Mời những quý thầy cô và những em học viên cùng tìm hiểu thêm và tải về chi tiết cụ thể tài liệu dưới đây :
ĐỀ CƯƠNG ÔN THI THPT QG 2021 NGỮ VĂN
ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Bạn đang đọc: Đề cương ôn thi THPT QG môn Ngữ Văn 12
ĐỊNH HƯỚNG CHUNG:
A/ Những vấn đề chung
I/ Phạm vi và yêu cầu của phần đọc – hiểu trong kì thi THPTQG
1/ Phạm vi:
– Văn bản văn học ( Văn bản thẩm mỹ và nghệ thuật ) :
+ Văn bản trong chương trình ( Nghiêng nhiều về những văn bản đọc thêm )
+ Văn bản ngoài chương trình ( Các văn bản cùng loại với những văn bản được học trong chương trình ) .
– Văn bản nhật dụng (Loại văn bản có nội dung gần gũi, bức thiết đối với cuộc sống trước mắt của con người và cộng đồng trong xã hội hiện đại như: Vấn dề chủ quyền biển đảo, thiên nhiên, môi trường, năng lượng, dân số, quyền trẻ em, ma tuý, … Văn bản nhật dụng có thể dùng tất cả các thể loại cũng như các kiểu văn bản song có thể nghiêng nhiều về loại văn bản nghị luận và văn bản báo chí).
– Xoay quanh những yếu tố tương quan tới :
+ Tác giả
+ Nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của văn bản hoặc trong SGK hoặc ngoài SGK .
– 50 % lấy trong SGK ( và 50 % ngoài SGK ) .
– Dài vừa phải. Số lượng câu phức và câu đơn hài hòa và hợp lý. Không có nhiều từ địa phương, cân đối giữa nghĩa đen và nghĩa bóng .
2/ Yêu cầu cơ bản của phần đọc – hiểu
– Nhận biết về kiểu (loại), phương thức biểu đạt, cách sử dụng từ ngữ, câu văn, hình ảnh, các biện pháp tu từ,…
– Hiểu đặc thù thể loại, phương pháp miêu tả, ý nghĩa của việc sử dụng từ ngữ, câu văn, hình ảnh, giải pháp tu từ .
– Hiểu nghĩa của 1 số ít từ trong văn bản
– Khái quát được nội dung cơ bản của văn bản, đoạn văn .
– Bày tỏ tâm lý bằng một đoạn văn ngắn .
II/ Những kiến thức cần có để thực hiện việc đọc – hiểu văn bản
1/ Kiến thức về từ:
– Nắm vững những loại từ cơ bản : Danh từ, động từ, tính từ, trợ từ, hư từ, thán từ, từ láy, từ ghép, từ thuần Việt, từ Hán Việt …
– Hiểu được những loại nghĩa của từ : Nghĩa đen, nghĩa bóng, nghĩa gốc, nghĩa chuyển, nghĩa biểu niệm, nghĩa biểu thái …
2/ Kiến thức về câu:
– Các loại câu phân loại theo cấu trúc ngữ pháp
– Các loại câu phân loại theo mục tiêu nói ( trực tiếp, gián tiếp ) .
– Câu tỉnh lược, câu đặc biệt quan trọng, câu khẳng định chắc chắn, câu phủ định, …
3/ Kiến thức về các biện pháp tu từ:
– Tu từ về ngữ âm : điệp âm, điệp vần, điệp thanh, tạo âm hưởng và nhịp điệu cho câu, …
– Tu từ về từ : So sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ, tương phản, chơi chữ, nói giảm, nói tránh, thậm xưng, …
– Tu từ về câu : Lặp cú pháp, liệt kê, chêm xen, câu hỏi tu từ, hòn đảo ngữ, đối, lạng lẽ, …
4/ Kiến thức về văn bản:
– Các loại văn bản .
– Các phương pháp diễn đạt .
III, Cách thức ôn luyện: Giúp học sinh:
1. Nắm vững triết lý :
– Thế nào là đọc hiểu văn bản ?
– Mục đích đọc hiểu văn bản ?
2. Nắm được những nhu yếu và hình thức kiểm tra của phần đọc hiểu trong bài thi vương quốc .
a / Về hình thức :
– Phần đọc hiểu thường là câu 2 điểm trong bài thi .
