Đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 6 Học kì 2 năm 2021 – 2022

Đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 6 Học kì 2 năm 2021 – 2022

Với mục tiêu giúp học viên có kế hoạch ôn tập hiệu suất cao từ đó đạt điểm trên cao trong những bài thi, bài kiểm tra môn Ngữ văn lớp 6, VietJack biên soạn loạt bài đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 6 Học kì 2 …. Đề cương sẽ tóm tắt những nội dung chính, quan trọng cần ôn tập cũng như đưa ra những bài tập tinh lọc, nổi bật giúp bạn ôn tập môn Ngữ văn lớp 6 hiệu suất cao .

Tải xuống

Phần I: Văn bản

Nắm được nội dung, ý nghĩa, bài học kinh nghiệm, những chi tiết cụ thể rực rỡ và thẩm mỹ và nghệ thuật điển hình nổi bật của những văn bản :

1. Bài học đường đời đầu tiên – Tô Hoài

2. Sông nước Cà Mau – Đoàn Giỏi

3. Bức tranh của em gái tôi – Tạ Duy Anh

4. Vượt thác – Võ Quảng

5. Buổi học cuối cùng – An-phông-xơ Đô-đê

6. Đêm nay Bác không ngủ – Minh Huệ

7. Lượm – Tố Hữu

8. Cô Tô – Nguyễn Tuân

9. Cây tre Việt Nam – Thép Mới

Phần II: Tiếng Việt

Nhận diện và thực hành thực tế :
1. Phó từ ( Khái niệm, phân loại )
2. So sánh ( Khái niệm, cấu trúc, những kiểu so sánh, tính năng )
3. Nhân hóa ( Khái niệm, những kiểu nhân hóa, tính năng )
4. Ẩn dụ ( Khái niệm, những kiểu ẩn dụ, tính năng )
5. Hoán dụ ( Khái niệm, những kiểu hoán dụ, tính năng )
6. Phân biệt ẩn dụ và hoán dụ
7. Các thành phần chính của câu : Phân biệt TPC ( CN, việt nam ) với TPP của câu ; nắm rõ CN, việt nam .
8. Câu trần thuật đơn :

– Câu trần thuật đơn có từ là (Câu định nghĩa, miêu tả, đánh giá, giới thiệu,…).

– Câu trần thuật đơn không có từ là (Câu miêu tả, câu tồn tại,…)

9. Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ .

Phần III: Tập làm văn

1. Văn tả cảnh
2. Văn tả người
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT

Phần I: Văn bản

1. Bài học đường đời đầu tiên – Tô Hoài

– Giá trị nội dung
• Bức chân dung tự họa của Dế Mèn còn là hình tượng cho tuổi trẻ, cho sự nông nổi xốc nổi của bản thân khi chưa thực sự trưởng thành .
• Từ sai lầm đáng tiếc của Dế Mèn tất cả chúng ta còn rút ra bài học kinh nghiệm cho chính bản thân mình : phải luôn chăm sóc, trợ giúp người xung quanh, không được có thói kiêu căng tự phụ, xốc nổi không chỉ gây tác động ảnh hưởng đến chính mình mà còn làm hại những người khác .
– Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ
• Sử dụng linh động những giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ : so sánh, nhân hóa, …
• Cách kể chuyện mê hoặc theo ngôi thứ nhất, vốn ngôn từ đa dạng chủng loại, sinh động, lối nói dân dã “ nghèo sức quá ” “ nói thẳng thừng ” …
• Miêu tả tài tình, mượn câu truyện về loài vật để gửi gắm bài học kinh nghiệm loài người .

