2. Người từ nủ 14 tuổ trở lên, nhương
chươa nủ 16 tuổ chỉ phai chịu trách
nhiệm hinh sự về pḥm rất ngh ệ trọng
do cô y hoăc tô phạ năc ba êt ngh ệ
trọng”

– Viêc xư ly ̣gươi chửa thạh ̣iệ ( từ
đu 154 đên dứi 158 tuổi) theo ngùyên tăc
lầy giáo dục là chu ̀yêu.

Vi phạ hanh ̣hinh: là các hành vi x́âm
pḥm các quy tăc qủn ly nhà nươơc

Vđi dul ṣ̉ xuât, buṇ bạ hạg gỉ; vi phạ m
quy đ̣̣h ̉ạ toạ gỉao thṇg, trộ thuê,….
– Lươu y:

+ Buṇ bạ hạg gỉ la vi phạ m hạh
chđịh. Nhựg ̣êu hạg gỉ co gia tṛ từ 30
triêu độg trở lệ hoăc dứi 30 triêu độg
̣hựg gây hậu qủ ̣ghiê m trọg hoăc đ đ ḅ
xư phạt hạh chđịh trức đo thì ḅ coi la tôi
phạ m hị̀h sự.

+ Hạh vi điêu khiệ phượg tiệ gỉao thṇg
gây thiêt hại ̣ghiê m trọg đệ tđịh mạ̣g,
śc kh̉e thì ḅ coi la tôi phạ m hị̀h sự.

Trạ́h nhiệ hanh ̣hinh

Tuổi chịu trách nhiệm hành chính:

– Ngươi từ nủ 14 tuổ nên dươơ 16 tuổ ḅ
xư phạt hạh chđịh vê vi phạ m hạh
chđịh do cô y

– Ngươi từ nủ 16 tuổ trở lệ ḅ xư phạt
hạh chđịh vê ̣ọ vi phạ m hạh chđịh
do mị̀h gây r̉a

Vi phạ dân sư: là các hành vi vi pḥm
pháp luật x́âm pḥm t́i quan hê tà ̉n vià
quan hê nhân thâṇ.

Vđi dul quyệ thừ̉a kê, quyệ xac đ̣̣h gíi
tđịh, ly hṇ, quyệ đôi v́i ho tệ,….

Trạ́h nhiệ dân sư ( ồi thường thiệt
ḥi phục hồi ḷi….)

– Người từ đu 6 tuổi đên chưa đu 158 tuổi
khi tham gia các giao dịch dân sự phai
đươc người đ̣i diện theo pháp luật đồng
y.

Vi phạ ky luât: là hành vi x́âm pḥm t́i
các quan hệ lao động̣, ̣ông vu nha nượ́c
Vđi dul vi phạ m ̣ghiê m trọg ki luật l̉ao độg
vê thơi gỉạ la m viêc

Trạ́h nhiệ ky luât: khiên trách canh
cáo ḥ ậc lương chùyên công tác uộc
thôi việc…

Chuyên đề 2: CÔNG DÂN BINH ĐĐNG TRƯƠC PHÁP LUẬT
I. CÔNG DÂN BINH ĐĐNG TRƯƠC PHÁP LUẬT

– Bị̀h đặ̉g trức phap luật la bị̀h đặ̉g vêl quyệ va ̣gh̃̉a vu; trach ̣hiê m phap ly
1. Công dân binh đăng về quyền va nghĩa vu

– Cṇg dậ bị̀h đặ̉g vê hượ̉g quyệ va la m ̣gh̃̉a vu trức Nha ̣ức va x đ hôi theo quy
đ̣̣h của phap luật.

– Quyệ của cṇg dậ khṇg tach rơi ̣gh̃̉a vu của cṇg dậ.

=> Trong cùng ̣ôt n êu ên công dân nươợc hươởng quyên vià nghia viụ nhươ nhau, nhương
̣ưc nô ử dụng cac quyên vià nghia viụ no nên nâu phụ thuôc rất nh êu viào h̉ năng,
n êu ên vià hoàn c̉nh của ̣l ngườ.

2. Công dân binh đăng về trạ́h nhiệ phá p ly.

– Bât kỳ cṇg dậ ̣ao vi phạ m phap luật đêu ph̉i cḥu trach ̣hiê m vê hạh vi vi phạ m của
mị̀h va ph̉i ḅ xư ly theo quy đ̣̣h của phap luật.

Vi du: Toa án x́et x́ử các vụ uôn án hàng gia không phụ thuộc vào người vi pḥm là ai
giữ chức vụ gi là thê hiện công dân inh đăng về trách nhiệm pháp ly.

– Quyệ va ̣gh̃̉a vu của cṇg dậ đươc quy đ̣̣h trọg Hiến phá p va luât.
– Nhà nươơc co trach nh ệ:

+ Tạo r̉a cac điêu kiệ vật chât va tịh tḥ̀ đ̉ m b̉o cho cṇg dậ co kh̉ ̣ặg thực hiệ
quyệ va ̣gh̃̉a vu phu hơp v́i tự̀g gỉai đoạ̣ phat triệ của đât ̣ức.

+ Xư ly ̣ghiê m mịh ̣hự̃g hạh vi vi phạ m quyệ va lơi đich của cṇg dậ, của x đ hôi.
+ Khṇg ̣gự̀g đ̉i ḿi, hoạ thiệ hê thộg phap luật phu hơp v́i tự̀g thơi kỳ.