– Đề ra thường là chọn những văn bản tương thích ( Trong cả chương trình lớp 11 và 12 hoặc là một đọan văn, thơ, một bài báo, một lời phát biểu trong chương trình thời sự … ở ngoài SGK ) tương thích với trinh độ nhận thức và năng lượng của học viên .
b / Các câu hỏi phần đọc hiểu hầu hết là kiến thức và kỹ năng phần Tiếng Việt. Cụ thể :
– Về ngữ pháp, cấu trúc câu, phong thái ngôn từ .
– Kết cấu đọan văn ; Các giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ rực rỡ và công dụng của giải pháp đó trong ngữ liệu đưa ra ở đề bài .
* Hoặc tập trung chuyên sâu vào 1 số ít góc nhìn như :
– Nội dung chính và những thông tin quan trọng của văn bản ?
– Ý nghĩa của văn bản ? Đặt tên cho văn bản ?
– Sửa lỗi văn bản … .
B/ NỘI DUNG ÔN TẬP:
Phần 1: Lý thuyết:
I. Khái niệm và mục đích đọc hiểu văn bản:
a/ Khái niệm:
– Đọc là một hoạt động giải trí của con người, dùng mắt để nhận ra những kí hiệu và chữ viết, dùng trí óc để tư duy và lưu giữ những nội dung mà mình đã đọc và sử dụng cỗ máy phát âm phát ra âm thanh nhằm mục đích truyền đạt đến người nghe .
– Hiểu là phát hiện và nắm vững mối liên hệ của sự vật, hiện tượng kỳ lạ, đối tượng người dùng nào đó và ý nghĩa của mối quan hệ đó. Hiểu còn là sự bao quát hết nội dung và hoàn toàn có thể vận dụng vào đời sống. Hiểu là phải vấn đáp được những câu hỏi Cái gì ? Như thế nào ? Làm thế nào ?
=> Đọc hiểu là đọc kết hợp với sự hình thành năng lực giải thích, phân tích, khái quát, biện luận đúng- sai về logic, nghĩa là kết hợp với năng lực, tư duy và biểu đạt.
b/ Mục đích:
Trong tác phẩm văn chương, đọc hiểu là phải thấy được:
+ Nội dung của văn bản .
+ Mối quan hệ ý nghĩa của văn bản do tác giả tổ chức triển khai và kiến thiết xây dựng .
+ Ý đồ, mục tiêu ?
+ Thấy được tư tưởng của tác giả gửi gắm trong tác phẩm .
+ Giá trị rực rỡ của những yếu tố nghệ thuật và thẩm mỹ .
+ Ý nghĩa của từ ngữ được dùng trong cấu trúc văn bản .
+ Thể lọai của văn bản ? Hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ ?
II, Phong cách chức năng ngôn ngữ:
Yêu cầu: – Nắm được có bao nhiêu loại?
– Khái niệm .
– Đặc trưng .
– Cách nhận ra .
1. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt:
– Khái niệm: Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt là phong cách được dùng trong giao tiếp sinh hoạt hằng ngày, thuộc hoàn cảnh giao tiếp không mang tính nghi thức, dùng để thông tin ,trao đổi ý nghĩ, tình cảm….đáp ứng những nhu cầu trong cuộc sống.
– Đặc trưng:
+ Giao tiếp mang tư cách cá thể .
+ Nhằm trao đổi tư tưởng, tình cảm của mình với người thân trong gia đình, bạn hữu, hàng xóm, đồng nghiệp .
– Nhận biết:
+ Gồm những dạng : Chuyện trò, nhật kí, thư từ .
+ Ngôn ngữ : Khẩu ngữ, bình dị, suồng sã, địa phương .
2. Phong cách ngôn ngữ khoa học:
– Khái niệm: Là phong cách được dùng trong giao tiếp thuộc lĩnh vực nghiên cứu, học tập và phổ biến khoa học.
+ Là phong thái ngôn từ đặc trưng cho những mục tiêu diễn đạt trình độ sâu .
– Đặc trưng
+ Chỉ sống sót đa phần ở thiên nhiên và môi trường của những người làm khoa học .