2. Sông nước Cà Mau – Đoàn Giỏi

– Giá trị nội dung : Đoàn Giỏi đã kiến thiết xây dựng lên một bức tranh vạn vật thiên nhiên nơi sông nước Cà Mau với vẻ đẹp phóng khoáng, hùng vĩ, hoang sơ, to lớn của vùng đất lắm sông nhiều kênh rạch, tên gọi những địa điểm gắn liền với đặc trưng độc lạ của vùng đó vô cùng đơn giản và giản dị, tự nhiên, độc lạ. Chợ Năm Căn là hình ảnh tiêu biểu vượt trội cho đời sống sinh động, phong phú, độc lạ ở vùng đất cực Nam Tổ quốc .
– Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ :
• Ngôi kể chuyện thứ nhất xưng ” tôi ” giúp cho lời kể tự nhiên, chân thực .
• Vận dụng linh động mọi giác quan để cảm nhận vẻ đẹp của vùng sông nước Cà Mau .
• Vận dụng phong phú, linh động những giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật như liệt kê, so sánh … nhằm mục đích làm tăng giá trị miêu tả, biểu cảm .

3. Bức tranh của em gái tôi – Tạ Duy Anh

– Giá trị nội dung : Vẻ đẹp của cô em gái Kiều Phương và sự thức tỉnh của người anh nhắn nhủ tất cả chúng ta rằng hãy tự nhìn lại bản thân những bài học kinh nghiệm ý nghĩa :
• Lòng nhỏ nhen, ích kỉ, ghen tị, đố kị là một thói xấu cần vô hiệu trong đời sống của mỗi tất cả chúng ta. Đặc biệt trước mỗi thành công xuất sắc hay kĩ năng của người khác, ta cần có cách ứng xử đúng đắn để nhận được sự trân trọng và niềm niềm hạnh phúc chân thực .
• Lòng nhân hậu và sự độ lượng của người khác cũng là một liều thuốc niềm tin quý giá giúp tất cả chúng ta tự nhận thức được những thiếu sót của bản thân và tự biết vươn lên hoàn thành xong nhân cách .
– Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ :
• Ngôi kể thứ nhất → giọng điệu hồn nhiên, chân thực .
• Lối kể hồn nhiên này đã góp thêm phần tạo độ đáng tin cậy và tính chân thực cho người đọc. Đặc biệt trong truyện tác giả đã miêu tả rất tinh xảo diễn biến tâm lí nhân vật. Người đọc như được hóa thân thành nhân vật qua từng câu chữ của tác giả .

4. Vượt thác – Võ Quảng

– Giá trị nội dung : Từ hành trình dài vượt thác gian truân, tác giã đã khắc họa ra bức tranh vạn vật thiên nhiên nơi vùng sông nước to lớn, hùng vĩ, bát ngát, bát ngát. Nhưng rồi dưới ngòi bút của tác giả, hình ảnh con người điển hình nổi bật trong khung cảnh sông nước khắc nghiệt từ đó ca tụng sức mạnh và vẻ đẹp phóng khoáng, khỏe mạnh, quả cảm, mưu trí, lại vô cùng khiêm nhường của con người, điển hình nổi bật ở đây là hình ảnh nhân vật dượng Hương Thư .
⇒ Trân trọng, ngợi ca tính cách, phẩm chất của con người lao động Nước Ta nói chung .
– Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ :
• Nghệ thuật miêu tả tích hợp với những giải pháp so sánh, nhân hóa, cách đổi khác điểm nhìn trên con thuyền theo hành trình dài vượt thác rất tự nhiên, sinh động, trí tưởng tượng đa dạng chủng loại, … .
• Kết hợp thuần thục giữa việc miêu tả cảnh vật và hành vi của con người .

