(Một kiến trúc tre rất giản dị, tinh tế của ana mandara hideaway Nha Trang. Rất tiếc lại không phải là tác phẩm của KTS VN)
Bạn đang đọc: Giải mã hiện tượng Võ Trọng Nghĩa">Giải mã hiện tượng Võ Trọng Nghĩa
Hội quán sáng tạo?
Hội quán phát minh sáng tạo ở 36B đường Điện Biên Phủ, TP. Hà Nội – một tác phẩm mới nhất và cũng là kiến trúc tiên phong của KTS Võ Trọng Nghĩa ở miền Bắc .
Công trình được dựng lên trong một khu vườn rất đẹp. Khu vườn rất đẹp được dựng lên từ một cuộc đất quá đắc địa. Cuộc đất quá đắc địa chính bới nó vốn thế. Các đời vua Lý, Trần, Lê … đều nhận thức đó là Long đỗ, rốn Rồng, nơi quy tụ khí thiêng của cả một dân tộc bản địa. Nơi đó từng là Cấm thành, Long Phượng thành của nhiều triều đại phong kiến cho đến đầu não của những cơ quan quản lý, công quyền .
Trong lộ trình tăng trưởng một tên thương hiệu mạnh, việc Tập Đoàn Cafe Trung Nguyên kêu gọi mọi nỗ lực để hình thành Hội quán phát minh sáng tạo là một ván cờ trong mơ mà không phải ai cũng hoàn toàn có thể tham gia .
Để chắc như đinh biến nơi đây trở thành một địa chỉ của “ Thiên đường cafe toàn thế giới ”, ngoài chất lượng cafe số 1 mà tự mình “ trồng ” được thì Cafe Trung Nguyên còn cần tập hợp quanh mình nhiều giá trị khác. Trong đó đương nhiên phải có một khoảng trống kiến trúc đỉnh điểm .
Vận theo cách tiếp thị quảng cáo của Tập Đoàn Cafe Trung Nguyên thì kiến trúc phải như là Thánh đường, nhà hát, một trụ sở hay những cuốn sách bọc da dê … Nơi đó, từng ngày, mỗi giờ Giáo Hoàng Pope Clement VIII, nhà soạn nhạc vỹ đại Bach, bậc thầy tiểu thuyết hiện thực Balzac hay thiên tài quân sự chiến lược Napoleon … luận bàn về quyền lực tối cao của café. ( hình ảnh và những câu nói nổi tiếng của những nhân vật trên về cafe đang được sử dụng như thể một vật liệu deco trong Hội quán ) .
Trước những áp lực ấy, đương nhiên thương hiệu cà phê Trung Nguyên cần kết nối với những KTS như Võ Trọng Nghĩa- một thương hiệu kiến trúc đang được bảo đảm bởi rất nhiều mề đay danh giá. Nếu phương án thiết kế cứ theo tinh thần của Cà phê Gió và Nước thì lựa chọn trên là duy nhất đúng.
Nhưng buồn thay nhiều khi nổi tiếng chỉ đủ giúp người ta gợi nhớ chuyện Con cáo với bức tượng của La Fontaine. Tượng đồng càng lớn thì càng rỗng. “ Đại danh lắm bậc tượng đồng khác chi ” .
Võ Trọng Nghĩa trọng gì?
Sau hơn 3 năm kính nhi viễn chi, bí mật, thận trọng theo dõi từng bước tiến của KTS tôi mới dữ thế chủ động tiếp xúc với anh ( 7 h45 ngày 8-3 – 2008 ). Tôi luôn đặt ra nhiều câu hỏi : anh là người có suôn sẻ ăn lộc kiến trúc ? Anh là một kỹ sư cấu trúc được đào tạo và giảng dạy chuyên nghiệp và bài bản hay một đốc công giỏi ?
Nổi tiếng nhờ tre nhưng thật giật mình khi KTS không nhiều vốn liếng văn hóa truyền thống về vật liệu này. Có thể anh chưa cần biết tích bẩy người hiền trong rừng trúc của Trung Quốc cũng như thơ về Trúc của Trần Nhân Tông viết trên Yên Tử … Nhưng thật khó tin khi anh lúng túng không đưa ra liên hệ nào giữa tác phẩm của mình với cách sử dụng tre của Nhật Bản nơi anh từng du học. Ẩn trong từng dáng tre vườn Azumaya, ống dẫn nước trong vườn Ryoan-ji, trang trí hành lang cửa số ở Kodai-ji, bờ rào Shugakuin, nơi chái nhà Tatami hay thành tháp Katsura … là những triết lý kiến trúc rất giản dị và đơn giản và tinh xảo .