+ Gồm những dạng : khoa học sâu xa ; Khoa học giáo khoa ; Khoa học phổ cập .
+ Có 3 đặc trưng cơ bản : ( Thể hiện ở những phương tiện đi lại ngôn từ như từ ngữ, câu, đọan văn, văn bản ) .
a / Tính khái quát, trừu tượng .
b / Tính lí trí, lô gíc .
c / Tính khách quan, phi thành viên .
3. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật:
– Khái niệm:
+ Là loại phong thái ngôn từ được dùng trong những văn bản thuộc nghành nghề dịch vụ văn chương ( Văn xuôi thẩm mỹ và nghệ thuật, thơ, kich ) .
– Đặc trưng:
+ Tính thẩm mĩ .
+ Tính đa nghĩa .
+ Thể hiện dấu ấn riêng của tác giả .
4. Phong cách ngôn ngữ chính luận:
– Khái niệm: Là phong cách ngôn ngữ được dùng trong những văn bản trực tiếp bày tỏ tư tưởng, lập trường, thái độ với những vấn đề thiết thực, nóng bỏng của đời sống, đặc biệt trong lĩnh vực chính trị, xã hội.
– Mục đích: Tuyên truyền, cổ động, giáo dục, thuyết phục người đọc, người nghe để có nhận thức và hành động đúng.
– Đặc trưng:
+ Tính công khai minh bạch về quan điểm chính trị : Rõ ràng, không mơ hồ, úp mở .
Tránh sử dụng từ ngữ mơ hồ chung chung, câu nhiều ý .
+ Tính ngặt nghèo trong diễn đạt và suy luận : Luận điểm, luận cứ, ý lớn, ý nhỏ, câu đọan phải rõ ràng, rành mạch .
+ Tính truyền cảm, thuyết phục : Ngôn từ hấp dẫn để thuyết phục ; giọng điệu hùng hồn, tha thiết, biểu lộ nhiệt tình và phát minh sáng tạo của người viết .
(Lấy dẫn chứng trong “Về luân lý xã hội ở nước ta” và “Xin lập khoa luật” )
5. Phong cách ngôn ngữ hành chính:
– Khái niệm: Là phong cách được dùng trong giao tiếp thuộc lĩnh vực hành chính.
– Là tiếp xúc giữa nhà nước với nhân dân, giữa nhân dân với cơ quan nhà nước, giữa cơ quan với cơ quan, giữa nước này và nước khác .
– Đặc trưng: Phong cách ngôn ngữ hành chính có 2 chức năng:
+ Chức năng thông tin : biểu lộ rõ ở sách vở hành chính thường thì .
VD: Văn bằng, chứng chỉ các loại, giấy khai sinh, hóa đơn, hợp đồng,…
+ Chức năng sai khiến : thể hiện rõ trong những văn bản quy phạm pháp luật, văn bản của cấp trên gửi cho cấp dưới, của nhà nước so với nhân dân, của tập thể với những cá thể .
6. Phong cách ngôn ngữ báo chí (thông tấn):
– Khái niệm: Ngôn ngữ báo chí là ngôn ngữ dùng để thong báo tin tức thời sự trong nước và quốc tế, phản ánh chính kiến của tờ báo và dư luận quần chúng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ xã hội.
+ Là phong thái được dùng trong nghành thông tin của xã hội về toàn bộ những yếu tố thời sự : ( thông tấn có nghĩa là tích lũy và chỉnh sửa và biên tập tin tức để cung ứng cho những nơi ) .
Một số thể loại văn bản báo chí:
+ Bản tin: Cung cấp tin tức cho người đọc theo 1 khuôn mẫu: Nguồn tin- Thời gian- Địa điểm- Sự kiện- Diễn biến-Kết quả.
+ Phóng sự: Cung cấp tin tức nhưng mở rộng phần tường thuật chi tiết sự kiện, miêu tả bằng hình ảnh, giúp người đọc có 1 cái nhìn đầy đủ, sinh động, hấp dẫn.
+ Tiểu phẩm: Giọng văn thân mật, dân dã, thường mang sắc thái mỉa mai, châm biếm nhưng hàm chứa 1 chính kiến về thời cuộc.
