nghị luận văn học đất nước đoạn 1

Bài văn mẫu lớp 12: Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm bao gồm 2 dàn ý chi tiết kèm theo 13 bài văn mẫu, giúp các em học sinh lớp 12 ôn tập thật tốt, đạt điểm cao trong các bài thi.

Đang xem : Nghị luận văn học đất nước đoạn 1
Với 13 bài văn mẫu và 2 dàn ý nghiên cứu và phân tích 9 câu thơ đầu bài Đất nước giúp những em sẽ tích góp thêm vốn từ, cũng như có thêm nhiều sáng tạo độc đáo mới khi viết văn. Đồng thời cũng hiểu thâm thúy hơn về bài thơ Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm. Bên cạnh đó những em tìm hiểu thêm thêm nhiều bài văn hay khác tại chuyên mục Văn 12 .

Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm

Dàn ý Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước Dàn ý mẫu 1 Dàn ý mẫu 2 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 1 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 2 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 3 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 4 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 5 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 6 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 7 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 8 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 9 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 10 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 11 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 12 Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 13

Dàn ý Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước

Dàn ý mẫu 1

1. Mở bài

Giới thiệu tác giả Nguyễn Khoa Điềm, đoạn thơ Đất nước và 9 câu thơ đầu .

2. Thân bài

“ Khi ta lớn lên, đã có rồi ” : Đất Nước sinh ra từ rất thời xưa như một sự tất yếu, trong chiều sâu của lịch sử dân tộc thời những vua Hùng dựng nước và giữ nước .
“ Ngày xửa rất lâu rồi, mẹ thường hay kể ” : những câu truyện cổ tích, những bài học kinh nghiệm đạo lí làm người, tham vọng khát vọng của nhân dân về lẽ công minh → góp thêm phần tạo nên Đất nước .
“ Miếng trầu ” : phong tục ăn trầu của dân gian gắn với ta nhiều đời nay và gợi nhớ sự tích Trầu cau .
“ Biết trồng tre mà đánh giặc ” : gợi nhớ truyền thống lịch sử chống giặc ngoại xâm và truyền thuyết thần thoại đầy tự hào của người Việt và truyền thuyết thần thoại về người anh hùng Thánh Gióng .
“ Tóc mẹ bới sau đầu ” : những phong tục truyền kiếp của người Việt, người phụ nữ để tóc dài và bới lên .
“ Cha mẹ, gừng cay muối mặn ” : gắn với câu ca dao của dân tộc bản địa, nói về tình cảm thủy chung của người Việt .

“ Cái kèo, cái cột, hạt gạo, xay, giã, giần, sàng ” : những vật quen thuộc trong đời sống hằng ngày của người Nước Ta gắn với lao động sản xuất và nền văn minh lúa nước .
→ Đất Nước là những gì hoàn toàn có thể phát hiện ở ngay trong đời sống của mỗi mái ấm gia đình, mỗi người : câu truyện cổ tích của mẹ, miếng trầu bà ăn, hạt gạo ta ăn, ngôi nhà ta ở … .
“ Đất Nước có từ ngày đó ” : Đất Nước có từ khi dân mình biết yêu thương, sống tình nghĩa, từ ngày dân tộc bản địa có nền văn hóa truyền thống riêng, từ khi dân mình biết dựng nước và giữ nước, từ trong đời sống hằng ngày của con người .
Xem thêm : Đồ Án Bê Tông Cốt Thép 2 File Excel Tính Đồ Án Btct 2 ~ Hau, Đồ Án Bê Tông Cốt Thép 2 File Excel
→ Sự cảm nhận về chiều sâu của lịch sử dân tộc của Đất Nước biểu lộ ngay trong đời sống hằng ngày của nhân dân. Đất Nước được hình thành từ những gì nhỏ bé, thân mật trong đời sống của mỗi con người, từ bề dày của truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa Nước Ta .

3. Kết bài

Tổng kết về nội dung, nghệ thuật và thẩm mỹ và nêu cảm nhận về đoạn trích .