Lý do nào khiến KTS chẳng chăm sóc tới Simon Velez, tác giả của “ Bảo tàng Du mục ” ở Mêhicô một kiến trúc tre lớn nhất quốc tế từ trước đến nay ? Mạnh về cấu trúc, nhưng KTS không đưa ra được nhận xét nào về cây cầu với dầm chịu lực bằng tre có năng lực chịu tải 16 tấn của KTS Yan Xiao ở Hồ Nam, Trung Quốc ?
Trong khi muốn đem đến cho Tre một tầm vóc mới hoành tráng, kiến trúc sư buộc phải tuân thủ một loạt những giải pháp kỹ thuật để bảo vệ sự bảo đảm an toàn cho khu công trình. Nhưng nỗ lực tìm kiếm cấu trúc mới có làm triệt tiêu “ chất cảm ”, cái thô mộc, đơn giản và giản dị của tre ? Cấu trúc, vẻ đẹp tự nhiên và triết lý thâm sâu của tre đang bị cái lý trí, ham muốn cá thể nhất thời của KTS điều khiến, khỏa lấp và làm biến dạng ?
Nghiên cứu kỹ lưỡng những khu công trình tiếp theo của KTS, người ta dễ nhận thấy mọi biến hóa trong phong cách thiết kế mới chỉ dừng lại ở những cái vỏ hình thức và chưa vượt thoát cái bóng của Cà phê Gió và Nước ( Tỉnh Bình Dương ). Một vài khu công trình cũng có Hình nhưng nhợt nhạt Hồn vía. Có cả những kiến trúc … Câm vì chẳng biết vì sao nó Open ở đây, nó đang đối thoại với ai, khoảng trống, nơi chốn nào đang bao dung, ôm chứa nó ?
Công trình nấm rơm khổng lồ ở Tỉnh Bình Dương là một thử nghiệm mê hoặc về cấu trúc. Nhưng có Nước mà không có Gió nên chỉ là một tác phẩm điêu khắc để … ngắm. Nhà hàng bia Hoa Viên, Mũi Né, Phan Thiết được KTS “ chuyển ” từ cấu trúc tre sang thép ống nên khá thô thiển. Đây là một ví dụ nổi bật cho việc KTS ít có năng lực chăm sóc đến những người sử dụng mẫu sản phẩm kiến trúc cũng như quan điểm góp phần của chủ góp vốn đầu tư. Bị kiến trúc xô bồ của phố thị chèn ép, thiếu khoảng trống thoáng rộng, Cà phê Elip, Gò Vấp TPHCM có hình dáng khá tội nghiệp. Chất liệu tre ở đây không được chăm chút, tiết chế nên biến mất cái đơn giản và giản dị, mộc mạc và chỉ phô ra cái thô xấu. Những kiến trúc trên ( rất tiếc ) đều là những phiên bản rơi lệch, làm biến dạng niềm tin của Cà phê Gió và Nước, là “ ban phát ” cái Gianh Giá mà KTS đang có .
Với suy ngẫm trên, ngay lần tiên phong ra công trường thi công 36 b Điện Biên Phủ ( 4 h20 chiều 30-9-2008 ) tôi đã nói thẳng với KTS rằng : Hội quán phát minh sáng tạo Tập Đoàn Cafe Trung Nguyên và những khu công trình làm ở phía Bắc phải vượt chướng ngại vật về khí hậu mà Gió và Nước đặt trong miền Nam không gặp phải .
Một thử thách lớn hơn nữa là Hội quán phát minh sáng tạo nằm trong một khoảng trống quá nhạy cảm, để có được bản thiết kế kiến trúc tốt, buộc KTS phải khỏa lấp, gia cố những khoảng chừng hổng quá lớn về văn hóa truyền thống, cảm hứng và cả … kiến thức và kỹ năng nghề .