II, Phương thức biểu đạt:
Yêu cầu: – Nắm được có bao nhiêu phương thức biểu đạt (6).
– Nắm được : + Khái niệm .
+ Đặc trưng của từng phương pháp miêu tả .
1. Tự sự (kể chuyện, tường thuật):
– Khái niệm: Tự sự là kể lại, thuật lại sự việc, là phương thức trình bày 1 chuỗi các sự việc, sự việc này đẫn đến sự việc kia, cuối cùng kết thúc thể hiện 1 ý nghĩa.
– Đặc trưng:
+ Có diễn biến .
+ Có nhân vật tự sự, vấn đề .
+ Rõ tư tưởng, chủ đề .
+ Có ngôi kể thích hợp .
2. Miêu tả.
– Miêu tả là làm cho người đọc, người nghe, người xem hoàn toàn có thể thấy sự vật, hiện tượng kỳ lạ, con người ( Đặc biệt là quốc tế nội tâm ) như đang hiện ra trước mắt qua ngôn từ miêu tả .
* Biểu cảm: Là bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình về thế giới xung quanh.
* Nghị luận: Là phương thức chủ yếu được dùng để bàn bạc phải, trái, đúng sai nhằm bộc lộ rõ chủ kiến, thái độ của người nói, người viết.
*Thuyết minh: Được sử dụng khi cần cung cấp, giới thiệu, giảng giải những tri thức về 1 sự vật, hiện tượng nào đó cho người đọc, người nghe.
– Đặc trưng:
a. Các vấn đề đưa đúng đắn, rõ ràng, tương thích với đề tài bàn luận .
b. Lý lẽ và dẫn chứng thuyết phục, đúng chuẩn, làm sáng tỏ vấn đề .
c. Các giải pháp thuyết minh :
+ Phương pháp nêu định nghĩa, lý giải .
+ Phương pháp liệt kê .
+ Phương pháp nêu ví dụ, dùng số lượng .
+ Phương pháp so sánh .
+ Phương pháp phân loại ,phân tích.
3. Hành chính – công vụ: Văn bản thuộc phong cách hành chính công vụ là văn bản điều hành xã hội, có chức năng xã hội. Xã hội được điều hành bằng luật pháp, văn bản hành chính.
– Văn bản này qui định, ràng buộc mối quan hệ giữa những tổ chức triển khai nhà nước với nhau, giữa những cá thể với nhau trong khuôn khổ hiến pháp và những bộ luật văn bản pháp lý dưới luật từ TW tới địa phương .
III Phương thức trần thuật:
– Trần thuật từ ngôi thứ nhất do nhân vật tự kể chuyện ( Lời trực tiếp )
– Trần thuật từ ngôi thứ 3 của người kể chuyện tự giấu mình .
– Trần thuật từ ngôi thứ 3 của người kể chuyện tự giấu minh, nhưng điểm nhìn và lời kể lại theo giọnh điệu của nhân vật trong tác phẩm ( Lời nửa trực tiếp )
IV. Phép liên kết: Thế – Lặp – Nối- Liên tưởng – Tương phản – Tỉnh lược…
V. Nhận diện những biện pháp nghệ thuật trong văn bản và tác dụng của những biện pháp nghệ thuật đó với việc thể hiện nội dung văn bản.
Giáo viên cần giúp HS ôn lại kiến thức về các biện pháp tu từ từ vựng và các biện pháp nghệ thuật khác:
– So sánh ; Ẩn dụ ; Nhân hóa ; Hoán dụ ; Nói quá – phóng đại – thậm xưng ; Nói giảm – nói tránh ; Điệp từ – điệp ngữ ; Tương phản – trái chiều ; Phép liệt kê ; Phép điệp cấu trúc ; Câu hỏi tu từ ; Cách sử dụng từ láy …
– Có kĩ năng nhận diện những giải pháp tu từ được sử dụng trong 1 văn bản thơ hoặc văn xuôi và nghiên cứu và phân tích tốt giá trị của việc sử dụng phép tu từ ấy trong văn bản .