II. QUYỀN BINH ĐĐNG CỦA CÔNG DÂNTRONG MÔT SỐ LINH VƯC CỦA ĐƠI
SỐNG XÃ HƠI

– Binh đăng trong hơn nhân va gia đinh.
– Binh đăng trong lao động

– Binh đăng trong kinh doanh.

1. Binh đăng trong hôn nhân va gia đinh

– La bị̀h đặ̉g vê ̣gh̃̉a vu va quyệ giữ̉a vơ, chộg va giữ̉a cac thạh việ trọg gỉa đị̀h
trệ cơ ở nguyên tăc dân chủ, công bàng, tôn trọng lân nhau, hông phân ba êt nô xử
trong cac ̣ô quan hê ở phạ vi g a ninh vià xa hô .

* Nội dung:

Binh đăng gĩa vợ va ̣h̀ng Binh đăng gĩa

̣ha ̣ẹ va ̣on Binh đăng gĩaông ba va ̣háu gĩa anḥ, ̣hị̣,Binh đăng
ẹ
– Trong quan hê nhân thân:

+ Co quyệ va ̣gh̃̉a vu ̣g̉ạg
̣h̉au trọg viêc lự̉a chọ ̣ơi cư
tru.

+ Tṇ trọg, giữ gị̀ d̉ạh dự,
̣hậ phâ m, uy tđị của ̣h̉au.
+ Tṇ trọg quyệ tự do tđị
̣gượ̃g, tṇ giao.

+ Tạo điêu kiệ cho ̣h̉au phat
triệ vê moi măt.

+ Bạ bạc kê hoạch hỏa gỉa
đị̀h, chă m soc cọ ô m.
– Trong quan hê tà ̉n:
+ Tai ṣ̉ chụgl

. Vơ chộg co quyệ va ̣gh̃̉a
vu ̣g̉ạg ̣h̉au trọg viêc chiê m
hữu, sư dụg va đ̣̣h đoạt.
. Viêc mủa bạ, tr̉ao đ̉i, cho,
v̉ay, mượ ph̉i đươc sự bạ
bạc, th̉̉a thuậ̣ giữ̉a vơ va
chộg.

+ Tai ṣ̉ riệgl

. Vơ, chộg co quyệ co tai ṣ̉
riệg.

. Co quyệ chiê m hữu, sư dụg,
đ̣̣h đoạt đôi v́i tai ṣ̉ riệg
=> Ý nghia: Tạo cơ sở đê cụg
cô tị̀h yêu, đ̉ m b̉o hạ̣h phuc
gỉa đị̀h. Phat huy truyệ thộg
dậ tôc vê tị̀h ̣gh̃̉a vơ chộg,
khăc phuc tư tượ̉g phọg kiệ

– Cha me ( kê ca
u dương me kê)
co qùyền và ngh̃a

vụ ngang nhau đui
v́i các con.

vụ ngang nhau đuiv ́ i những con .

– Cha me không
đươc phân iệt đui
x́ử v́i các con
( kê ca con nuôi)
– Không đươc ḷm
dụng sức lao động
cua con chưa
thành niên.

– Không đươc x́ui
giục ep uộc con
làm những việc
trái pháp luật trái
đ̣o đức.

– Không đươc
phân iệt đui x́ử
giữa con trai và
con gái.

– Con không đươc
co hành vi đánh
đập ngươc đai
hành ḥ x́uc
pḥm cha me.

– Ông à nội

ngọi co ngh̃a
vụ và qùyền
trông nom chăm
soc giáo dục
cháu. Sung mâu
mực nêu gương
cho các cháu.
– Cháu co ổn
phận kính trong
chăm soc phụng
dưỡng ông à
nội ngọi

ngọi co ngh ̃ avụ và qùyềntrông nom chămsoc giáo dụccháu. Sung mâumực nêu gươngcho những cháu. – Cháu co ổnphận kính trongchăm soc phụngdưỡng ông ànội ngọi

– Đều co qùyền
và ngh̃a vụ
ngang nhau v́i
tư cách là các
thành viên
trong gia đinh.
– Co ổn phận
thương ̀yêu
chăm soc giup
đỡ nhau.

lạc hậu trọg ̣̉a m, khịh ̣ữ.
2. Binh đăng trong lao động

– La bị̀h đặ̉g giữ̉a moi cṇg dậ trọg thực hiệ quyệ l̉ao độg thṇg qủa tì m viêc la m;
bị̀h đặ̉g giữ ̣gươi l̉ao độg va ̣gươi sư dụg l̉ao độg thṇg qủa hơp độg l̉ao độg;
bị̀h đặ̉g giữ̉a l̉ao độg ̣̉a m va l̉ao độg ̣ữ trọg tự̀g cơ qủạ, dỏạh ̣ghiêp va trọg

phạ m vi c̉ ̣ức.

phạ m vi c̉ ̣ức.

* Nội dung ( 3 nội dungc):

– Binh năng trong thưc h ên quyên lao nông

+ Cṇg dậ đươc tư do sư dụg śc l̉ao độg của mị̀h nể tị ệ vi êc lạ̀, nghê ngh êp
phu hơp v́i kh̉ ̣ặg, sở thđich khṇg ḅ phậ biêt đôi xư vê gíi tđịh, dậ tôc, tđị ̣gượ̃g,…
+ Co quyệ la m viêc cho bât kỳ ̣gươi sư dụg l̉ao độg ̣ao, ở bât ć ̣ơi ̣ao ma phap luật
khṇg câ m.

+ Nhự̃g ̣gươi l̉ao độg co trị̀h đô chuyệ mṇ k̃ thuật c̉ao đươc ưu đ đi, tạo điêu kiệ
thuậ̣ lơi đê phat huy tai ̣ặg.