5. Buổi học cuối cùng – An-phông-xơ Đô-đê

– Giá trị nội dung : Buổi học sau cuối này, không riêng gì đơn thuần là buổi học tiếng Pháp cuối ở mảnh đất An-dát mà đúng hơn nó là một buổi học đầy ý nghĩa và cảm động về lòng yêu và bảo vệ ngôn từ dân tộc bản địa, đồng thời là tấm lòng tự tôn, yêu tự do nước nước thiết tha mà thầy Ha-men muốn truyền thụ cho học trò của mình. Sự thức tỉnh của nhân vật Phrăng chính là dẫn chứng cho sự đồng cảm thâm thúy về ý nghĩa của ngôn từ mẹ đẻ của người dân Pháp, cũng như niềm tin vào một tương lai nước Pháp lại thống nhất mà tác giả muốn truyền tải đến fan hâm mộ .
– Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật :
• Sử dụng ngôi kể thứ nhất xưng ” tôi “, người kể chuyện là cậu bé Phrăng giúp cho câu truyện tự nhiên và góp thêm phần diễn đạt một cách chân thực, sinh động tâm trạng, xúc cảm của nhân vật .
• Tình huống truyện mê hoặc, lôi cuốn người đọc .
• Nghệ thuật thiết kế xây dựng nhân vật độc lạ, nhân vật hiện lên sinh động qua ngoại hình, phục trang, cử chỉ, lời nói, hành vi, tâm trạng .

6. Đêm nay Bác không ngủ – Minh Huệ

– Giá trị nội dung : Qua bài thơ ta không chỉ thấy tấm lòng yêu thương, kính trọng của anh đội viên so với Bác. Mà còn thấy được chân dung sáng ngời của vị lãnh tụ vĩ đại với tấm lòng chăm sóc, yêu thương thâm thúy nhân dân, bộ đội .
– Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ :
• Thể thơ năm chữ, cách gieo vần tương thích với lối tự sự, phối hợp hài hòa giữa miêu tả, kể và biểu cảm .
• Sử dụng linh động giải pháp tu từ so sánh, phối hợp với nhiều từ láy, từ tượng hình .
• Sử dụng nhiều chi tiết cụ thể giản dị và đơn giản, chân thực và cảm động .

7. Lượm – Tố Hữu

– Giá trị nội dung : Hình ảnh của người anh hùng nhí tên Lượm, một cậu bé liên lạc tuổi đời còn rất nhỏ nhưng niềm tin kiên cường, gan góc của em lại không thua kém một người lính cách mạng nào. Hình ảnh của em luôn hiện lên sự hồn nhiên, ngây thơ sáng sủa yêu đời tuy nhiên cũng không kém phần xót xa, đau đớn. Lượm đã hi sinh nhưng hình ảnh của em còn mãi với quê nhà, quốc gia và trong lòng mọi người .
– Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật :
• Thể thơ bốn chữ trong sáng, giàu nhạc điệu, giàu hình ảnh như một khúc đồng dao .
• Các từ láy tượng hình là những nét vẽ tinh xảo nhất, biểu cảm nhất về chân dung người chiến sỹ nhỏ
• Nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật
• Có sự phối hợp nhiều phương pháp miêu tả : miêu tả, tự sự, biểu cảm

8. Cô Tô – Nguyễn Tuân

– Giá trị nội dung :
• Qua ngòi bút uyên bác, tài hoa lối sử dụng từ ngữ điêu luyện, đúng mực và tinh xảo nhà văn Nguyễn Tuân đã tái hiện thật sinh động vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên hòn đảo Đảo Cô Tô và cảnh hoạt động và sinh hoạt lao động của những con người nơi đây .
• Bộc lộ tấm lòng yêu vạn vật thiên nhiên, tha thiết với những vẻ đẹp kỳ vĩ của quốc gia, cũng như tấm lòng sâu nặng, ngợi ca của tác giả với vẻ đẹp của con người trong công cuộc lao động thay đổi và thiết kế xây dựng quốc gia .
– Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật :
• Miêu tả tinh xảo, đúng chuẩn, từ ngữ giàu hình ảnh và xúc cảm
• Những trường liên tưởng độc lạ, giật mình phối hợp với việc sự dụng phong phú những giải pháp so sánh, ẩn dụ, …