VI. Các hình thức lập luận của đọan văn: Diễn dịch; Song hành;Qui nạp…
VII. Các thể thơ:
Đặc trưng của những thể loại thơ : Lục bát ; Song thất lục bát ; Thất ngôn ; Thơ tự do ; Thơ ngũ ngôn, Thơ 8 chữ …
Phần 2: Luyện tập thực hành
I. Gợi ý về 1 số những tác phẩm trong chương trình lớp 11 : GV Gợi ý ôn tập theo mạng lưới hệ thống câu hỏi sau :
1.“Xin lập khoa luật” (Trích Tế cấp bát điều – Nguyễn Trường Tộ):
– Bản điều trần của Nguyễn Trường Tộ có nội dung gì ?
– Nội dung đó được biểu lộ như hế nào ?
– Thái độ của người viết về yếu tố đó ?
– Đặt trong thực trạng xã hội, bản điều trần đó nhằm mục đích mục tiêu gì ?
2. “Về luân lý xã hội ở nước ta”(Trích Đạo đức và luân lý Đông Tây- Phan Châu Trinh )
– Bài diễn thuyết của Phan Châu Trinh có nội dung gì ?
– Nội dung đó được biểu lộ như thế nào ?
– Thái độ của người viết về yếu tố đó ?
– Đặt trong thực trạng xã hội, bài diễn thuyết của tác giả nhằm mục đích mục tiêu gì ?
3. Trong đọan văn:
“ Tiếng nói là người bảo vệ qúi báu nhất nền độc lập của những dân tộc bản địa, là yếu tố quan trọng nhất giúp giải phóng những dân tộc bản địa bị thống trị. Nếu người An Nam hãnh diện giữ gìn lời nói của mình và ra sức làm cho lời nói ấy đa dạng chủng loại hơn để có năng lực thông dụng tại An Nam những học thuyết đạo đức và khoa học của Châu Âu, việc giải phóng dân tộc bản địa An Nam chỉ còn là vấn đè thời hạn. Bất cứ người An Nam nào vứt bỏ lời nói của mình, thì cũng đương nhiên khước từ niềm hi vọnh giải phóng giống nòi …. Vì thế, so với người An Nam tất cả chúng ta, chối từ tiếng mẹ đẻ đồng nghĩa tương quan với phủ nhận sự tự do của mình … ”
( Trích “ Tiếng mẹ đẻ – Nguồn giải phóng những dân tộc bản địa bị áp bức ” – Nguyễn An Ninh )
a / Đoạn trích trên thuộc văn bản nào ? Của ai ?
b / Nội dung cơ bản của đoạn trích là gì ?
c / Đoạn trích được diễn đạt theo phương pháp nào ?
d / Xác định phong thái ngôn từ của văn bản ?
4. Đoạn trích:
“ Đêm hôm ấy, lúc trại giam tỉnh Sơn chỉ còn vẳng có tiếng mõ trên vọng canh, một cảnh tương lâu nay chưa từng có, đã bày ra trong một buồng tối chật hẹp, khí ẩm, tường đầy mạng nhện rác rưởi, đất bừa bãi phân chuột phân gián .
Trong một không khí khói tỏa như đám cháy nhà, ánh sang đỏ rực của một bó đuốc tẩm dầu rọi lên bà ái đầu người đang chú ý trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ. Khói bốc tỏa cay mắt, làm họ dụi mắt lia lịa .
Một người tù, cổ đeo gông, chân vướng xiềng, đang dậm tô nét chữ trên tấm lụa trằng tinh căng trên mảnh ván. Người tù viết xong một chữ, viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng xu tiền kẽm lưu lại ô chữ đặt trên phiến lụa óng. Và cái thầy thơ lại gầy gò, thì run run bưng chậu mực … ” .
a / Đoạn văn trích trong tác phẩm nào ? Của ai ? Mô tả cảnh tượng gì ?
b / Cảnh tượng có hàm chứa nhiều yếu tố tương phản ? Đó là yếu tố gì ?
c / Đoạn văn được trình diễn theo phương pháp nào ?
I. Gợi ý một số tác phẩm trong chương trình văn học lớp 12:
1. “Tuyên ngôn độc lập” – Hồ Chí Minh
a / Hoàn cảnh sinh ra ? Mục đích sáng tác ?
b / Xác định phong thái ngôn từ của văn bản ?