Dàn ý mẫu 2

A. Mở bài:

– Giới thiệu nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, trường ca Mặt đường khát vọng và chương Đất nước .
– Nguyễn Khoa Điềm là nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ với phong thái thơ mang đậm chất trữ tình chính luận .
– “ Đất Nước ” được trích từ chương V, trường ca Mặt đường khát vọng, sáng tác trong thời kỳ mặt trận Miền Nam vô cùng ác liệt. “ Đất Nước ” sinh ra với mục tiêu khơi gợi tình yêu nước thẳm sâu, lôi kéo giới trẻ miền Nam hòa mình vào đại chiến của dân tộc bản địa .

B. Thân bài:

– Luận điểm 1 : Đất nước có từ khi nào ?
+ Câu thơ tiên phong chính là câu vấn đáp cho câu hỏi ấy : “ Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi ” Đất Nước là những thứ quen thuộc, thân mật, gắn bó với mỗi con người, ở trong mỗi con người từ khi phôi thai. Thể hiện tư tưởng “ Đất Nước của Nhân Dân ”
+ Tác giả cảm nhận đất nước bằng chiều sâu văn hóa truyền thống – lịch sử vẻ vang và đời sống đời thường của mỗi con người qua cụm từ “ ngày xửa rất lâu rồi ” à gợi những bài học kinh nghiệm về đạo lý làm người qua những câu truyện cổ tích thấm đượm nghĩa tình. – Luận điểm 2 : Quá trình hình thành đất nước ?
+ Bắt đầu với phong tục ăn trầu gợi về hình ảnh người bà thân thuộc, gợi câu truyện về sự tích trầu cau, nhắn nhủ nghĩa tình bạn bè sâu đậm, tình cảm vợ chồng nhân nghĩa thủy chung .
+ Hình ảnh “ cây tre ” còn gợi lên hình ảnh của con người Nước Ta, chịu khó, siêng năng, chịu thương, chịu khó. “ Lớn lên ” nghĩa là nói quy trình trưởng thành của Đất Nước, nói lớn lên trong cuộc chiến tranh nghĩa là nói truyền thống cuội nguồn chống giặc kiên cường, bền chắc .
+ Tập quán bới tóc sau đầu để chú tâm thao tác, gợi câu ca dao bình trị dạt dào thương nhớ. Nhắc nhở về tình cảm vợ chồng sắc son, sâu nặng qua hình ảnh : “ gừng cay ”, “ muối mặn ” .
+ Tái hiện nền văn hóa truyền thống nước ta chỉ bằng một câu thơ đơn sơ nhưng đầy dụng ý : “ Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng ”. Nghệ thuật liệt kê, cùng cách ngắt nhịp liên tục bộc lộ truyền thống lịch sử lao động chịu khó, cách ăn cách ở trong hoạt động và sinh hoạt .
+ Nguyễn Khoa Điềm tóm gọn toàn bộ bằng một tư tưởng duy nhất : “ Đất Nước có từ ngày đó … ”. Dấu “ … ” cuối câu chính là giải pháp tu từ im re, lời dẫu hết nhưng ý vẫn còn, vẫn nung nấu và sục sôi .

=> Đất nước được hình thành gắn liền với văn hóa truyền thống, lối sống, phong tục tập quán của người Nước Ta, gắn liền với đời sống mái ấm gia đình. Những gì làm ra Đất Nước cũng đã kết tinh thành linh hồn dân tộc bản địa. Đất Nước do đó hiện lên vừa thiêng liêng, tôn kính lại thân mật thiết tha .

C. Kết bài:

Giọng thơ trữ tình chính luận, khi căng, khi chùng, khi tha thiết, khi lại cuồn cuộn nỗi niềm, đã bộc lộ được niềm tin chủ yếu của bài thơ trải qua những vật liệu văn hóa truyền thống, văn học dân gian : “ Đất Nước của nhân dân ”. Vì vậy, đoạn thơ không chỉ trữ tình mà đầy sức chiến đấu .

Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 1

Con người Nước Ta ta từ xưa đến nay niềm tin yêu nước, lòng dũng mãnh luôn chảy trong dòng máu, chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu, hi sinh để bảo vệ độc lập tự do cho Tổ quốc. Trong những năm tháng kháng chiến chống Mĩ khó khăn, có biết bao nhiêu bài thơ, bài văn sinh ra để cổ vũ niềm tin chiến đấu cho quân và dân ta ngoài mặt trận. Một trong số những tác phẩm khơi gợi lòng yêu nước đó không hề không kể đến Trường ca Mặt đường khát vọng của tác giả Nguyễn Khoa Điềm mà điển hình nổi bật là đoạn trích Đất nước. Mở đầu đoạn trích, tác giả lí giải về cội nguồn của Đất nước vô cùng thân thương .

Nguyễn Khoa Điềm được biết đến là nhà thơ với phong cách trữ tình chính luận độc đáo. Thơ Nguyễn Khoa Điềm thu hút, hấp dẫn người đọc bởi sự đan kết cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng của một thanh niên tri thức tự ý thức sâu sắc về vai trò, trách nhiệm của mình trong cuộc chiến đấu vì đất nước và nhân dân. “Trường ca Mặt đường khát vọng” là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách thơ văn của ông. Đoạn trích Đất nước thuộc chương V của bản Trường ca. Ở đoạn trích, tác giả lí giải cội nguồn của Đất nước; và cội nguồn đó được lí giải vô cùng tinh tế qua 9 câu đầu của bài thơ:

“Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
….………………………………..
Đất Nước có từ ngày đó…”

Mở đầu đoạn thơ, tác chứng minh và khẳng định trực tiếp rằng Đất nước này đã sống sót từ rất lâu rồi, khi mà con người mới sinh ra trên mảnh đất của họ thì chính nơi đó là đất nước, là quê nhà. Đất Nước sinh ra từ rất rất lâu rồi như một sự tất yếu, trong chiều sâu của lịch sử dân tộc thời những vua Hùng dựng nước và giữ nước đã đi vào sử sách được lưu truyền đến tận giờ đây. Đất nước trước hết không phải là một khái niệm trừu tượng mà là những gì rất thân thiện, thân thương ở ngay trong đời sống bình dị của mỗi con người. Từ lời hát mẹ ru, từ những câu truyện “ ngày xửa rất lâu rồi ” mà mẹ kể đã nuôi dưỡng tất cả chúng ta khôn lớn, làm ta hiểu hơn về văn hóa truyền thống của ta, theo ta đi hết cuộc sống và trở thành một phần kí ức tốt đẹp khiến ta không hề quên. Những câu truyện cổ tích, những bài học kinh nghiệm đạo lí làm người, tham vọng khát vọng của nhân dân về lẽ công minh được gửi gắm vào câu ca dao đó đã góp thêm phần tạo nên Đất nước phong phú về văn hóa truyền thống như lúc bấy giờ .

“Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc”

Nhai trầu từ lâu đã trở thành một thói quen không hề thiếu của những người phụ nữ Nước Ta nhất là những bà, những mẹ và từ lâu dân gian ta đã có câu truyện sự tích trầu cau nói về tình nghĩa con người. Từ những năm tháng trước công nguyên, từ thời của hai Bà Trưng, Bà Triệu, là lần tiên phong nước ta can đảm và mạnh mẽ đứng lên khởi nghĩa đánh đuổi giặc ngoại xâm. Từ những câu truyện thần thoại cổ xưa Thánh Gióng với hình ảnh nhổ cả lũy tre giơ cao đánh đuổi giặc. Cây tre cũng là hình ảnh hình tượng của người nông dân Nước Ta, hiền lành, ngay thật, cần mẫn và chất phác nhưng cũng rất kiên cường quật cường. Từ hình những ảnh thực tiễn, cho đến đời sống ý thức, đó là từng bước đi lên trưởng thành của một dân tộc bản địa, của một đất nước con người ý thức được về đất nước, về sự sống sót của đất nước và ý thức về việc phải có trách nghiệm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, bảo vệ bờ cõi đất nước .
Bên cạnh truyền thống cuội nguồn về lòng yêu nước, tác giả Nguyễn Khoa Điềm còn nhắc đến những hình ảnh mang đậm vẻ đẹp thuần phong mĩ tục đơn giản và giản dị của con người Nước Ta :

“Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn”

Từ thời xưa, hình ảnh người phụ nữ Nước Ta luôn gắn liền với mái tóc dài, được búi ngăn nắp ngay sau đầu. Vẻ đẹp đó của một người bà, người mẹ, người chị, của một người con gái Nước Ta mộc mạc, giản dị và đơn giản nhưng lại rất êm ả dịu dàng, thuần hậu rất riêng. Tác giả đã vận dụng thành ngữ “ gừng cay muối mặn ” một cách rất là tự nhiên, rực rỡ, nhẹ nhàng mà thấm đượm ân tình để nói lên sự thuỷ chung ở trong con người như câu nói “ gừng càng già càng cay, muối càng lâu càng mặn, con người sống với nhau lâu năm thì tình nghĩa sẽ đong đầy ” .
Ngoài những phong tục tập quán và tình yêu thương của con người, Nguyễn Khoa Điềm còn nêu lên truyền thống cuội nguồn lao động sản xuất của dân cư :

“Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng”

Từ thời xưa, con người đã biết chặt gỗ mà làm nhà. Những ngôi nhà đó sử dụng kèo, cột giằng giữ vào nhau vững chãi, bền chặt tránh được mưa gió và thú dữ. Đó cũng chính là ngôi nhà tổ ấm cho mọi mái ấm gia đình hoàn toàn có thể đoàn viên, quây quần bên nhau, cùng nhau san sẻ niềm vui nỗi buồn ; từ đó hình thành nên làng, xóm và Đất nước. Ngôi nhà là mái ấm, là nơi con người “ định cư lạc nghiệp ” siêng năng tích góp của cải dồn thành sự tăng trưởng đất nước. Nhà thơ vận dụng khôn khéo câu thành ngữ “ Một nắng hai sương ” để nói lên sự siêng năng chịu khó của cha ông ta trong lao động sản xuất. Các động từ “ xay – giã – dần – sàng ” đó là quá trình sản xuất ra hạt gạo. Để làm ra được hạt gạo, người nông dân phải trải qua biết bao tháng ngày nắng sương khó khăn vất vả gieo cấy, chăm nom, xay giã và giần sàng. Thấm vào trong hạt gạo nhỏ bé ấy là mồ hôi vị mặn nhọc nhằn của người nông dân khó khăn vất vả nắng mưa. Thành quả ngọt ngào này không chỉ giúp dân ta có đời sống no ấm mà nó còn trở thành nền văn minh lúa nước mà khi nhắc đến người ta biết ngay đến Nước Ta ; không chỉ dừng lại ở đó, nền văn minh này đã giúp cho nước ta trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thế hai quốc tế và toàn thế giới biết đến lúa gạo Nước Ta .

