoa học và trong thực tiễn xã hội .Như vậy, tác dụng hay tri thức của những khoa học riêng không liên quan gì đến nhau là cơ sở để kiểm nghiệm và chứng tỏ tính đứng đắn hay sai lầm đáng tiếc trong mạng lưới hệ thống quan điểm của con người về thế giới. Đồng thời, để phá vỡ bức tranh thế giới cũ kiến thiết xây dựng bức tranh mới về thế giới, những ý tưởng mới trong khoa học không hề thiếu triết học và nền tảng thế giới quan đúng đắn được .Lập trường thế giới quan trong con người nhờ vào rất nhiều vào tri thức xã hội được xác nhận bằng kinh nghiệm tay nghề và được củng cố bằng tình cảm. Các yếu tố tâm ý xã hội như cảm hứng, ý chí, tâm trạng, thói quen và truyền thống lịch sử Open trong tâm tư nguyện vọng của một giai cấp, dân tộc bản địa, một nhóm người trong xã hội thường mang đặc thù quần chúng thoáng rộng và linh động nên dễ tác động ảnh hưởng tới quy trình hình thành thế giới quan của cá thể. Những nhận thức đời thường hình thành trên kinh nghiệm tay nghề hằng ngày của con người không chỉ có đặc thù kinh nghiệm tay nghề, mà còn bao hàm cả đặc thù tổng hợp và logic, nhưng nó vẫn chưa thể trở thành một mạng lưới hệ thống tri thức khoa học, trong nó vẫn còn nhữtìg quan điểm sai lầm đáng tiếc, những tư tưởng lỗi thời, những ảo tưởng và nhầm lẫn. Cho nên thế giới quan khoa học phải đi trước, đóng vai trò dẫn đường và rút đần khoảng cách giữa chân lý và nhận thức sai lầm đáng tiếc .
Như vậy, nhận thức đúng đắn thế giới quan khoa học và hình thành cho thế hệ trẻ; đặc biệt là sinh viên (bộ mặt tiêu biểu của nền kinh tế tri thức) thế giới quan khoa học là nhiệm vụ cần thiết mà Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm.
Nguồn tham khảo:
- Giáo trình Triết học Mác Lênin (sử dụng trong các trường đại học – hệ không chuyên lý luận chính trị) (tài liệu dùng tập huấn giảng dạy năm 2019), Bộ Giáo dục Đào tạo.
- Lý luận, thực trạng, một số giải pháp hình thành thế giới quan khoa học trong sinh viên trường ĐHSP TP. Hồ Chí Minh
Bảng nguyên tử khối bộc lộ nguyên tử khối của nguyên tử và một số ít thông tin tương quan khác của những nguyên tố như hóa trị, ký hiệu nguyên tố. Dưới đây là bảng nguyên tử khối của những nguyên tố cơ bản trong hóa học .
Nhà nổi miền Tây phiên bản mini, có cả xuồng ba lá được anh Nhân tỷ mẩn đến từng chi tiết cụ thể .
Những căn nhà san sát nhau y hệt như một ngôi làng thu nhỏ .Chàng trai 9X cũng bật mý thêm, ngoài hiện thực hóa những mẫu nhà nổi miền Tây phiên bản mini, anh còn làm cả thuyền mô hình bằng vật liệu formex và sơn matit. Những chiếc thuyền này anh thường bán đi Thailand. Họ là những ngư dân đặt theo mẫu chiếc thuyền của mái ấm gia đình để làm kỷ niệm. Mô hình thuyền này còn chạy được dưới nước và có điều khiển và tinh chỉnh từ xa .
Thuyền mô hình chạy được dưới nước
Tác phẩm: Các cháu đội viên vui chơi bên Bác, của em Nguyễn Phúc Gia Hân, lớp 4/2, trường Tiểu học Thiên Hộ Dương, TP Mỹ Tho, Tiền Giang
Tác phẩm “Chúng em chăm sóc Mẹ Việt Nam anh hùng” của em Đặng Hà Linh, lớp 4A7, trường tiểu học Quang Trung, quận Ngô Quyền, TP. Hải Phòng.
Các yếu tố trong phân tích SWOT
Strengths – Thế mạnh trong SWOT
Weakness – Điểm yếu trong SWOT
Cơ hội giúp doanh nghiệp tìm ra con đường phát triển
Threats – Rủi ro trong SWOT
Ma trận SWOT cho quán The Cafe Home
Trình bày các yếu tố SWOT theo dạng ma trận
Kết hợp ưu điểm với nhược điểm trong bảng phân tích SWOT
Kết hợp hai yếu tố S-O trong công cụ SWOT
Cách kết hợp 2 yếu tố S-T cho The Cafe Home
Tạo chiến lược thâm nhập thị trường với W-O
Loại bỏ mối đe dọa bằng chiến lược W-T
Bảng kết hợp các chiến lược SWOT hoàn chỉnh
Cố vấn quản lý người Mỹ Albert Humphrey
Phân tích ma trận SWOT doanh nghiệp Starbuck
Phân tích mô hình SWOT của Nike
Khoảng 20 ngày đầu sau khi trồng, hoàn toàn có thể khởi đầu bón phân hữu cơ, phân dê, phân bò, phân trùn quế … Sau khoảng chừng 1 tháng bón 1 đợt, đồng thời hãy liên tục dọn cỏ cho cây lá giang .