2. Cho đoạn văn:
“ Thuyền tôi trôi qua một nương ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa. Mà tịnh không một bóng người. Cỏ gianh đồi núi đang ra những nõn búp. Một đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm. Bờ tuy nhiên hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích thời xưa ” .
a / Đoạn văn trên trích trong tác phẩm nào ? Của ai ?
b / Đoạn văn thuộc phong thái ngôn từ nào ?
c / Xác định phương pháp diễn đạt ?
3. Trong “Đàn ghi ta của Lorca” của Thanh Thảo:
a / Việc những chữ đầu những câu thơ không viết hoa có dụng ý nghệ thuật và thẩm mỹ gì ?
b / Tìm và nghiên cứu và phân tích ý nghĩa miêu tả của hai hình tượng cây đàn và Lorca ?
c / Thủ pháp thẩm mỹ và nghệ thuật chính để khắc họa hai hình tượng cây đàn và Lorca ?
III/ Luyện tập phần đọc hiểu với các văn bản ngoài sách giáo khoa:
*Ngữ liệu được dùng có thể là một bài thơ, một trích đoạn bài báo hoặc một lời nói, lời nhận xét của tác giả nào đó về một sự việc, sự kiện.
*Cách thức ra đề:
– Sẽ cố ý viết sai chính tả, sai cấu trúc ngữ pháp và nhu yếu học viên sửa lại cho đúng .
– Xác định hình thức ngôn từ diễn đạt, phương pháp link trong ngữ liệu .
– Ý nghĩa của một chữ, một hình ảnh nào đó trong ngữ liệu đưa ra ?
– Nêu ý nghĩa nhan đề ? ( Hoặc hãy đặt tên cho đoạn trích ) .
– Nhận xét mối quan hệ giữa những câu ? Từ mối quan hệ ấy chỉ ra nội dung của đoạn ?
– Từ một hoặc hai câu nào đó trong ngữ liệu, nhu yếu viết 200 từ xung quanh nội dung ấy ?
– Nêu nội dung của văn bản ? Nội dung ấy chia thành mấy ý ?
– Nếu là thơ :
+ Xác định thể thơ, cách gieo vần ?
+ Biện pháp nghệ thuật và thẩm mỹ được sử dụng ? Giá trị diễn đạt của giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật ấy ?
+ Cảm nhận về nhân vật trữ tình ?
+ Hiểu như thế nào về một câu thơ trong văn bản ?
– Nếu là văn xuôi :
+ Đưa ra nhiều nhan đề khác nhau, nhu yếu học viên chọn một nhan đề và nêu ý nghĩa ?
+ Chỉ ra những phép link ? Biện pháp nghệ thuật và thẩm mỹ để diễn đạt nội dung ?
*Một số ví dụ
1. Trong bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trước phiên thảo luận cấp cao của Đại Hội đồng LHQ khóa 68 có đoạn:
“ Thưa quý vị ! Đã phải trải qua những cuộc cuộc chiến tranh ngoại xâm tàn tệ và đói nghèo cùng cực nên khát vọng tự do và thịnh vượng của Nước Ta chúng tôi càng cháy bỏng. Chúng tôi luôn nỗ lực tham gia kiến thiết tự do, xóa đói giảm nghèo, bảo vệ hành tinh của tất cả chúng ta. Việt Nam đã sẵn sàng chuẩn bị tham gia những hoạt động giải trí gìn giữ tự do của LHQ. Chúng tôi sẵn lòng góp phần nguồn lực, dù còn nhỏ bé, như sự tri ân so với bạn hữu quốc tế đã giúp chúng tôi giành và giữ độc lập, thống nhất quốc gia, thoát khỏi đói nghèo. Việt Nam đã và sẽ mãi mãi là một đối tác chiến lược đáng tin cậy, một thành viên có nghĩa vụ và trách nhiệm của hội đồng quốc tế … ” .
a / Xác định phong thái ngôn từ tính năng của đoạn văn ?
b / Phương thức link ?
c / Hãy đặt tiêu đề cho đoạn văn ?
2. Trong đoạn văn:
“ Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống lịch sử quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì ý thức ấy lại sôi sục, nó kết thành một làn sóng vô cùng can đảm và mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hại, khó khăn vất vả, nó nhấn chìm toàn bộ lũ bán nước và lũ cướp nước ” .