– Binh năng trong g ao êt hợp nồng lao nông

+ Hơp độg l̉ao độg la ư thoa thuận giữ̉a ̣gươi lao nông vià ngườ ử dụng lao nông vê
viêc la m co tr̉ công, n êu ên lao nông, quyên vià nghia viụ của ̣l băn trọg qủạ hê l̉ao
đợg.

+ Viêc gỉao kêt hơp độg l̉ao độg ph̉i tuậ thu theo 3 nguyên tăc:
Tư do, tư nguyên, bainh năng̣.

Không tra phap luật vià thoa ươơc tập thể

G ao êt trưc t êp g ia ngườ lao nông vià ngườ ử dụng lao nông
– Binh năng g ia lao nông nạ vià lao nông ni:

+ Bị̀h đặ̉g vê cơ hôi tiêp cậ̣ viêc la m.
+ Tiêu chuậ, đô tủi khi tuyệ dụg

+ Đươc đôi xư bị̀h đặ̉g tại ̣ơi la m viêcl viêc la m, tiệ cṇg, tiệ thượ̉g, b̉o hiê m x đ hôi,
điêu kiệ la m viêc…

+ L̉ao độg ̣ữ đươc hượ̉g chê đô th̉ai ṣ̉. Khṇg sư dụg l̉ao độg ̣ữ vao cṇg viêc ̣ặg
̣hoc, ̣guy hiê m, đôc hại,…

3. Binh đăng trong kinh doanh

– La moi ca ̣hậ, t̉ ch́c khi th̉a m gỉa cac qủạ hê kịh tê đêu bị̀h đặ̉g theo quy đ̣̣h của
phap luật.

* Nô dung:

– Binh năng viê quyên trong nh doanh:

+ Co quyệ tự do lự̉a chọ hị̀h th́c t̉ ch́c kịh dỏạh

+ Co quyệ tự chu đặg kđi kịh dỏạh trọg ̣gạh, ̣ghê ma phap luật khṇg câ m.

+ Bị̀h đặ̉g trọg viêc khuyệ khđich phat triệ lâu dai, hơp tac va cạ̣h tr̉ạh lạh mạ̣h.
+ Bị̀h đặ̉g vê quyệ chu độg mở rộg quy mn, chu độg tì m kiê m tḥ trượg, khach hạg.
– Bị̀h đặ̉g vê ̣gh̃̉a vu trọg kịh dỏạhl Kịh dỏạh đụg ̣gạh, ̣ghê đ đ đặg kđi; ̣ôp
thuê, b̉o vê quyệ lơi ̣gươi tiêu dụg; b̉o vê c̣̉h qủạ, mni trượg; ….

Bai 6: CÔNG DÂN VƠI CÁC QUYỀN TƯ DO CƠ BẢN
– Co 5 quyền tư do ̣ơ bản ̣ua ̣ông dân đượ̣ quy đinh trong Hiến phá p:
1̣. Quyên baất h̉ xậ phạ viê thân thể

2̣. Quyên baất h̉ xậ phạ viê chl ở

3̣. Quyên nươợc phap luật bảo hô viê ttnh ̣ang, ưc hỏ, danh dư vià nhân phậ̣.
4̣. Quyên nươợc bảo ṇ̉ an toàn vià bat ̣ật viê thươ ttn, n ên thoa, n ên ttn của công dâṇ.
5̣. Quyên tư do ngôn luậṇ.

Nội dung cụ thê:

* Kha n ệ:

– Khṇg ̉ai ḅ băt ̣êu khṇg co quyêt đ̣̣h của Toạ ạ, quyêt đ̣̣h hoăc phê chuậ của Việ
Kiê m sat trừ trượg hơp phạ m tôi qủ t̉ạg.

* Nô dung:

– Phap luật cho phep băt, gỉa m, giữ ̣gươi trọg 3 trượg hơpl

+ Trường hơp 15: Toàn án Viện kiêm sát ra lệnh ăt ị can ị cáo đê ṭm giam.
+ Trường hơp 2: Băt người trong trường hơp khân câp đươc tiên hành:

. Khi co cặ ć cho rặg ̣gươi đo đ̉ạg chuậ ḅ thực hiệ tôi phạ m rât ̣ghiê m trọg hoăc
đăc biêt ̣ghiê m trọg.

. Khi co ̣gươi chđịh măt trṇg thây va xac ̣hậ̣ đụg la ̣gươi đo đ đ thực hiệ tôi phạ m.
. Khi thây ̣gươi hoăc tại chô ở của ̣gươi đo co dâu vêt của tôi phạ m.

=> bắt người trong trường hợ p khân ̣â p phải báo ngay ̣ho Viên kiệ sáṭ, thời han
̣hờ phê ̣huân la 12 giờ.

+ Trường hơp : Băt người pḥm tội qua tang hoăc đang ị trùy na. ( Trường hơp nà̀y ai
cũng co qùyền ăt và giai đên: cơ quan công an viện kiêm sát ùy an nhân dân nơi gân

nhât)

nhât )

2. Quyền bât khả xậ phạ về ̣hh ơ ̣ua ̣ơng dân•
* Kha n ệ:

– Chô ở của cṇg dậ đươc Nha ̣ức va moi ̣gươi tôn trọng̣.

– Khṇg ̉ai đươc tự y vao chô ở của ̣gươi khac ̣êu khṇg đươc ̣gươi đo nồng ỵ.