Thử chung tay
Thời gian qua, khi tham gia nhóm tư vấn về quy hoạch- kiến trúc, với tư cách đại diện cho một số dự án bất động sản sinh thái, tôi cố gắng đặt qua một bên những bức xúc và chủ động kết nối và mời KTS tham gia thiết kế một kiến trúc dịch vụ đa chức năng. Trong khuôn khổ dự án, tôi kỳ vọng sẽ lôi kéo, kết nối KTS với một số nhân vật có đủ tài năng để chung tay thiết kế những công trình mới oách hơn Gió và Nước nhằm tôn vinh kiến trúc Việt. Đó cũng là những cơ hội để tôi có thể hiểu rõ hơn và tự trả lời những câu hỏi tế nhị về KTS. (Võ Trọng Nghĩa là một trong những đối tượng tôi muốn nghiên cứu về thái độ của trí thức trẻ đối với thực trạng nhiễu nhương của đời sống hôm nay)
Chúng tôi đã có những ngày cùng nhau leo lên nằm vắt vẻo trên những mái lá mà cây rừng công phu đan cài. Chúng tôi đã cùng bơi trong biển mùa đông giá lạnh để tìm kiếm ý tưởng sáng tạo phong cách thiết kế cho một resort trên hòn đảo đá. Trong nhiều lần nhâm nhi cafe đắng, chúng tôi cũng tâm sự về những cô bạn gái xinh đẹp của KTS … Đó là những kỷ niệm đẹp tươi, khó quên. Tôi đã và luôn sẵn sang bộc bạch, san sẻ với KTS toàn bộ những tình cảm, đam mê mà mình giành cho kiến trúc. Tuy nhiên không phải khi nào anh cũng thuận tiện tiếp đón. Bởi vì có quá nhiều chuyện không dễ lọt tai một chút ít nào .
Tôi rất muốn trao đổi với KTS về ý thức của Grand – quán cafe tiên phong của nước Anh ở 84 đường High, Oxford. 359 năm qua, khét tiếng cùng chất lượng mỗi ly cafe vẫn rất ngon lành. Những thắt lưng da đen truyền thống cuội nguồn vẫn duyên dáng trễ nải trên eo những cô gái hầu bàn. Có người nói rằng nơi đây, Samuel Johnson đã từng ngồi viết những trang tiên phong của cuốn từ điển tiếng Anh, tiền thân của cuốn từ điển Oxford … Quán cafe – đó là một phần của lịch sử dân tộc .
Khi KTS qua Pháp, tôi nhắn anh lưu nhớ Cafe de Flore – quán cafe tuyệt vời nhất quốc lộ Saint Germain, quán Lapin Agile, Le Chat Noir ( Mèo đen ) trên đồi Montmartre … Đây không chỉ là nơi những nhà triết học Jean-Paul Sartre, thi sỹ Max Jacob, họa sỹ Pablo Picasso, những ngôi sao 5 cánh điện ảnh như Charlie thường lui tới … Quán cafe – đó là khởi nguồn của một dòng chảy văn hóa truyền thống .
Khi Peter Zumthor đoạt Pritzker 2009, tôi chỉ cầu mong Võ Trọng Nghĩa hiểu thêm một chút ít về triết lý phong cách thiết kế của KTS này : trước nhất, kiến trúc phải tôn trọng địa điểm, khoảng trống văn hóa truyền thống địa phương và những bài học kinh nghiệm vô giá của lịch sử vẻ vang .
Vâng, chỉ có tri thức, cảm xúc và văn hóa mới giúp cho kiến trúc của Hội quán Trung Nguyên và nhiều công trình khác không lặp lại bài học đắt giá như ở nhà hàng bia Hoa Viên, Mũi Né, cà phê Elip, Gò Vấp TPHCM…
Thoát ly hai chữ Gió và Nước hay những thông điệp sâu sắc của Tre thì mọi thiết kế của Võ Trọng Nghĩa đều không có gì đáng nói.
Thế mà là kiến trúc ư?
Sau gần 9 tháng cất dựng vất vả (có lúc công trình bị đình chỉ và tháo dỡ), cái được mong là Hội quán sáng tạo lại không đáng được xướng danh là kiến trúc một tẹo nào. Việc ông Nguyễn Minh Triết nhả lời khen không gian nơi đây là sáng tạo trở thành một trong những chuyện hài nhất trong năm 2009. (thú thật, nếu không có lời phát biểu này tại Hội quán Trung Nguyên của Ủy viên BCT Đảng CS, Chủ tịch nước CHXHCN VN thì những nội dung mọi người đang đọc chỉ là thư riêng gửi Võ Trọng Nghĩa mà thôi)
Không tìm ra giải pháp thích ứng với cái nồm ẩm của mùa xuân, giá rét mùa đông và oi nóng mùa hè miền Bắc nên “ cái cống ” tre của Võ Trọng Nghĩa đành để cho một lều kính, khung gỗ đè dúi dụi từ bên trên .