( Hồ Chí Minh – “ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ” )
a / Nội dung của đoạn văn ?
b / Phương thức trình diễn ? Phong cách ngôn từ công dụng được sử dụng trong đoạn ?
c / Thái độ, quan điểm chính trị của Bác ?
3. Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
“ Chứng kiến sự ra đi của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, tận mắt chứng kiến những dòng chảy yêu thương của dân tộc bản địa giành cho Đại tướng, rất nhiều người bày tỏ sự xúc động thâm thúy. Thượng tá Dương Việt Dũng san sẻ : “ Sự ra đi của Đại tướng là một mất mát lớn lao so với mái ấm gia đình và nhân dân cả nước. Nhưng qua đây, tôi cũng thấy mừng là những người đến viếng Đại tướng không chỉ có những cựu chiến binh mà rất đông thế hệ trẻ, có không ít những em còn rất nhỏ cũng được mái ấm gia đình đưa đi viếng … Có nhiều cụ già yếu cũng đến, cả những người đi xe lăn cũng đã đến trong sự tôn kính. Chưa khi nào tôi thấy người ta thân ái với nhau như vậy. ” .
( Theo Dân trí )
a / Văn bản trên được viết theo phong thái ngôn từ nào ?
b / Nội dung của văn bản trên ? Hãy đặt tên cho văn bản ?
c / Viết bài nghị luận xã hội về bản tin trên ( không quá 600 từ ) .
Phần 3: Một số đề mẫu và hướng dẫn cách giải:
I/ Đề 1: Đọc đoạn văn và trả lời cho câu hỏi ở dưới:
“ Tnú không cứu sống được vợ, được con. Tối đó, Mai chết. Còn đứa con thì đã chết rồi. Thằng lính to béo đánh một cây sắt vào ngang bụng nó, lúc mẹ nó ngã xuống, không kịp che cho nó. Nhớ không, Tnú, mày cũng không cứu sống được vợ mày. Còn mày thì bị chúng nó bắt, mày chỉ có hai bàn tay trắng, chúng nó trói mày lại. Còn tau thì lúc đó tau đứng sau gốc cây vả. Tau thấy chúng nó trói mày bằng dây rừng. Tau không nhảy ra cứu mày. Tau cũng chỉ có hai bàn tay không. Tau không ra, tau quay đi vào rừng, tau đi tìm bọn người trẻ tuổi. Bọn người trẻ tuổi thì cũng đã đi vào rừng, chúng nó đi tìm giáo mác. Nghe rõ chưa, những con, rõ chưa ? Nhớ lấy, ghi lấy. Sau này tau chết rồi, bay còn sống phải nói lại cho con cháu : Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo ! … ” .
1 / Đoạn văn trích trong tác phẩm nào ? Của ai ?
(Trích trong “Rừng xà nu” – Nguyễn Trung Thành).
2 / Xác định phong thái ngôn từ của đoạn văn ?
(Phong cách ngôn ngữ của đoạn văn là phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (khẩu ngữ)).
3 / Câu nói “ Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo ! ” có ý nghĩa gì ?
( Câu nói của cụ Mết – già làng – là câu nói được đúc rút từ cuộc sống bi tráng của Tnú và từ thực tiễn đấu tranh của đồng bào Xô Man nói riêng và dân tộc bản địa Tây Nguyên nói chung : giặc đã dùng vũ khí để đàn áp nhân dân ta thì ta phải dùng vũ khí để đáp trả lại chúng .
– Thực tế, khi chưa cầm vũ khí đánh giặc, dân làng Xô Man chịu nhiều mất mát : anh Xút bị giặc treo cổ, bà Nhan bị chặt đầu, mẹ con Mai bị giết bằng trận mưa roi sắt, Tnú bị đốt cụt mười đầu ngón tay … Vì vậy con đường cầm vũ khí đánh trả quân địch là tất yếu. ) .
II/ Đề 2: Cho đoạn thơ:
“ Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển bát ngát nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu, về đâu
Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau – rạn vỡ ” .
( Xuân Quỳnh – “ Thuyền và biển ” )
1 / Đoạn thơ được viết theo thể thơ nào ? Thể thơ đó có tính năng ra làm sao trong việc diễn đạt nội dung đoạn thơ ?
( – Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ ngũ ngôn .
– Tác dụng : diễn đạt rất uyển chuyển âm điệu của tuy nhiên biển cũng như sóng long của người đang yêu. )
2 / Nội dung của hai đoạn thơ trên là gi ?
( Tình yêu giữa thuyền và biển cùng những cung bậc trong tình yêu ) .
3 / Nêu giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ được tác giả sử dụng ? Tác dung ?
( – Biện pháp thẩm mỹ và nghệ thuật được nhà thơ sử dụng nhiều nhất là ẩn dụ : Thuyền – Biển tượng trưng cho tình yêu của chàng trai và cô gái. Tình yêu ấy nhiều cung bậc, khi thương nhớ bát ngát, cồn cào da diết, bâng khuâng …
– Biện pháp thẩm mỹ và nghệ thuật nữa được sử dụng là nhân hóa. Biện pháp này gắn cho những vật vô tri những trạng thái cảm hứng giúp người đọc tưởng tượng rõ hơn tâm trạng của đôi lứa khi yêu. ) .
III/ Đề 3: Đọc kĩ bài thơ sau và trả lời các câu hỏi ở dưới:
Trăng nở nụ cười
Đâu Thị Nở, đâu Chí Phèo
Đâu làng Vũ Đại đói nghèo Nam Cao
Vẫn vườn chuối gió lao xao
Sông Châu vẫn chảy nôn nao mạn thuyền
Ả ngớ ngẩn
Gã khùng điên
Khi tình yêu đến tự nhiên thành người
Vườn sông trăng nở nụ cười
Phút giây tan chảy vàng mười trong nhau
Giữa đời vàng lẫn với thau
Lòng tin còn chút về sau để dành
Tình yêu nên vị cháo hành
Đời chung bát vỡ thơm lành lứa đôi .
( Lê Đình Cánh )
1 / Xác định thể thơ ? Cách gieo vần ?
( Thể thơ lục bát ; vần chân và vần lưng ) .
2 / Bài thơ giúp em liên tưởng đến tác phẩm nào đã học trong chương trình đại trà phổ thông ?
( Đoạn thơ giúp liên tưởng tới truyện ngắn “ Chí Phèo ” của Nam Cao ) .
3 / Câu thơ : “ Khi tình yêu đến tự nhiên thành người ” có ý nghĩa gì ? Liên hệ với nhân vật chính trong tác phẩm mà em vừa liên hệ ở câu 2 .
( Câu thơ cho thấy tình yêu có sức mạnh cảm hóa con người và làm cho con người trở nên thực sự trở nên người hơn. Trong đối sánh tương quan với “ Chí Phèo ” của Nam Cao, câu thơ của Lê Đình Cánh cho thấy sức mạnh tình yêu với hình tượng bát cháo hành mà Thị Nở dành cho Chí đã khiến phần Người ngủ quên tronng hắn bao lâu nay thức sự thức tỉnh. Chí không còn là một con quỷ dữ mà đã khao khát quay về làm người lương thiện nhờ cảm nhận được mùi vị của tình yêu ) .
4/ Vị cháo hành được nhắc đến trong hai câu thơ cuối là một chi tiết nghệ thuật đặc sẳc trong một tác phẩm của Nam Cao. Hãy nêu ý nghĩa của hai câu thơ này với chi tiết nghệ thuật ấy?
( “ Bát cháo hành ” là chi tiết cụ thể thẩm mỹ và nghệ thuật rực rỡ trong tác phẩm “ Chí Phèo ” của nhà văn Nam Cao với những lớp nghĩa :
– Nghĩa đơn cử : Một cách chữa cảm, giải độc trong dân gian .
– Nghĩa liên tưởng : Biểu hiện của sự yêu thương, chăm nom ân cần ; Biểu hiện của tình người ; Một ẩn dụ về tình yêu thương đưa Chí Phèo từ quỷ dữ trở lại với xã hội lương thiện, chứng tỏ cho chân lí : “ Chỉ có tình thương mới hoàn toàn có thể cứu rỗi cho những linh hồn khổ hạnh. ” ) .
Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Giáo dục