– Viêc kha m xet chô ở của cṇg dậ ph̉i trọg ̣hự̃g trượg hơp phap luật cho phep .va
ph̉i co quyêt đ̣̣h của của cơ qủạ co thâ m quyệ.

– Viêc kha m xet khṇg đươc tiệ hạh tuy tiệ ma ph̉i tuậ theo trị̀h tự thu tuc do phap
luật quy đ̣̣h.

* Nô dung:

– Nhự̃g hạh vi tuy tiệ vao chô ở của ̣gươi khac la vi phạ m phap luật.
– Vê ̣guyệ tăc, khṇg ̉ai đươc tự y vao chô ở của ̣gươi khac.

– Phap luật cho phep kha m xet chô ở của cṇg dậ trọg 2 trượg hơpl

+ Trượg hơp 1l Khi co cặ ć khặ̉g đ̣̣h chô ở, đ̣̉a điê m của ̣gươi đo co ch́̉a phượg
tiệ phạ m tôi hoăc tai liêu liệ qủạ đệ vu ạ.

+ Trượg hơp 2l Khi c̣̀ băt tôi phạ m truy ̣ đ hoăc ̣gươi phạ m tôi lậ trạh trọg đo.
– Chi ̣hự̃g ̣gươi theo quy đ̣̣h của Bô luật Tô tụg hị̀h sự ḿi đươc kha m xet chô ở của
cṇg dậ.

3. Quyền đượ̣ phá p luât bảo hộ về tinh ̣ang̣, sự khoẹ, danh dư va nhân phậ

* Kha n ệ:

* Kha n ệ:

Đươc quy đ̣̣h thạh môt ̣guyệ tăc trọg Bô luật Tô tụg hị̀h sự.
* Nô dung:

– Khṇg ̉ai đươc xâ m phạ m t́i tđịh mạ̣g của ̣gươi khac

+ Khṇg ̉ai đươc đạh ̣gươi; đăc biêt ̣ghiê m câ m ̣hự̃g hạh vi hụg h đ̣, cṇ đô, đạh
̣gươi gây thượg tđich, la m ṭ̉ hại đệ śc kh̉e của ̣gươi khac.

+ Nghiê m câ m moi hạh vi xâ m phạ m đệ tđịh mạ̣g của ̣gươi khac ̣hư giêt ̣gươi, đe đỏa
giêt ̣gươi, la m chêt ̣gươi.

– Khṇg ̉ai đươc xâ m phạ m đệ d̉ạh dự, ̣hậ phâ m của ̣gươi khacl

+ Nghiê m câ m cac hạh vi ḅ̉a đăt điêu xâu, tụg tị xâu, ̣oi xâu, xuc phạ m ̣gươi khac đê
hạ uy tđị va gây thiêt hại vê d̉ạh dự của ̣gươi đo.

+ Moi hạh vi xâ m phạ m đệ d̉ạh dự va ̣hậ phâ m của ̣gươi khac đêu vừ̉a trai v́i đạo
đ́c, vừ̉a vi phạ m phap luật.

4̣. Quyên nươợc bảo ṇ̉ an toàn vià bat ̣ật viê thươ ttn, n ên thoa, n ên ttṇ.
* Kha n ệ:

– Viêc kiê m soat thư tđị, điệ thoại, điệ tđị của ca ̣hậ đươc thực hiệ trọg trượg hơp
phap luật co quy đ̣̣h va ph̉i co quyêt đ̣̣h của cơ qủạ ̣ha ̣ức co thâ m quyệ.

* Nô dung:

– Không ai đươc tự tiện oc m thu giữ tiêu hùy thư điện tín cua người khác.

– Những người làm nhiệm vịu chùyên thư: Không đươc chùyên nhâm không đươc đê mât
thư.

– Đầy là quyệ bđi mật đơi tư của ca ̣hậ.

– Chỉ những người co thâm qùyền theo qùy định cua pháp luật và chỉ trong trường hơp cân
thiêt ḿi đươc tiên hành kiêm soát thư điện thọi điện tín cua người khác.

– Những hành vi vi pḥm tuy thuôc vao ḿc đô co thê ḅ xư phạt hạh chđịh hoăc ḅ truy
ću trach ̣hiê m hị̀h sự.

5. Quyền tư do ngôn luân:
* Kha n ệl

– Quyệ tự do ̣gṇ luậ̣ la cṇg dậ co quyệ tư do phat biêu, bay t̉ qủạ điê m của mị̀h
vê cac vậ đê chđịh tṛ, kịh tê, vặ hỏa, x đ hôi của đât ̣ức.

* Nô dung: ( Cách thực hiện qùyền tự do ngôn luận)

– Trực tiêp phát iêu y kiên trong các cuộc hop cơ quan trường hoc tổ dân phu thôn
an….

– Viêt ài đăng áo à̀y to y kiên quan điêm về các vân đề cua đât nức.

– Gop y kiên kiên nghị v́i đ̣i iêu Quuc hội và đ̣i iêu Hội đồng nhân dân trong dịp tiêp
x́uc cử tri hoăc iêt thư cho địa iêu Quuc hợi.

Chun đề 3 CƠNG DÂN VƠI CÁC QUYỀN DÂN CHỦ
* Các hinh thức dân chu ( co 2 hinh thức)

– Dân chu trực tiêp
– Dân chu gián tiêp

1. Quyền bâu ̣ư va ưng ̣ư ̣ua ̣ông dân:
* Kha n ệ:

– La quyệ dậ chu cơ ḅ̉ của cṇg dậ trọg ḷ̃h vực chtnh trí
– Là hinh thức dân chủ g an t êp ( dân chu đ̣i diện)

* Nợi dung:

– Ngườ co qun bâu cử vià ưng cử là công dân V êt Nạ
+ Độ tuổi âu cử: từ đu 158 tuổi tr lên.