9. Cây tre Việt Nam – Thép Mới

– Giá trị nội dung : Vẻ đẹp bình dị và những phẩm chất cao quí của cây tre. Cây tre là người bạn thân của nhân dân Nước Ta. Tre xuất hiện trên khắp mọi miền quốc gia ; gắn bó và giúp ích rất nhiều cho con người trong đời sống lao động và chiến đấu chống ngoại xâm. Tre luôn luôn ở bên cạnh dân tộc bản địa ta trong quá khứ, hiện tại và cả tương lai. Cây tre đã trở thành một hình tượng của quốc gia Nước Ta, dân tộc bản địa Nước Ta .
– Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ :
• Bài kí sử dụng lớp ngôn từ giàu chất thơ với nhịp điệu nhiều mẫu mã, biến hóa linh động, tương thích với nội dung bài viết .
• Hệ thống điệp từ, điệp ngữ, chia làm nhiều câu văn ngắn tạo nên không khí sục sôi, hào hùng trong những năm tháng kháng chiến chống Pháp .
• Không chỉ vậy, góp thêm phần tạo nên sự thành công xuất sắc cho văn bản còn phải kể đến những lời bình giàu hình ảnh, gợi ra khung cảnh làng quê êm đềm .
• Giọng điệu êm ả dịu dàng tích hợp với những câu văn trữ tình ( ca dao, câu thơ ) hòa quyện với nhau tựa như một khúc hát ru tha thiết .

Phần II: Tiếng Việt

1. Phó từ
– Phó từ là những từ chuyên đi kèm động từ, tính từ để bổ trợ ý nghĩa cho động từ, tính từ .
– Phó từ gồm có hai loại lớn :
• Phó từ đứng trước động từ, tính từ : thường bổ trợ một số ít ý nghĩa tương quan đến hành vi, trạng thái, đặc thù, đặc thù, nêu ở động từ hoặc tính từ như : Quan hệ thời hạn, mức độ, sự tiếp nối tựa như, sự phủ định, sự cầu khiến .
• Phó từ đứng sau động từ, tính từ : thường bổ trợ 1 số ít ý nghĩa như : Mức độ, năng lực, hiệu quả và hướng .