Kiến trúc đóng kín nên phải tiêu tốn nhiều nguồn năng lượng điện chạy điều hòa. Trong khoảng trống kín bưng đó, mùi lưu huỳnh, dầu thải và hóa chất giải quyết và xử lý mối mọt cho tre cứ lưu đọng và làm át đi mùi vị cafe vốn rất mong manh .
Chất liệu lợp mái cho người ta cảm xúc về mái Mansard – một căn bệnh hủ lậu tệ hại của kiến trúc việt nam đương đại. Dãy nhà gạch – khu công trình phụ trợ thì lại làm thành bức tường ngăn cách giữa kiến trúc chính với khoảng trống lớn trước mặt .
Nội thất hổ lốn. Tre, gỗ, kính, ánh sáng đang … gây lộn. Những khung tre bị giằng buộc bởi dây dù đã mất đi giá trị vật tư tự nhiên, tạo hình đẹp và trở thành thứ trang trí rườm rà, vô lý. Những khung tranh, ảnh và tủ quầy, máy lạnh … ngơ ngác không tìm ra chỗ đứng cho mình .
Chi tiết được nhất, sạch nước cản nhất của Hội quán chỉ là khoảng chừng mái ngói được khoét lõm để có chỗ cho một thân cây Hoàng Lan trên vỉa hè Điện Biên Phủ …. nghiêng qua .
Gần đây, TP. Hà Nội đã có quá nhiều kiến trúc tồi tệ rồi. Để Hội quán thực sự trở thành “ nơi quy tụ của những tình nhân và đam mê cafe ”, tôi tin rằng kiến trúc này phải có đổi khác rất cơ bản. Đó phải là mệnh lệnh từ Cấm thành ! Đó là hình ảnh, khét tiếng của một doanh nghiệp. Đó cũng chính là thử thách và thời cơ làm mới bản thân của KTS.
Mong KTS đừng quên có người đã từng và liên tục đặt cược ở anh một giải Pritzker tiên phong của Nước Ta. Trước khi có những bước tiến xa, hãy cứ chân thực, thiết thực như Glent Murcutt ; kín kẽ, khiêm nhường, ẩn danh như Peter Zumthor ! Giản dị hơn thì học lại những hướng dẫn của Tre. Chỉ những khi non dại, măng mới trực chỉ, hướng thiên. Khi trưởng thành, thân tre rỗng không, nhẹ nhõm mà vẫn bền chắc .
Ảnh tư liệu tham khảo:
36 (11, 12): Hội quán Trung Nguyên trong khi thi công
36 (7, 13, 14, 15) Hội quán đã đi vào sử dụng
– Café binh dan HN: một số hình ảnh về quán cà phê bình dân ở HN
– Da Lat (1, 2): Ana Mandara Villas Đà Lạt với không gian thưởng thức cà phê lãng mạn
– Da Nang (3,6): tác phẩm quán cà phê ghép bằng mảnh gốm của nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng
– Hoi An: kiến trúc thuộc địa trong một quán cà phê ở Hội An.
– hình ảnh quán cà phê nằm sâu trong hẻm ở SG
– Hue (2, 3, 5) kiến trúc Art deco ở một góc uống cà phê sành điệu của La Resident Huế
– InterContinental (1, 2, 3, 4): trong khách sạn InterContinental hình ảnh về văn hóa cà phê vỉa hè châu Âu cũng là một vew nhìn đầy văn hóa.
– Metropole HN (3, 4, 5): không gian thưởng thức cà phê của Metropole được chăm chút kỹ lưỡng từ cách lựa chọn đồ gốm, tổ chức mặt nước đến một lá cây vẽ trên trần.
-Mui Ne (1, 2, 3, 4) góc thư giãn của CoCobeach resort ở Mũi Né.
– My Way: một mô hình kinh doanh cà phê khá thành công ở Hà Nội
– Nha Trang (1, 2) cảm hứng Biển trong deco góc quầy bar ở Ana Mandara Nha Trang
Xem Tóm Tắt Bài Viết Này
Share this:
Thích bài này:
Thích
Đang tải …
Có liên quan
Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học