+ Độ tuổi ứng cử: Từ đu 215 tuổi tr lên.

– Nhing trường hợp hông nươợc thưc h ên quyên baâu cử ( Co trượg hơpl:

+ Người ị tức qùyền âu cử theo an án qùyêt định cua Toa án co hiệu lực pháp luật.
+ Người đang châp hành án pḥt tù mà không phai án treo

+ Người ị kêt án tử hinh đang trong thời gian chờ thi hành án
+ Người mât năng lực hành vi dân sự

– Nguyên tặ́ bâu ̣ư: “ Phổ thông, bainh năng, trưc t êp vià bao ph êu tn”

– Cach thưc h ên quyên ưng cử: Tự ứng cử hoăc đươc gíi thiệu ứng cử ( đề cử).
* Ý nghĩa: Là cơ s pháp ly – chính trị quan trong đê hinh thành cơ quan qùyền lực nhà
nức đê nhân dân thê hiện y chí và ngùyện vong cua minh.

2. Quyền thạ gia quản ly Nha nượ́ va xx hội
* Kha n ệm;

– Là qùyền cṇg dậ th̉a m gỉa th̉o luậ̣ các công việc chung cua đât nức; kiệ ̣gḥ v́i cơ
qủạ ̣ha ̣ức.

– Đầy là hinh thức dậ chu trực tiêp.

+ Tham gia thao luận đong gop y kiên x́ầy dựng các văn an pháp luật quan trong liên quan
đên qùyền và lơi ích cua công dân ( Hiên pháp Bộ luật hinh sự Bộ luật dân sự ….)

+ Thao luận iêu qùyêt khi nhà nức trưng câu dân y.

– Ơ phạ vi cơ ở: đươc thực hiện theo cơ chê Dậ biêt, dậ bạ, dậ la m, dậ kiê m tr̉a”
+ Dân ba êt: Chu trượg, đượg lôi, chđịh sach c̉u Đ̣̉g va Nha ̣ức.

+ Dân baàn vià quyêt nính trưc t êp bàng ba ểu quyêt công ha hoăc bao ph êu tn: Chu
trượg ḿc đọg gop xây dự̣g cac cṇg trị̀h phuc lơi, cơ sở hạ ṭ̀g; X̉ay dự̣g hượg
ức, quy ức,…

+ Dân th̉o luận, thạ g a y ên trươơc h chtnh quyên xa quyêt nínhl Dự th̉o quy
hoạch, Kê hoạch phat triệ kịh tê, đê ạ đ̣̣h c̉ạh đ̣̣h cư, gỉi phọg măt bặg,…
+ Dân g ạ at, ệ̉ tra: hoạt độg của chđịh quyệ x đ, phâ m chât đạo đ́c cạ bô, dự
toạ thu chi, viêc gỉi quyêt khiêu ̣ại, tô cao,…

3. Quyền khiếu naị, ttô ̣áo
– Đươc quy đ̣̣h trọg Hiệ phap

– Là công cụ đê nhân dân thực hiện dân chu trực tiêp ao vệ qùyền và lơi ích hơp pháp cua công

dân tổ chức khi ị x́âm ḥi

dân tổ chức triển khai khi ị x ́ âm ḥi

Quyền khiếu nai Quyền ttô ̣áo

Khái niệ – La quyên của công dân, cơ
quan, tổ chưc nê nghí cơ qủạ,
t̉ ch́c, ca ̣hậ co thâ m quyệ
x̣̉ xet lại quyêt nính hành
chtnh, hành vi hành chtnh khi
co cặ ć cho rặg quyêt đ̣̣h
̣ay la trai phap luật, xâ m phạ m
đệ quyệ va lơi đich hơp phap
của mị̀h.

– La quyên của công dân baao cho
cơ qủạ, t̉ ch́c, ca ̣hậ co thâ m
quyệ biêt vê hành vi vi phạ
phap luật của bât ć cơ qủạ, t̉
ch́c, ca ̣hậ ̣ao…

Mụ địh Khô phục lại quyệ va lơi đich
hơp phap của ̣gươi khiêu ̣ại

– Phat h ên, ngăn chăn, xử ly
̣hự̃g hạh vi vi phạ m phap luật.
Chu thê Ca ̣hậ, t̉ ch́c đêu co quyệ

khiêu ̣ại Chi cṇg dậ ḿi co quyệ khiêu ̣ại
Người ̣o thậ

quyền giải quyết

– Ngươi đ̣́g đ̀u cơ qủạ co
quyêt đ̣̣h ḅ khiêu ̣ại.

– Ngươi đ̣́g đ̀u cơ qủạ câp
trệ trực tiêp của cơ qủạ co
quyêt đ̣̣h ḅ khiêu ̣ại.

– Chu ṭch UBND tịh, Bô trượ̉g,
Thu trượ̉g cơ qủạ ̣g̉ạg bô,
Ṭ̉g th̉ạh tr̉a chđịh phu, thu
tự́g chđịh phu.

– Ngươi đ̣́g đ̀u cơ qủạ, t̉
ch́c qụ̉ ly ̣gươi ḅ tô cao.
– Ngươi đ̣́g đ̀u cơ qủạ câp
trệ của cơ qủạ co ̣gươi ḅ tô
cao.

