6 năm đất nước không có kỳ thi đại học
Chứng kiến học trò của mình, những học viên lớp 12 đang trải qua những ngày tháng khó khăn vất vả khi vừa bảo vệ việc học tập, ôn thi, vừa phòng dịch COVID-19, vừa sẵn sàng chuẩn bị tâm thế cho những thay đổi thi tuyển, thầy Nguyễn Xuân Khang – Hiệu trưởng Trường Marie Curie ( TP. Hà Nội ) nhớ lại thời của mình. Đó là những năm 1960 – 1970, vì cuộc chiến tranh quyết liệt, nên học viên vừa học, vừa phải tránh bom đạn. Thời đó, thầy và bè bạn học bài vào đêm hôm, nhờ ánh sáng của chiếc đèn dầu nhỏ đặt trong hộp gỗ khoét một lỗ vừa đủ cho ánh sáng hắt vào trang sách .
Cũng vì khó khăn, vất vả, đế quốc Mỹ bắt đầu ném bom miền Bắc, nên từ năm 1965-1970, ở miền Bắc chỉ có một kỳ thi nhẹ nhàng để tốt nghiệp. Thầy Khang tham gia kỳ thi tốt nghiệp diễn ra giữa lúc đế quốc Mỹ ném bom miền Bắc, cuộc chiến tranh phá hoại ngày càng khốc liệt. Thế hệ của thầy, học sinh đỗ tốt nghiệp được tuyển vào đại học, cao đẳng bằng hình thức xét tuyển hồ sơ mà không phải thi.
Sau 6 năm quốc gia không có kỳ thi đại học, đến năm 1971, hai kỳ thi tốt nghiệp đại trà phổ thông và tuyển sinh đại học, cao đẳng lại được tổ chức triển khai. Sau này, khi quốc gia thống nhất, thí sinh muốn vào đại học đều phải trải 2 kỳ thi : Thi tốt nghiệp trung học phổ thông và thi tuyển sinh đại học, cao đẳng .Trong đó, kỳ thi đại học được tổ chức triển khai tại địa phương để thí sinh đỡ khó khăn vất vả, giảng viên những trường đại học, cao đẳng và sinh viên về những tỉnh coi thi. Bộ Giáo dục đào tạo ( khi đó ) ra đề. Thí sinh trúng tuyển sẽ được phân vào những trường. Ai đạt tác dụng cao sẽ được gửi sang quốc tế để học tập .Cuộc cải cách giáo dục mở màn từ năm 1981, khi mạng lưới hệ thống giáo dục chuyển từ 10 năm sang 12 năm ( bỏ lớp vỡ lòng ), kéo theo sự thay đổi chương trình sách giáo khoa. Lúc này, mỗi thí sinh ĐK 1 trường đại học, cao đẳng tương thích với nguyện vọng và năng lượng của mình .Từ những năm 1990 đến 2001, học viên cả nước bước sang thời có 1 kỳ thi tốt nghiệp và 2 kỳ thi đại học, 1 kỳ thi cao đẳng. Lúc đó, trường đại học tự ra đề thi dựa vào bộ đề của Bộ GDĐT. Với thế hệ những người sinh năm 1970 tới năm 1979, việc thi đại học là cả một hành trình dài, lặn lội cả trăm km, cơm đùm cơm nắm, lều chõng lên thành phố dự thi. Bởi lúc đó, thí sinh ĐK vào trường nào thì về trường đó dự thi, ĐK thi bao nhiêu trường thì phải trải qua bấy nhiêu kỳ thi để giành suất vào đại học .
Thời thi “3 chung” của sĩ tử
Từ năm 2002, Bộ GDĐT đã thực thi thay đổi tuyển sinh đại học bằng kỳ thi có tên “ 3 chung ” – chung đề, chung đợt và chung kết quả xét tuyển. Thí sinh sau khi tham gia kỳ thi tốt nghiệp, nếu được công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông thì được tham gia kỳ thi đại học ( chia làm 2 đợt ) diễn ra đầu tháng 7 hằng năm .Kỳ thi này được nhiều chuyên viên nhìn nhận là khá tráng lệ do được tổ chức triển khai ở những trường đại học, nhưng đổi lại là sự khó khăn vất vả và tốn kém của thí sinh. Ngày đó, lò luyện thi mọc lên ở khắp nơi. Khu vực Đại học Bách khoa, ĐH Sư phạm Thành Phố Hà Nội những ngày tháng 5, tháng 6 luôn sinh động, những lò luyện thi hoạt động giải trí hết hiệu suất .
Và đến những ngày tháng 7 nắng oi ả, sĩ tử khắp nơi đổ dồn về các thành phố lớn để dự thi đại học. Hình ảnh phụ huynh và học sinh rời chuyến xe khách đông đúc từ quê lên thành phố, khệ nệ bê đồ, hỏi han địa chỉ thuê nhà trọ… đã trở thành hình ảnh quen thuộc và ký ức khó quên của nhiều người. Ngày ấy, có gia đình bán thóc, bán bò để có tiền cho con “lai kinh ứng thí”. Với nhiều sĩ tử khi đó, đây có thể là hành trình xa nhà đầu tiên. Cảm giác xa lạ trước phố phường tấp nập, ước mơ vào đại học để thay đổi cuộc đời, hay đơn giản chỉ vì dành ánh mắt đầy ngưỡng mộ với những anh chị mặc màu áo xanh tình nguyện tiếp sức mùa thi… mà càng quyết tâm vào đại học để được như họ.
