Kỹ thuật nuôi dê – Chia sẻ hữu dụng từ những chuyên viên số 1
Bỏ lương tháng chục triệu về quê nuôi dê làm giàu, nhưng do chưa có kiến thức và kỹ thuật chăm sóc nên sau 4 tháng, đàn dê 400 con của anh Phạm Văn Hưng (Lâm Đồng) đã bị ốm chết hơn 100 con. Sau khi được hướng dẫn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, sau 3 năm “cùng ăn cùng ngủ”, đến nay gia đình anh đã thu lãi hơn 2 tỷ đồng/ tháng – một con số đáng mơ ước của nhiều người đang mong muốn vươn lên làm giàu. Bởi vậy, kỹ thuật chăn nuôi dê là vô cùng quan trọng.
1. Hướng dẫn chọn dê giống đạt tiêu chuẩn
Chọn giống là kỹ thuật tiên phong và quan trọng nhất mà bà con phải nắm được để đưa ra hướng chăn nuôi tương thích với điều kiện kèm theo kinh tế tài chính, môi trường tự nhiên đặc trưng nhằm mục đích giảm thiểu rủi ro đáng tiếc trong quy trình chăn nuôi .
Hiện nay có 3 giống dê phổ biến được nhắc đến, bao gồm:
-
Dê Boer chuyên hướng thịt
Đây là giống dê tăng trưởng mạnh ở Nam Phi. Tên gọi của chúng bắt nguồn từ Hà Lan, Boer có nghĩa là “ người nông dân ”. Giống dê này khởi đầu được nuôi ở Nước Ta từ năm 2002 .
Đặc điểm : Màu lông khá đặc trưng : sống lưng màu trắng, cũng có màu hơi nâu, vàng nhạt. Cổ, sống lưng, hai bên hông và phần trên đuôi của chúng có màu đen. Một số con có lông trắng chạy sọc trên mặt. Cơ bắp đầy đặn, vận tốc sinh trưởng và tăng trưởng nhanh, tốt. Giống dê cái Boer cũng cho khá nhiều sữa, tuy nhiên chu kỳ luân hồi sữa lại ngắn
Trọng lượng : Là giống dê hướng thịt nên giống này có khối lượng cao. Dê đực trưởng thành hoàn toàn có thể đạt từ 100 – 160 kg / con, con cháu trưởng thành hoàn toàn có thể đạt từ 90 – 100 kg / con .
Dê cái Boer mắn đẻ, có thể phối giống lần đầu vào 5 – 7 tháng tuổi, chu kỳ động đực sẽ kéo dài từ 18 – 21 ngày. Trung bình một con cái có thể đẻ được từ 2 – 3 con/ lứa
-
Dê Bách Thảo chuyên dụng
Dê Bách Thảo là giống dê lai giữa dê cỏ địa phương và 1 số ít giống dê nhập. Vì vậy, chúng có năng lực thích nghi khá tốt với điều kiện kèm theo khí hậu khắc nghiệt đặc biệt quan trọng là những vùng có khí hậu nắng nóng, nhiệt độ cao .
Đặc điểm : Đây là giống dê dễ phân biệt và có sắc tố tương đối như nhau là màu đen ( chiếm 60 % đàn ) Trên mặt, dọc phần cổ, tai, chân, bụng có màu trắng. Mũi dô, đầu dài, tai cụp xuống, hầu hết là không có râu cằm .
Trọng lượng : Con được trưởng thành hoàn toàn có thể đạt 75 – 80 kg / con, con cháu trưởng thành đạt từ 40 – 45 kg / con .
Giống dê này có tỷ suất thịt xẻ cao, đạt từ 40 – 45 %, tỉ lệ thịt tinh đạt từ 30 – 35 % .
-
Dê cỏ (dê địa phương)
Dê cỏ là giống dê địa phương được bà con chăn nuôi truyền kiếp và đa phần theo chiêu thức quảng canh, chăn thả manh mún, nhỏ lẻ .
Dê không giống hệt về màu lông. Một số màu chiếm lợi thế như màu đen, màu nâu, khoang đen trắng, màu trắng .
Dê địa phương có dáng vóc nhỏ, vận tốc tăng trưởng thấp, tỷ suất thịt xẻ đạt từ 40 – 44 %, tỉ lệ thịt tinh đạt từ 28 – 30 % .