2. So sánh (Khái niệm, cấu tạo, các kiểu so sánh, tác dụng)

– So sánh là sự so sánh sự vật, vấn đề với sự vật, vấn đề khác có nét tương đương để làm tăng sức gợi hình, quyến rũ cho sự diễn đạt .
– Mô hình cấu trúc rất đầy đủ của một phép so sánh gồm :
• Vế A ( nếu lên sự vật, vấn đề được so sánh )
• Vế B ( nêu tên sự vật, vấn đề dùng để so sánh với sự vật, vấn đề nói ở vế A ) .
• Từ ngữ chỉ phương diện so sánh
• Từ ngữ chỉ ý so sánh ( gọi tắt là so sánh )
– Trong trong thực tiễn, quy mô cấu trúc nói trên hoàn toàn có thể đổi khác không ít : Các từ ngữ chỉ phương diện so sánh và chỉ ý so sánh hoàn toàn có thể được lược bớt .
– Có hai kiểu so sánh :
• So sánh ngang bằng .
• So sánh không ngang bằng .
– Tác dụng : So sánh vừa có tính năng gợi hình, giúp việc miêu tả sự vật, vấn đề được đơn cử, sinh động ; vừa có tính năng bộc lộ tư tưởng, tình cảm thâm thúy .
3. Nhân hóa ( Khái niệm, những kiểu nhân hóa, công dụng )
– Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, vật phẩm, … bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người ; làm cho quốc tế loài vật, cây cối, vật phẩm, … trở nên thân thiện với con người, bộc lộ được những tâm lý, tình cảm của con người .
– Có ba kiểu nhân hóa thường gặp là :
• Dùng những từ vốn có gọi người để gọi vật .
• Dùng những từ vốn chỉ hoạt động giải trí, đặc thù của người để chỉ hoạt động giải trí, đặc thù của vật .
• Trò chuyện, xưng hô với vật như so với người .
4. Ẩn dụ ( Khái niệm, những kiểu ẩn dụ, công dụng )
– Ẩn dụ là cách gọi tên sự vật, hiện tượng kỳ lạ này bằng tên sự vật, hiện tượng kỳ lạ khác có nét tương đương với nó nhằm mục đích tăng sức gợi hình, quyến rũ cho sự diễn đạt .
– Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp là :
• Ẩn dụ hình thức
• Ẩn dụ phương pháp
• Ẩn dụ phẩm chất
• Ẩn dụ quy đổi cảm xúc
5. Hoán dụ ( Khái niệm, những kiểu hoán dụ, công dụng )
– Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng kỳ lạ, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng kỳ lạ, khái niệm khác có quan hệ thân mật với nó nhằm mục đích tăng sức gợi hình, quyến rũ cho sự diễn đạt .
– Có bốn kiểu hoán dụ thường gặp là :
• Lấy một bộ phận để gọi toàn thể .
• Lấy vật tiềm ẩn để gọi vật bị tiềm ẩn .
• Lấy tín hiệu của sự vật để gọi sự vật .
• Lấy cái đơn cử để gọi cái trừu tượng .
6. Phân biệt ẩn dụ và hoán dụ
a. Giống nhau
– Bản chất cùng là sự quy đổi tên gọi : gọi sự vật hiện tượng kỳ lạ bằng một tên gọi khác .
– Cùng dựa trên quy luật liên tưởng .
– Tác dụng của ẩn dụ và hoán dụ : Làm tăng sức gợi hình quyến rũ cho lời văn, miêu tả cảm hứng .
b. Khác nhau
– Cơ sở liên tưởng khác nhau :
• Ẩn dụ dựa vào sự liên tưởng tương đương, dù hai sự vật đó không tương quan đến nhau nhưng giữa A và B có điểm gì đó giống nhau, nên người ta dùng A để thay cho tên gọi B. Do đó, trong trường hợp này sự vật quy đổi tên gọi và sự vật được quy đổi tên gọi thường khác phạm trù trọn vẹn .

Ví dụ: Thuyền về có nhớ bến chăng?

– Như vậy, thuyền và bến trên thực tế không liên quan đến con người, nhưng dựa vào đặc tính giống nhau ta thấy được hình ảnh ẩn dụ.

thuyền – người con trai (người đang xuôi ngược, đi lại – di động)

bến – người con gái (kẻ đang đứng đó, ở lại – cố định)

• Hoán dụ dựa vào sự liên tưởng tương cận ( gẫn gũi ) giữa những đối tượng người dùng, tức là hình ảnh A và B có tương quan đến nhau. Mối quan hệ giữa tên mới ( A ) và tên cũ ( B ) là mối quan hệ gần kề .

Ví dụ: Áo chàm đưa buổi phân li/ Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.

Áo chàm là chiếc áo của người dân vùng Việt Bắc thường mặc hàng ngày, vì vậy khiến ta liên tưởng đến đồng bào sinh sống ở Việt Bắc

7. Các thành phần chính của câu :
– Thành phần chính của câu là những thành phần bắt buộc phải xuất hiện để câu có cấu trúc hoàn hảo và diễn đạt được một ý toàn vẹn ( CN, việt nam ). Thành phần không bắt buộc xuất hiện được gọi là thành phần phụ .
– Vị ngữ :

• Vị ngữ là thành phần chính của câu có khả năng kết hợp với các phó từ chỉ quan hệ thời gian và trả lời cho các câu hỏi Làm gì?, Làm sao?, Như thế nào? hoặc Là gì?