Từ toàn bộ những yếu tố trên, nhà thơ khẳng định chắc chắn :
“ Đất Nước có từ ngày đó … ”
“ Ngày đó ” là ngày nào, tất cả chúng ta không hề biết, tác giả cũng không hề biết. Chỉ biết rằng ngày đó chính là ngày ta khởi đầu có truyền thống lịch sử, có những phong tục tập quán, có nhiều văn hoá riêng không liên quan gì đến nhau khác với vương quốc khác. Đó là ngày ta có Đất nước của dân tộc bản địa Nước Ta .
Bằng việc vận dụng khôn khéo và mềm mịn và mượt mà những vật liệu văn hóa truyền thống dân gian như phong tục ăn trầu, tục búi lệ tóc, truyền thống cuội nguồn đánh giặc ngoại xâm, truyền thống lịch sử làm nông nghiệp và những câu ca dao, tục ngữ cùng những thành ngữ … cùng với ngôn từ mộc mạc, giản dị và đơn giản, lời thơ nhẹ nhàng đúng giọng thủ thỉ tâm tình và điệp từ “ Đất nước ”, tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã mang đến cho bạn đọc một cách nhìn mới mẻ và lạ mắt về cội nguồn của đất nước ; về vẻ đẹp của một đất nước giàu văn hóa truyền thống truyền thống, đất nước của truyền thống cuội nguồn, của phong tục tươi đẹp mang đậm dấu ấn của tư tưởng đất nước của nhân dân .
Xem thêm : Giải Vở Bài Tập Toán Lớp 5 Tập 1 Trang 105, Bài 86 : Diện Tích Hình Tam Giác
Nhiều năm tháng qua đi nhưng đoạn thơ cùng với bản trường ca “ Mặt đường khát vọng ” vẫn giữ nguyên vẹn những giá trị tốt đẹp khởi đầu của nó và để lại ấn tượng xinh xắn, đọng lại trong tâm tư nguyện vọng của bao thế hệ con người Nước Ta trước đây, giờ đây và cả sau này. Bản trường ca của tác giả Nguyễn Khoa Điềm làm ta thêm hiểu và yêu Đất nước đồng thời thôi thúc bản thân hành vi để bảo vệ và tăng trưởng đất nước này .

Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 2

“Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
…………….
Đất Nước có từ ngày đó”.

Đoạn thơ đã nói lên một cách dung dị mà thấm thía về cội nguồn sâu xa của Đất Nước .
Giọng điệu thủ thỉ tâm tình, nhà thơ gợi lên một không khí trì trệ dần như kể chuyện cổ tích, như dẫn hồn ta ngược thời hạn trở lại cội nguồn Đất Nước và dân tộc bản địa. Bốn chữ “ ngày xửa thời xưa ” dùng rất khéo :

Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa …” mẹ thường hay kể.

Chữ “ có ” trong “ đã có rồi ”, “ Đất Nước có trong những cái … ” đã làm cho ý thơ khẳng định chắc chắn, tỏa sáng niềm tin. Tục ăn trầu, truyện cổ tích Trầu – Cau gợi lên hình ảnh Đất Nước rất lâu rồi, “ Đất Nước mở màn ” … Truyền thuyết Thánh Gióng cho biết sự vươn mình của dân tộc bản địa, ghi lại sức mạnh quật khởi “ Đất Nước lớn lên ”. Câu thơ lan rộng ra đến 12, 13 chữ, với cách gieo vần sống lưng ( đầu – trầu, ăn – dân ) nên vẫn thanh thoát, giàu âm điệu :

“Đất Nước bắt đầu với miếng trầu giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình trồng tre mà đánh giặc”.

Hai chữ “ lớn lên ” liên tưởng đến hình ảnh chú bé làng Gióng lên ba vươn vai thành một tráng sĩ oai phong lẫm liệt khi Đất Nước bị giặc Ân xâm lược .
Rồi nhà thơ nói đến phong tục và đạo lí tốt đẹp truyền kiếp của nhân dân ta. Phong tục “ bới tóc ” của người Lạc Việt. Câu ca dao nói về đạo vợ chồng : “ Tay bưng chén muối đĩa gừng – Gừng cay muối mặn xin đừng quên đã nhập hồn vào câu thơ Nguyễn Khoa Điềm :

“Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn”.