Tuy nhiên vì sinh sống lâu đời nên giống này có thể thích nghi tốt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt, khả năng chống chịu bệnh tốt, thịt chắc khỏe. Vì vậy, các viện nghiên cứu đã sử dụng giống dê cỏ địa phương để nhân giống.
-
Dê Boer lai
Dê Boer thuần chủng có trọng lượng cơ thể cao, trong khi dê Bách Thảo lại thích nghi tốt với điều kiện khí hậu Việt Nam, tỷ lệ thịt xẻ nhiều. Vì vậy, 2 giống này được lai tạo mang lại năng suất cao trong chăn nuôi.
Yêu cầu chung khi chọn giống:
Ngoài việc lựa chọn loại giống, trước khi nuôi, bà con cũng cần quan sát kỹ những con giống trong đàn, nhu yếu chung :
-
Chọn con giống nuôi có nguồn gốc rõ ràng, hoàn toàn có thể theo dõi được cặp cha mẹ thì càng tốt .
-
Không chọn những con có đặc thù : cổ ngắn, bụng nhỏ, lông tai trụi, đầu dài, tứ chi không thẳng, đứng không chắc như đinh .
-
Dê đực phải đạt tiêu chuẩn : thân hình cân đối, cơ quan sinh dục tăng trưởng, chọn dê đực trong lứa sinh đôi .
-
Chọn dê cái hướng thịt phải có thân hình chữ nhật .
-
Dê cái hướng sữa phải có bộ phận sinh dục nở nang, hông rộng, hai núm vú dài từ 4 – 6 cm .
Dê đạt tiêu chuẩn
Dê không đạt tiêu chuẩn
2. Cách làm chuồng nuôi dê
Dù là nuôi dê theo phương thức ăn thả tự nhiên hay nhốt chuồng khép kín thì bà con cũng phải tuân thủ những nhu yếu làm chuồng cơ bản nhất .
Yêu cầu chung về chuồng nuôi:
-
Hướng: Nên lựa chọn hướng Đông Nam hoặc hướng Nam để chuồng thông thoáng, mát mẻ. Với phương pháp pháp chăn thả tự nhiên thì không bắt buộc.
-
Vị trí :
Chuồng dê phải có áo, không bị khí ẩm, trũng nước. Lựa chọn vị trí làm chuồng thật sạch, yên tĩnh, cách xa khu dân cư, nguồn nước nhưng phải bảo vệ thuận tiện quản trị, chăm nom và vệ sinh .
-
Diện tích chuồng nuôi :
Phụ thuộc vào số lượng đàn vật nuôi. Đây là nhu yếu bắt buộc so với kỹ thuật nuôi dê nhốt chuồng :
-
Khoảng cách từ sàn nuôi đến mặt đất phải cao từ 50 – 80 cm .
-
Sàn nhốt dê chỉ được hở từ 1 – 1,5 cm để chân dê không bị lọt xuống bên dưới nhưng vẫn thuận tiện quét dọn vệ sinh .
-
Thành chuồng nuôi phải cao tối thiểu từ 1,5 – 1,8 cm, đóng bằng gỗ hoặc tre, những nan cách nhau từ 6 – 10 cm .
-
Nền chuồng bên dưới sàn phải có độ nghiêng từ 2 – 3 %, dốc dần về phía rãnh thoát nước .
Loại
Nhốt thành viên ( con / mét vuông )
Nhốt chung ( con / mét vuông )
Dê cái sinh sản
0,8 – 1.0
1,0 – 1,2
Dê đực giống
1,0 – 1,2
1,4 – 1,6
-
Bà con phải làm cửa chuồng dê để quản trị, bảo vệ và thuận tiện trong việc xuất bán đàn dê. Cửa chuồng nhu yếu rộng từ 60 – 80 cm .
-
Đối với quy mô nuôi dê nhốt chuồng khép kín, trong chuồng nuôi bà con phải treo máng thức ăn tinh, máng thức ăn thô xanh, máng uống .
-
Đối với hình thức nuôi dê nhốt chuồng có sân chơi thì sân chơi phải rộng gấp 3 lần chuồng, bảo vệ tỷ lệ 2 – 5 mét vuông / con, xung quanh có lưới thép hoặc gỗ tre để làm hàng rào bảo vệ. Trong sân cũng có máng ăn, máng uống .
