Thực vật có mạch – Wikipedia tiếng Việt

Thực vật có mạch, hay thực vật bậc cao là các nhóm thực vật có các mô hóa gỗ để truyền dẫn nước, khoáng chất và các sản phẩm quang hợp trong cơ thể. Thực vật có mạch bao gồm ngành dương xỉ, thông đất, mộc tặc, thực vật có hoa, thực vật lá kim và các thực vật hạt trần khác. Tên gọi khoa học cho nhóm thực vật này là TracheophytaTracheobionta, nhưng cả hai tên gọi đều không được sử dụng rộng rãi.

Thực vật có mạch được phân biệt nhờ hai đặc trưng chính sau :

  • Thực vật có mạch có các mô mạch, với chức năng tuần hoàn các tài nguyên trong cây. Đặc trưng này cho phép thực vật có mạch tiến hóa để có kích thước to lớn hơn so với thực vật không mạch, là nhóm thực vật thiếu các mô truyền dẫn chuyên biệt đó và vì thế bị hạn chế ở kích thước tương đối nhỏ.
  • Trong thực vật có mạch, pha thế hệ chủ yếu là thể bào tử, thông thường là dạng lưỡng bội với hai bộ nhiễm sắc thể trên mỗi tế bào. Ngược lại, pha thế hệ chủ yếu ở thực vật không mạch lại thông thường là thể giao tử, nghĩa là dạng đơn bội với một bộ nhiễm sắc thể trên mỗi tế bào.

Việc luân chuyển nước diễn ra hoặc là trong xylem ( chất gỗ ) hoặc là phloem ( libe ). Xylem luân chuyển nước và những chất vô cơ hòa tan trong đó từ rễ đi lên những lá, trong khi phloem luân chuyển những chất hữu cơ hòa tan đi khắp thân cây .

Phát sinh chủng loài[sửa|sửa mã nguồn]

Cây phát sinh chủng loài được đề xuất cho thực vật có mạch theo Kenrick và Crane[2] là như dưới đây, với sự sửa đổi cho nhóm Pteridophyta lấy theo Smith và ctv.[3]

Polysporangiates
Tracheophyta
Eutracheophyta
Euphyllophytina
Lignophyta
Spermatophyta
Pteridospermatophyta † ( dương xỉ có hạt )
Cycadophyta ( tuế )
Pinophyta ( thực vật lá kim )
Ginkgophyta ( bạch quả )
Gnetophyta ( dây gắm )
Magnoliophyta ( thực vật có hoa )
Progymnospermophyta †
Pteridophyta
Pteridopsida ( dương xỉ thật sự )
Marattiopsida ( dương xỉ tòa sen )
Equisetopsida ( mộc tặc )
Psilotopsida ( quyết lá thông )
Cladoxylopsida †
Lycophytina

Lycopodiophyta (thông đất)

Zosterophyllophyta †
Rhyniophyta † ( dương xỉ trần )

Aglaophyton

Horneophytopsida †

Phân bố dinh dưỡng[sửa|sửa mã nguồn]

Ficus alba).Hình chỉ ra những thành phần của xylem trong một cành non của cây sung trắng ) .Các chất dinh dưỡng và nước từ đất cùng những chất hữu cơ sinh ra trong lá cây được phân phối vào những khu vực đơn cử trong cây trải qua xylem và phloem. Xylem đưa nước và những chất dinh dưỡng từ rễ lên những phần phía trên của thân cây, còn phloem luân chuyển những chất khác, ví dụ điển hình glucoza sinh ra từ quy trình quang hợp, là chất hữu cơ tạo ra cho cây nguồn nguồn năng lượng để tăng trưởng và kết hạt .Xylem gồm có những quản bào, là những tế bào chết có vách cứng được sắp xếp để tạo ra những ống nhỏ có công dụng luân chuyển nước. Vách quản bào thường thì chứa linhin. Phloem lại gồm có những tế bào sống gọi là những thành viên ống sàng. Giữa những thành viên ống sàng là những tấm sàng, có những lỗ để cho phép những phân tử đi qua. Các thành viên ống sàng thiếu những bộ phận như nhân hay ribosom, nhưng những tế bào cạnh nó ( tế bào sát cánh ) thì có tính năng duy trì hoạt động giải trí của những thành viên ống sàng .Chuyển động của nước, chất dinh dưỡng, đường và chất thải được triển khai nhờ sự truyền dẫn, hấp thụ và thoát hơi nước .

Thoát hơi nước[sửa|sửa mã nguồn]

Hợp chất phổ cập nhất trong hầu hết những loài thực vật là nước, đóng vai trò lớn trong nhiều hoạt động giải trí mà nó tham gia. Sự thoát hơi nước là quy trình chính mà thực vật hoàn toàn có thể dựa vào để vận động và di chuyển những hợp chất trong những mô của nó. Các chất dinh dưỡng và những chất khoáng cơ bản cấu thành nên phần còn lại của thực vật thì nói chung vẫn còn lại trong cây. Tuy nhiên, nước lại liên tục thoát từ những quy trình trao đổi chất và quang hợp ra ngoài khí quyển .Nước thoát ra khỏi những lá cây trải qua những khí khổng, được đưa tới đó nhờ những gân lá và những bó mạch trong lớp phát sinh gỗ. Chuyển động của nước ra khỏi những khí khổng trên lá được tạo ra khi những lá có sức hút thoát hơi nước. Sức hút thoát hơi nước được tạo ra trải qua sức căng mặt phẳng của nước trong những tế bào của cây. Quá trình đẩy nước lên trên được tương hỗ bởi hoạt động của nước vào trong rễ trải qua sự thẩm thấu. Quá trình này cũng tương hỗ thực vật hấp thụ những chất dinh dưỡng từ đất dưới dạng những muối hòa tan trong quy trình gọi là hấp thụ .
Các tế bào xylem vận động và di chuyển nước và những chất dinh dưỡng hòa tan trong nước từ rễ và những lông rễ mịn lên phía trên tới những bộ phận khác của cây. Các tế bào rễ còn sống hấp thụ nước dữ thế chủ động khi thiếu sức hút thoát hơi nước trải qua thẩm thấu tạo ra áp lực đè nén rễ. Có những khoảng chừng thời hạn khi thực vật không có sức hút thoát hơi nước, thường thì là do thiếu sáng hay do những yếu tố môi trường tự nhiên khác gây ra. Nước trong những mô thực vật hoàn toàn có thể vận động và di chuyển tới rễ để tương hỗ khi hấp thụ thụ động .

Các mô xylem và phloem tham gia vào các quá trình truyền dẫn trong thân cây. Chuyển động của thức ăn mà thực vật tổng hợp được trong các bộ phận của nó chủ yếu diễn ra trong phloem. Truyền dẫn thực vật (chuyển động của thức ăn) từ nơi có hàm lượng thức ăn cao, như nơi sản xuất (nơi diễn ra quá trình quang hợp) hay nơi lưu trữ, tới các nơi có nhu cầu sử dụng thức ăn, hay từ nơi sản xuất tới các mô lưu trữ. Các muối khoáng được di chuyển trong các mô xylem.[4]

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Các bài viết liên quan

Viết một bình luận