• Vị ngữ thường là động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ, danh từ hoặc cụm danh từ .
• Câu hoàn toàn có thể có một hoặc nhiều vị ngữ .
– Chủ ngữ :

• Chủ ngữ là thành phần chính của câu nên tên sự vật, hiện tượng có hoạt động, đặc điểm, trạng thái, … được miêu tả ở vị ngữ. Chủ ngữ thường trả lời cho câu hỏi Ai?, Con gì? hoặc Cái gì?

• Chủ ngữ thường là danh từ, đại từ hoặc cụm danh từ. Trong những trường hợp nhất định, động từ, tính từ hoặc cụm động từ, cụm tính từ cũng hoàn toàn có thể làm chủ ngữ .
• Câu hoàn toàn có thể có một hoặc nhiều chủ ngữ
8. Câu trần thuật đơn :

– Câu trần thuật đơn có từ là (Câu định nghĩa, miêu tả, đánh giá, giới thiệu,…).

– Câu trần thuật đơn không có từ là (Câu miêu tả, câu tồn tại,…)

9. Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ .

Phần III: Tập làm văn

1. Văn tả cảnh
DÀN Ý
a. Mở bài : Giới thiệu cảnh đẹp ở quê mà em định tả ( Cảnh gì ? – sông nước, biển, hồ, núi non, vịnh hay phố xá … ) .
b. Thân bài :
*. Tả bao quát :
– Nêu đặc thù điển hình nổi bật của cảnh ( hoàn toàn có thể là sắc tố của núi, mây, nước, đất, đường …. ) .
*. Tả cụ thể :
– Cảnh gồm có địa hình gì ? Trông xa như thế nào ? Đến gần thế nào ? ( Sáng sớm mờ sương, mây trắng bao quanh núi, khoảng trống yên bình ) .
– Nắng lên : Mặt trời làm hồng khung trời, rót nắng chan hoà mặt đất. Chim hót líu lo. Màu mây, màu núi sậm hơn : núi xanh thẫm, mây ửng nắng hồng, vòm trời cao, xanh, rộng bát ngát. Sương tan, giọt sương đọng lại trên cỏ, sáng lấp lánh lung linh .
– Trưa : Bóng cây tròn nắng, nước biếc hơn, lá thẫm màu hơn, mây trắng bồng bềnh trôi .
– Chiều tà : Ông mặt trời gác núi để lại chút ánh sáng trên ngọn cây như những cây nến khổng lồ .
– Hoàng hôn đến với vài ánh đom đóm lập loè .
c. Kết luận : Cảm xúc của em trước cảnh đẹp đã tả .
2. Văn tả người
DÀN Ý
a. Mở bài :
– Giới thiệu về mẹ
– Tình cảm chung về mẹ
b. Thân bài :
* Giới thiệu bao quát
– Biểu cảm về ngoại hình
• Mái tóc mẹ đen mượt và dài ngang vai ôm lấy khuôn mặt
• Nước da mẹ không trắng như bao người phụ nữ khác vì thời xưa mẹ đã khó khăn vất vả kiếm ra tiền để lo cho mái ấm gia đình
* Biểu cảm về tính tình, thái độ, sở trường thích nghi, việc làm
• Mẹ dạy chị em tôi học bài, cách nói năng, cư xử với mọi người
• Khi chị em tôi làm sai là mẹ lại nhẹ nhàng nhắc nhở
* Kỉ niệm giữa mình và mẹ
* Biểu cảm trực tiếp
c. Kết bài :
– Cảm nghĩ, tình cảm về mẹ
– Lời hứa hẹn

Tải xuống

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 6 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại cảm ứng, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k10: fb.com/groups/hoctap2k10/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Theo dõi chúng tôi không tính tiền trên mạng xã hội facebook và youtube :

Loạt bài 500 Công thức, Định Lí, Định nghĩa Toán, Vật Lí, Hóa học, Sinh học được biên soạn bám sát nội dung chương trình học các cấp.

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Giáo dục