3. Kỹ thuật chăm sóc
❖ Mô hình nuôi dê chăn thả
Nuôi dê theo chiêu thức chăn thả bà con quan tâm nên dùng dê đực Bách Thảo làm giống vì có tầm vóc to, khỏe mạnh .
Mô hình này đa phần dựa vào lợi thế đất đồi núi thoáng đãng, rất tương thích với bà con ở những vùng miền núi .
Chú ý kỹ thuật phối giống khi nuôi dê chăn thả:
-
Không được phối giống đồng huyết, cận huyết .
-
Dê cái phối giống lần đầu từ trên 7 tháng tuổi, dê đực Bách Thảo từ trên 9 tháng tuổi .
-
Biểu hiện động dục của dê cái : kém ăn, nhảy lên sống lưng con khác, niêm mạc âm hộ màu đỏ, hồng, âm hộ sưng. Biểu hiện động dụng của con cháu lê dài từ 2 – 3 ngày. Bà con cho phối giống vào ngày thứ 2 .
-
Nếu như sau 18 – 21 ngày mà dê cái không có bộc lộ thụ thai thì bà con cần .
-
Trong thời hạn dê cái mang thai tuyệt đối không nên chăn thả quá xa, không được dồn đuổi, đánh đập, đặc biệt quan trọng là những ngày cuối của thai kỳ .
❖ Mô hình nuôi dê nhốt chuồng
Nuôi dê theo hình thức nhốt chuồng được vận dụng phổ cập cho những trang trại chăn nuôi quy mô vừa và lớn, chuyên canh nhằm mục đích mang lại hiệu suất cao kinh tế tài chính cao nhất Nuôi dê nhốt chuồng nhu yếu kỹ thuật chăm nom cao, nếu không vận dụng đúng, đàn dê dễ bị bệnh, tăng trưởng kém, hiệu suất thấp .
♦ Dê con dưới 12 tuổi:
Dê con sau sinh có sức đề kháng kém, chưa có năng lực sinh nhiệt, năng lực tự vệ thấp nên phải có hình thức ăn chóc đặc biệt quan trọng .
sau sinh, bà con phải lấy khăn lau khô, cắt rốn, để lại từ 3 – 5 cm sau đó cho dê con vào ổ lót rơm bên trong ô chuồng nuôi dành cho dê cái sinh sản .
Dê con cần được bú sữa mẹ, nếu không sau 4 h chúng sẽ chết. Vì vậy sau sinh 20 – 30 phút thì cho dê con bú .
Nếu dê mẹ không chịu cho con bú thì phải vắt bỏ tia sữa đầu tiên, tiếp tục vắt sữa vào miệng dê con cho chúng làm quen sau đó cho chúng tự bú. Tiến hành thường xuyên cho đến khi dê mẹ chịu cho con tự bú.
♦ Dê con từ 12 đến dưới 45 tuổi:
Giai đoạn này tương thích để vắt sữa dê mẹ. Sau 15 ngày thì tách dê con và vắt sữa của dê mẹ trung bình 2 lần / ngày vào sáng và tối mát .
Bắt đầu cho dê con ăn cỏ non mềm, cám và phụ phẩm nông nghiệp. Khẩu phần thức ăn tinh của dê con 20 – 35 gr / con / ngày .
Lượng sữa của dê con phải đảm bảo từ 450 – 600ml/ ngày.
♦ Dê con từ 45 tuổi trở lên:
Lúc này dê con đã tăng trưởng và từ từ hoàn thành xong nên bà con giảm lượng sữa mẹ từ 600 ml xuống 450 ml, giảm dần sữa và tăng thức ăn tinh lên 50 – 100 gr / con / ngày, tăng cỏ non .
Đến khoảng chừng 90 ngày hoàn toàn có thể cai sữa. Đối với dê thịt thì hoàn toàn có thể cai sữa muộn hơn .
Trước khi cai sữa, bà con phải chọn riêng dê con cái và dê con đực tốt nhất để làm giống. Cần lưu ý đến các tiêu chuẩn chọn giống ở trên.