– Chạh th̉ạh tr̉a cac câp, Ṭ̉g
th̉ạh tr̉a chđịh phu, Thu tự́g
chđịh phu.

Ngươi ḅ tô cao co dâu hiêu vi
phạ m Hị̀h sự thì cac cơ qủạ
điêu tr̉a, Kiê m sat, Tỏa ạ gỉi
quyêt

Quy trinh (

bượ́c)

bượ́c)

– Bức 1l ̣ôp đợ khiêu ̣ại
– Bức 2l Ngươi gỉi quyêt x̣̉
xet vià g ̉ quyêt trọg phạ m vi
thâ m quyệ va trọg thơi gỉạ
luật đ̣̣h

( gỉi qu
– Bức 3l

+ Nêu ̣gươi khiêu ̣ại độg y v́i

– Bức 1l Nôp đợ tô cao

– Bức 2l Ngươi gỉi quyêt tô cao
tiệ hạh xac ̣ nh vià ra quyêt
nính xử ly, gỉi quyêt.

=>Nêu co dấu h êu phạ tô thi
ph̉ chuyển hồ ơ cho Cơ quan
n êu tra, V ên ệ̉ at

kêt qủ gỉi quyêt thì quyêt đ̣̣h
co hiêu lực thi hạh.

+ Nêu ̣gươi khiêu ̣ại khṇg
độg y thì tiêp tuc khiêu ̣ại lệ
câp c̉ao hợ.

– Bức l gỉi quyêt khiêu ̣ại ḷ̀
2

=> Nêu người khiêu ṇi không
đồng y v́i qùyêt định giai qùyêt
lân 2 thi co qùyền khơi kiên ra
Toa Hanh ̣hinh thuộ̣ Toa án
nhân dân.

ć cho rặg viêc gỉi quyêt tô cao
khṇg đụg phap luật hoăc qua
thơi gỉạ quy đ̣̣h ma khṇg gỉi
quyêt thì co quyệ tô cao lệ cơ
qủạ câp trệ.

– Bức l gỉi quyêt tô cao ḷ̀ 2

Chuyên đề : PHÁP LUẬT VƠI SƯ PHÁT TRIÊN
CỦA CÔNG DÂṆ, ĐẤT NƯƠC

I. PHÁP LUẬT VỚI SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CƠNG DÂN

Nợi dung Quyền hgọ tâ p Quyền sáng tao Quyền phát triên
Khái

niệ – Đươc qùy định trong Hiên pháp luật
giáo dục và một su
văn an qùy pḥm
pháp luật khá

– Moi công dân đều
co qùyền hoc: Từ
thâp đên cao hoc ât
cứ ngành nghề nào
hoc ăng nhiều hinh
thức hoc thường
x́ùyên hoc suut đời.

– Công dân co
qùyền tự do
nghiên cứu khoa
hoc.

– Qùyền sáng tác
văn hoc nghệ
thuật.

– Qùyền đươc sung trong môi
trường x́a hội và tự nhiên co lơi
cho sự tồn ṭi và phát triên về thê
chât tinh thân trí tuệ đ̣o đức.
– Co mức sung đầy đu về măt vật
chât.

– Đươc hoc tập nghỉ ngơi vui
chơi giai trí và tham gia vào các
họt động văn hoa.

– Đươc cung câp thông tin và
chăm soc sức khoe.

– Đươc khùyên khích ồi dưỡng
phát triên tài năng.

Nội dung – Qùyền hoc không
ḥn chê ( hoc các câp
hoc từ Tiêu hoc – Phổ
thông – Đ̣i hoc – sau
đ̣i hoc)

– Qùyền hoc ât cứ
ngành nghề nào tù̀y
thuộc vào s thích
kha năng điều kiện
cua an thân.

– Qùyền hoc thường
x́ùyên hoc suut đời
– Binh đăng về cơ hội
hoc tập

– Quyệ tac gỉ.
– Quyệ sở hữu
cṇg ̣ghiêp.
– Quyệ hoạt
độg khỏa hoc,
cṇg ̣ghê.

– Qùyền đươc hư ng đời sung
vật chât và tinh thân đầy đu đê

phát triên toàn diện.

phát triên tổng lực .

– Qùyền đươc khùyên khích ồi
dưỡng đê phát triên tài năng.
+ Những người trí tuệ phát triên
śm co qùyền hoc trức tuổi
hoc vươt câp vươt ĺp rut ngăn
thời gian hoc.

+ Hoc gioi co tài năng đươc ưu
tiên tùyên chon vào các trường
đ̣i hoc.

II. PHÁP LUẬT VỚI SỰ PHÁT TRIỂN BÊN VƯNG CỦA ĐÂT NƯỚC

Kinh tế Xx hội

Các Luật kinh tê như: Luật kinh doanh Luật

…..
Nội dung:

– Quyền kinh doanh:

+ Moi công dân đều co qùyền kinh doanh
theo qùy định cua pháp luật.

+ qùyền tự lựa chon ngành nghề kinh doanh
phù hơp.

+ Lựa chon hinh thức qùy mô kinh doanh.
– Nghĩa vu trong kinh doanh:

+ Kinh doanh đung ngành nghề đa đăng kí
không kinh doanh những ngành nghề mà
pháp luật câm.

+ Nôp thuê nây nụ̉.
+ Bao vệ môi trường.

+ Bao vệ qùyền lơi người tiêu dùng.
+ Tuân thu các qùy định về QP & AN

– Pháp luật khùyên khích các cơ s kinh
doanh tao ra nh êu vi êc lạ̀ ̣ơ ̣.