Chuyện “ ngày xửa rất lâu rồi ” nhưng vẫn hiện hữu trên “ tóc mẹ ” trong tình thương của “ cha mẹ ” giờ đây. “ Đất Nước đã có rồi ”, “ Đất Nước có … ”, “ Đất Nước mở màn ”, “ Đất Nước lớn lên ” và Đất Nước đang hiện hữu quanh ta, thân thiện ta .
Tiếp theo, nhà thơ lấy sự hình thành và tăng trưởng ngôn từ dân tộc bản địa để nói về nguồn gốc truyền kiếp của Đất Nước. Mỗi đồ vật đều có một cái tẽn riêng : “ Cái cột, cái kèo thành tên ”. Nhân Dân ta có nghề trồng lúa nước truyền kiếp. Nghề trồng lúa nước tạo nên nền văn minh sông Hồng. Khi hạt gạo được phát minh sáng tạo nên bằng công sức của con người “ một nắng hai sương ”, thì ngôn từ “ xay, giã, giần, sàng ” cũng Open. Tiếng Việt là của quý truyền kiếp của Đất Nước ta, Nhân Dân ta. Cách nói của Nguyễn Khoa Điềm thật ý vị :

“Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó”.

Lấp lánh trong đoạn thơ là hình ảnh Đất Nước thân yêu. Quá khứ của Đất Nước “ ngày xửa rất lâu rồi ” đồng hiện trong “ miếng trầu giờ đây bà ăn ”. Có Đất Nước anh hùng “ biết trồng tre mà đánh giặc ”. Có Đất Nước chịu khó trong lao động sản xuất : “ Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng ”. Có nền văn hóa truyền thống giàu truyền thống, nền văn hiến bùng cháy rực rỡ quy tụ qua thuần phong mỹ tục ( tục ăn trầu, tục bới tóc ), qua tục ngữ ca dao “ gừng cay muối mặn ”, qua cổ tích thần thoại cổ xưa, truyền thuyết thần thoại .
Đoạn thơ 9 câu, 85 chữ mà không hề có một từ Hán Việt nào. Ngôn từ bình dị, cách nói biểu cảm thân thương. Hiện diện trong đoạn thơ là : ta, dân mình, bà, cha, mẹ. Có miếng trầu, cây tre, tóc mẹ, … Có “ gừng cay muối mặn ” cái kèo, cái cột, hạt gạo, v.v … Thật là quen thuộc và thân mật, sâu xa và thấm thía, rung động. Tưởng tượng thì phong phủ, liên tưởng thì bát ngát. Đoạn thơ đã “ nhịp mãi lên một tấm lòng sứ điệp ” để ta yêu thêm Đất Nước và tự hào về Đất Nước. Cấu trúc đoạn thơ : “ tổng – phân – hợp ” ; mở màn là câu “ Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi ”, khép lại đoạn thơ là câu “ Đất Nước có từ ngày đó ”. Tính chính luận đã làm sáng đẹp chất trí tuệ phối hợp hòa giải với chất trữ tình đậm đà. Đoạn thơ mang vẻ đẹp độc lạ nói về cội nguồn Đất Nước thân yêu .

Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước – Mẫu 3

“ Đất nước tôi thon thả giọt đàn bầu. Nghe dịu nỗi đau của mẹ. Ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ. Các anh không về mình mẹ lặng im … ”. Cứ mỗi lần nghe lại bài hát này lòng tôi xốn xao da diết. Nhớ những ngày bé thơ đến lớp, cô giáo dạy tôi viết hai chữ “ Nước Ta ” và gọi đó là Đất Nước. Tôi mơ hồ chả hiểu, chỉ biết rằng đó là cái gì lớn lao và thật quý báu lắm ! Thời gian trôi qua nhanh, mang tuổi thơ nhỏ xíu của tôi đi xa. Cho đến thời điểm ngày hôm nay, qua bao nhiêu vần thơ đọc được tôi đã thấm thía hai tiếng thiêng liêng “ Đất Nước ”. Trong những vần thơ mến yêu dạt dào cảm hứng ấy, tác phẩm “ Đất Nước ” của Nguyễn Khoa Điềm là điển hình nổi bật hơn cả .., bằng thưởng thức tuổi trẻ, bằng nhiệt tình cách mạng và cả bằng vốn tri thức được đào tạo và giảng dạy chuyên nghiệp từ mái trường xã hội chủ nghĩa, tạo nên chiều sâu của hình tượng Đất Nước, hoà mạch thơ chính luận – trữ tình .
Đất nước – hai tiếng ấy thật thiêng liêng, tự hào. Nó trở thành đề tài muôn thuở trong thơ ca chỉ có điều những nhà thơ nhà văn hay dùng những hình ảnh mang tính hình tượng để viết về đất nước hay tự tạo ra một khoảng cách để chiêm ngưỡng và thưởng thức. Còn trong thơ Nguyễn Khoa Điềm, đất nước không phải là một khái niệm trừu tượng mà rất thân mật so với mỗi người. Trả lời cho câu hỏi : “ Đất Nước là gì ? Đất Nước từ đâu ra ? ”, mỗi người đều có cách cảm nhận, lí giải riêng của mình. Với Nguyễn Khoa Điềm, Đất Nước được cảm nhận ở những phương diện lịch sử dân tộc, địa lý văn hoá … nên tác giả tự hào mà nói rằng “ khi ta lớn lên đất nước đã có rồi ”. Nhà thơ đã mở màn bằng những kí ức tuổi thơ để tưởng tượng ra một sự sống sót của Đất Nước trong nhận thức và tình cảm tự nhiên nhất của con người. Những vẻ đẹp được khơi lên từ mạch tâm tình, thấm đẫm hơi thở ca dao dân ca, huyền tích sử thi của dân tộc bản địa. Cái hay của phần mở màn chương “ Đất Nước ” chính là sự Open của hàng loạt những hình ảnh có ý nghĩa biểu trưng nhưng rất thân mật :

“Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể
Đất Nước bắt đầu từ miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc…”

Giọng thơ thủ thỉ, chân thành mà sâu lắng ấy đã chuyển tải suy ngẫm của nhà thơ về Nhân Dân – Đất Nước. Đất Nước đã có từ lâu, rất lâu rồi. Khi ta oa oa cất tiếng khóc chào đời, lớn lên và trưởng thành thì đất nước đã có rồi. Cảm hứng về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm bắt nguồn từ những lịch sử một thời : “ Ngày xửa thời xưa mẹ thường hay kể ” giờ còn đọng lại trong tiềm thức với cô Tấm ngoan hiền, với sự tích bánh chưng bánh dày, bà tiên nhân hậu hay mụ dì ghẻ gian ác, … Hình ảnh Đất Nước vừa hiện lên vừa giản dị và đơn giản thân thiện, vừa thiêng liêng sâu lắng bởi nó gắn với quốc tế tâm hồn con người, được nuôi dưỡng từ thuở thơ bé và truyền lại cho muôn đời sau “ rất lâu rồi ” chỉ với hai từ mà bao kỉ niệm tuổi ấu thơ lại ùa về .

“Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc”

Trong kho tàng văn học dân gian, nhà thơ đã chọn ra hai câu truyện để khắc hoạ hình ảnh đất nước bằng chính những cảm nhận thâm thúy của mình. “ Đất Nước mở màn ” một câu thơ lí giải sự hình thành đất nước gắn liền với câu truyện cổ tích cầu cau. Đó là câu truyện cổ tích ngợi ca nghĩa đồng đội và tình vợ chồng gắn bó keo sơn. Đất Nước mở màn với miếng trầu có nghĩa là Đất Nước được hình thành trong lối sống tình nghĩa. “ Miếng trầu giờ đây bà ăn ” bắt nguồn từ thuở rất lâu rồi – đó là truyền thống lịch sử tốt đẹp – “ Miếng trầu mở màn câu truyện ”. Đất Nước được sinh ra và nuôi dưỡng trong truyền thống cuội nguồn đạo lí tốt đẹp của dân tộc bản địa đó là lối sống nghĩa tình. Đất Nước được hình thành trong tình yêu nhưng lại vững mạnh và trưởng thành nhờ những cuộc đấu tranh bảo vệ dân tộc bản địa .

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Luận văn

Điều hướng bài viết

Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Giáo dục