Và có một thực tiễn là suốt hơn 10 năm tổ chức triển khai kỳ thi “ 3 chung ” ( 2002 – năm trước ), thực trạng luyện thi đại học, học tủ, học lệch là một yếu tố nhức nhối và nhận được sự chăm sóc của dư luận. Ý định tổ chức triển khai một kỳ thi vương quốc chung tại Việt Nam đã từng được ấp ủ và lấy quan điểm từ năm 2009, nhưng do chưa sẵn sàng chuẩn bị khá đầy đủ nên những nhà làm giáo dục Việt Nam đành phải hoãn lại .
Thi “2 chung” và vụ gian lận thi cử rúng động
Cho đến năm năm ngoái, sau gần 5 năm sẵn sàng chuẩn bị, kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và tuyển sinh đại học chính thức ghép vào làm một, việc ra đề thi vẫn do Bộ GDĐT chủ trì. Kỳ thi này thường được gọi với cái tên “ 2 chung ” – vừa bảo vệ tiềm năng xét tốt nghiệp trung học phổ thông, vừa là địa thế căn cứ để tuyển sinh đại học. Nó có tên gọi là kỳ thi trung học phổ thông vương quốc .Khác hẳn với những mùa thi trước, những năm thực thi thi “ 2 chung ” không còn cảnh tắc đường, “ khăn gói quả mướp ” đổ dồn về thành phố dự thi. Những cảnh cha mẹ vật vờ, nằm ngủ tạm tại ghế đá khu vui chơi giải trí công viên vì phải dậy từ 3 h sáng, vượt vài trăm cây số đưa con lên những thành phố lớn để dự thi … đã là hình ảnh trong quá khứ. Lý do là kỳ thi được thay đổi theo hướng giao dần về cho những Sở GDĐT địa phương chủ trì. Thí sinh được dữ thế chủ động chọn điểm thi ở gần nhà, không phải khó khăn vất vả đi lại như trước .Tuy nhiên, vào năm 2018, việc giao địa phương tổ chức triển khai kỳ thi, mà tác dụng được sử dụng cho việc xét tuyển đại học đã xảy ra vụ gian lận rúng động nhất trong lịch sử dân tộc thi tuyển Việt Nam. Hàng loạt sai phạm, nâng khống điểm thi ở những tỉnh Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình khiến dư luận cả nước bất bình. Những đường dây chạy “ suất ” vào những trường công an, quân đội, y dược được hình thành ; thí sinh bị điểm liệt được nâng thành thủ khoa. Và tác dụng, hàng chục giáo viên “ nhúng chàm ” đã vướng vòng lao lý .Đối với nhiều phóng viên báo chí, những ngày tác nghiệp tại những “ điểm trung tâm ” gian lận thi tuyển thực sự là thưởng thức khó quên. Đó là những ngày ngủ chập chờn, dự những cuộc họp báo hy hữu vào lúc 1 h đêm ; những giọt nước mắt khi biết được thực sự. Với những người làm công tác làm việc giáo dục, khi nhắc lại vụ gian lận thi tuyển, thấy đau như tự cứa vào da thịt mình. Bởi những hậu quả mà vụ gian lận thi tuyển gây ra đến giờ đây vẫn chưa thể khắc phục hết, khi thí sinh gian lận đã cướp mất thời cơ vào đại học của những thí sinh khác .
Năm 2020 – tiếp tục chặng đường đổi mới
Sau 4 năm thực thi kỳ thi trung học phổ thông vương quốc, khi chỉ còn khoảng chừng 3 tháng nữa sĩ tử sẽ bước vào kỳ thi quan trọng, do ảnh hưởng tác động của dịch bệnh, kỳ thi đã có những biến hóa vào phút chót. Và năm 2020 chính thức ghi lại khép lại chặng đường 5 năm của kỳ thi “ 2 chung ” .Bắt đầu từ năm nay, học viên cả nước sẽ tham gia kỳ thi trung học phổ thông với mục tiêu để xét tốt nghiệp. Trường đại học được tự chủ tuyển sinh, thí sinh ĐK vào trường nào thì tham gia kỳ thi của trường đó. Kỳ thi lúc này gần giống với những năm 1990 đến 2001, nhưng chỉ khác là trường đại học được tuyển sinh làm nhiều đợt trong năm .Trước quy trình thay đổi thi tuyển, sĩ tử năm nay đang tập thích nghi dần với những biến hóa, dù có chút sợ hãi, lo ngại. Để động viên và tương hỗ thí sinh, Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Văn Phúc cho biết, việc quan trọng nhất của học viên lúc này là yên tâm ôn thi, bởi kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm nay sẽ được tổ chức triển khai bảo đảm an toàn, ngặt nghèo, minh bạch. Do đó, phần lớn những cơ sở giáo dục đại học vẫn hoàn toàn có thể sử dụng hiệu quả thi tốt nghiệp để xét tuyển. Năm nay sẽ không có quá nhiều trường tổ chức triển khai thi riêng nên không hề lặp lại thực trạng tập trung chuyên sâu quá đông thí sinh về một điểm, trong một thời hạn nên sẽ không tạo áp lực đè nén về luyện thi, thi quá nhiều hay đổ dồn về những thành phố lớn. Sau năm 2020, học viên chuẩn bị sẵn sàng tâm thế cho những thay đổi, bởi sẽ có nhiều trường đại học tổ chức triển khai thi kỳ thi riêng, gắn với việc lan rộng ra quyền tự chủ đại học .
Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Giáo dục