– Pháp luật qùy định Nhà nức sử dụng
các iện pháp KT – tài chính đê thưc h ên
xoa no, g ̣̉ nghèo

-Luật Hôn nhân vià g a ninh vià Phap lênh
Dân ô đa qùy định công dân co ngh̃a vụ
thực hiện kê hoach hoa gia đinh; x́ầy dựng
gia đinh ḥnh phuc ền vững;…

-Luật B̉o viê, Chặ oc ưa hỏ nhân
dân qùy định các iện pháp giam tỉ lệ măc
ệnh nâng cao thê lực tăng tuổi tho và ao
đam phát triên giung noi.

– Luật ph̀ng chông tê nan xa hô ̣.
GDCD 11

PHẦN 1 CÔNG DÂN VƠI CÁC VẤN ĐỀ KINH TẾ
BÀI 1: CÔNG DÂN VƠI SƯ PHÁT TRIÊN KINH TẾ
1. Sản xuât ̣ua ̣ải vât ̣hât

– Khái niệ: San x́uât cua cai vật chât là sự tác động cua con người vào tự nhiên iên đổi
các ̀yêu tu cua tự nhiên đê ṭo ra san phâm phù hơp v́i nhu câu cua minh.

– Vai tro ̣ua sản xuât ̣ua ̣ải vât ̣hât:
+ Là cơ ở tồn ṭi cua x́a hội

+ Quyêt nính moi họt động cua x́a hội

– Cạ́ yếu ttô ̣ơ bản ̣ua quá trinh sản xuât ( 3 yếu ttôc)

+ Sự lao động: là toàn ộ những năng lực thể chất vià t nh thân của con ngườ đươc vận
dụng vào quá trinh san x́uât.

+ Đtôi tượng lao động: là nhing yêu tô tự nhiên mà con ngườ tac nông viào nhăm iên đổi
no phù hơp v́i mục đích cua minh ( Chia làm 2 lọi: co sặ trọg tự ̣hiệ va ̣hậ tạo).
+ Tư liêu lao động: là ̣ôt viật hay hê thông nhing viật làm nhiệm vụ truyên dân ưc lao
nông nên nô tươợng lao nông̣.

Vi du: Các ̀yêu tu cơ an cua quá trinh san x́uât ra san phâm thoc g̣o:
+ Sức lao động: cua người nông dân

+ Đui tương lao động: giung đât nức

+ Tư liệu lao động: trâu cà̀y cuuc má̀y cà̀y má̀y vo ao đựng….
BÀI 2: HÀNG HOA – TIỀN TÊ – THỊ TRƯƠNG
1. HÀNG HOA

– Điều kiên đê ̣ột sản phậ trơ thanh hang hoa ( Phai thoa man ca điều kiện sau):
+ Do lao động ṭo ra

+ Thoa man nhu câu nào đo cua con người

+ Trức khi đi vào tiêu dùng phai thông qua trao đổi mua án
– Hang hoa ̣o 2 thuộ̣ tinh:

+ Gia trị ̣ua hang hoa: là lương lao động x́a hội cua người san x́uât hàng hoa kêt tinh trong
hàng hoa

̣. G a trí cua hàng hoa đươc ba ểu h ên thông qua g a trí trao nổ
2. TIỀN TÊ

– Tiền tê xuât hiên là quá trinh phát triên lâu dài cua san x́uât trao đổi hàng hoa và cua các
hinh thái giá trị.

– Bản ̣hât: Tiền la ̣ột loai hang hoa đặ̣ biêt đươc tách ra làm viật ngang g a chung cho
tất c̉ cac hàng hoa, là ư thể h ên chung của g a trí, ba ểu h ên ̣ô quan hê ̉n xuất g ia
nhing ngườ ̉n xuất hàng hoạ.

– Chự năng ̣ua tiền tê ( ̣o ̣hự năngc):

+ Thươơc no g a trí ( ví dụ: 15 cái ut chi trị giá 2000 đồng)

+ Phươơng t ên lươu thông ( H – T – H_ Ví dụ: ông A án gà lầy tiền mua sách v cho con)

+ Phươơng t ên cất tri: Tiền rut khoi lưu thông và đươc cât trữ khi cân thi đem ra mua hàng.
+ Phươơng t ên thanh toan: tra tiền khi mua hàng tra nơ nôp thuê…

+ Phươơng t ên cất tri: Tiền rut khoi lưu thông và đươc cât trữ khi cân thi đem ra mua hàng.+ Phươơng t ên thanh toan: tra tiền khi mua hàng tra nơ nôp thuê…

+ T ên tê thê g ơ : Khi trao đổi hàng hoa vươt ra khoi iên gíi quuc gia thi tiền làm chức
năng tiền tệ thê gíi.

3. THỊ TRƯƠNG

– Khái niệ: Thị trường là l̃nh vực diên ra cac hoat nông trao nổ, ̣ua baan đo cac chủ
thể nh tê tac nông qua la lân nhau nḥ̀ xac nính g a c̉, ô lươợng hàng hoa vià dích
viụ̣.

– Cạ́ yếu ttô ̣ơ bản ̣ua thị trường ( yếu ttôc): Hàng hoa tiền tệ người án người mua.
– Cạ́ ̣hự năng ̣ua thị trường:

+ Thưc h ên ( hay thừa nhận) g a trí ử dụng vià g a trí của hàng hoa

+ Chưc năng thông t n: Thị trường cung câp những thông tin về qùy mô cung – câu giá ca
chât lương su lương cơ câu chung lọi điều kiện mua – án …những thông tin nà̀y g úp
ngườ baan nươa ra quyêt nính íp th̀ nḥ̀ thu lợ nhuậnm; ngườ mua se điều chỉnh việc
mua sao cho co lơi nhât.

+ Chưc năng n êu t êt, tch thtch hoăc han chê ̉n xuất vià t êu dùng: thông qua sự iên
động cua cung – câu giá ca trên thị trường điều tiêt các ̀yêu tu san x́uât từ ngành nà̀y sang
ngành khác luân chùyên hàng hoa từ nơi nà̀y sang nơi khác. Khi giá tăng se kích thích san
x́uât nhưng se làm cho tiêu dùng ị ḥn chê. Khi giá giam san x́uât se kích thích tiêu dùng
nhưng san x́uât se ị thu hep ḥn chê.

BÀI 3: QUY LUẬT GIÁ TRỊ

TRONG SẢN XUẤT VÀ LƯU THƠNG HÀNG HOA
1.Nợi dung ̣ua quy luât giá trị

– San x́uât và lưu thông hàng hoa phai dưa trên cơ ở th̀ g an lao nông xa hô cân th êt nể
̉n xuất ra hàng hoạ.

+ Trong ̉n xuất: ̣gươi ṣ̉ xuât ph̉i đ̉ m b̉o s̉ao cho th̀ g an lao nông ca ba êt ph̉
phù hợp viơ th̀ g an lao nông xa hô cân th êṭ.

+ Trong lươu thông: phai dựa trên cơ s thời gian lao động x́a hội cân thiêt (hay dưa trên
nguyên tăc ngang g a)

2. Tạ́ động ̣ua quy luât giá trị ( 3 tạ́ độngc)
– Điều tiết sản xuât va lưu thông hang hoa:
+ Thông qua g a c̉ thị trường

+ Biêu hiện: Phân phui ḷi các ̀yêu tu tư liệu san x́uât và sức lao động từ ngành nà̀y sang
ngành khác; phân phui ḷi nguồn hàng từ nơi nà̀y sang nơi khác từ măt hàng nà̀y sang măt
hàng khác từ nơi co lai ít hoăc không co sang nơi co lai cao.

thời gian lao động cá iệt giam nâng cao giá trị hàng hoa. Kêt qua: làm cho lực lương san
x́uât phát triên năng suât lao động đươc nâng cao.

– Phân hoa giau – ngheo gĩa nh̃ng người sản xuât hang hoa

+ Những người san x́uât kinh doanh gioi nḥ̀y en v́i thị trường thu đươc nhiều lơi nhuận
và tr thành ngườ g àụ.

+ Những người san x́uât kinh doanh kem găp rui ro thua ll dân đên phá san và tr thành
ngườ nghèọ.

3. Vân dung quy luât giá trị
– Về phia ̣ông dân:

+ Phân đâu giam chi phí san x́uât nâng cao chât lương hàng hoa thu nhiều lơi nhuận đứng
vững và chiên thăng trên thương trường.

+ Thông qua sự iên động cua giá ca kịp thời điều chỉnh chùyên đổi cơ câu san x́uât
chùyên đổi măt hàng và ngành hàng cho phù hơp.

+ Áp dụng các iện pháp đổi ḿi k̃ thuật và công nghệ hơp lí hoa san x́uât.
BÀI 5: CUNG – CẦU

TRONG SẢN XUẤT VÀ LƯU THÔNG HÀNG HOA
1. Khái niệ ̣ung – ̣âu

* Khái niệ ̣âu:

– Câu là khui lương hàng hoa, dích viụ ̣à ngườ t êu dùng cân ̣ua trong một thời ky nhât
định tương ứng v́i giá ca và thu nhập x́ác định

– Nh̃ng yếu ttô ảnh hương đến ̣âu: giá ca thu nhập thị hiêu chât lương phong tục tâm
ly

– Câu x́uât hiện khi nhu câu co h̉ năng thanh toaṇ.
* Khái niệ ̣ung:

– Cung là khui lương hàng hoa, dích viụ h ên co trên thí trường vià chuân baí nươa ra thí
trường trong một thời ky nhât định tương ứng v́i giá ca kha năng san x́uât và chi phí san
x́uât.

– Nh̃ng yếu ttô ảnh hương đến ̣ung: giá ca chât lương kha năng và chi phí san x́uât.
2. Mtôi quan hê ̣ung – ̣âu:

* Nội dung ̣ua ̣tôi quan hê ̣ung – ̣âu: là mui quan hệ tac nông lân nhau giữa ngườ baan
viơ ngườ ̣ua hày giữa những ngườ ̉n xuất viơ nhing ngườ t êu dùng diên ra trên thị
trường đê xac nính g a c̉, ô lươợng hàng hoa vià dích viụ̣.

* Biêu hiên:

– Cung – câu tac nông lân nhau:

+ Câu tăng => cung tăng ( m rộng san x́uât kinh doanh)
+ Câu giam => cung giam ( thu hep san x́uât kinh doanh)
– Cung – câu tac nông nên g a c̉:

+ Cung > câu => giá thâp ( giá ca giá trị) ( người mua co lơi)

+ Cung câu => giá cao ( giá ca> giá trị) ( m rộng san x́uât kinh doanh)
+ Cung = câu => giá ca ổn định ( giá ca = giá trị)

– Gta c̉ tac nông nên cung – câu:

+ giá tăng => cung tăng ( m rộng san x́uât kinh doanh)
+ giá giam => cung giam

+ giá tăng => câu giam