♦ Chăm sóc dê hậu bị sau cai sữa:
-
Giai đoạn nuôi hậu bị của dê cái từ 4 – 5 tháng
-
Giai đoạn nuôi hậu bị của dê đực từ 8 – 9 tháng. Bà con chỉ cho dê phối giống khi đạt từ 11 – 12 tháng tuổi .
Tuy nuôi nhốt chuồng nhưng bà con nên cho dê hậu bị hoạt động từ 3 – 4 giờ đồng hồ đeo tay .
♦ Chăm sóc dê cái sinh sản:
Thời gian mang thai của dê cái trung bình từ 147 – 157 ngày, lúc này, bà con không được nhốt chung với dê đực .
Với dê cái mang thai lần đầu: Thời gian này, bà con nên thường xuyên xoa bóp bầu vú nhẹ nhàng để kích thích tuyến vú phát triển.
♦ Chăm sóc dê đực giống:
Dê đực giống cũng phải được nuôi tách biệt dê cái, thời hạn đầu nhốt chung khoảng chừng 8 – 10 con để tăng tính hung hăng, tranh giành thức ăn mà lớn. Đến thời gian phát dục thì nhổ riêng .
Bà con nên liên tục chải khô cho dê đực, cho chúng hoạt động 2 lần / 2 giờ / ngày .
Nên thải dê đực đã quá 6 năm tuổi hoặc tỉ lệ sinh sản không đạt được quá 60% chất lượng giống.
♦ Khử sừng cho dê:
Mục đích khử sừng là để tránh việc chúng húc nhau hoặc sừng dài quặp vào cổ gây tổn thương. Nên khử sừng cho dê khi chúng đang bú sữa, dưới 3 tháng vì sẽ ít làm tổn thương chúng .
Cách khử sừng : bà con cắt trụi phần lông ở sừng, vệ sinh thật sạch, dùng sắt dài từ 5 – 7 cm, đường kính 3-4 cm có cán gỗ và dung nóng lên, sau đó đặt vào gốc sừng .
Cách cắt sừng : Vệ sinh vùng sừng, cắt ngắn lông, phong bế gốc sừng bằng Novocain liều 30 – 50 ml, sát trùng cưa sắt và dùng cưa để cưa nhanh gốc sừng. Dùng dao sắt nung nóng để áp vào vùng sừng vừa cắt .
Sau khi cắt khử phải dùng bông gạc để chặn vết thương, tránh nhiễm trùng và giúp vết cắt nhanh liền.
♦ Thiến dê đực
Đối với môi hình nuôi dê thịt, bà con nên thiến giống dê đực để tăng hiệu suất cao, hiệu suất và sản lượng thịt. Thiến giống khi dê đực khoảng chừng 3 tuần tuổi .
Trước tiên làm vệ sinh và sát trùng túi dịch hoàn, kéo dịch hoàn ra ngoài, buộc dây lại để nó không bị chuyển dời vào trong .
Khử trùng dao sắt, dùng dao rạch 3 – 4 cm vào chính giữa túi, đệ hộ dịch hoàn, kéo dịch hoàn ra ngoài .
Buộc thắt trên thừng dịch hoàn hai nút thắt có khoảng cách 1,5 cm, sau đó dùng dao để cắt phần giữa. Làm tựa như với túi dịch hoàn còn lại .
Dùng bông lau sạch máu bên trong, rắc kháng sinh và khâu lại để tránh nhiễm trùng .
Bôi thuốc sát trùng vào vết mổ hàng ngày cho đến khi nó liền lại và khỏi hẳn.
4. Thức ăn cho dê
❖ Các loại thức ăn
Thức ăn là yếu tố quan trọng quyết định hành động đến vận tốc sinh trưởng của đàn dê. Đặc biệt là quy mô nuôi dê nhốt chuồng. Nguồn thức ăn cho chúng gồm có :
-
Thức ăn thô xanh: Cùng cấp đến 70% năng lượng, gồm các loại cỏ mọc tự nhiên, cỏ trồng, thân cây ngô, lá mía, lá sắn, dây khoai lang, thân cây chuối, thân cây đậu, rơm rạ, các loại củ như khoai lang, củ cải, bí bầu.
-
Thức ăn tinh :
Các loại hạt ngũ cốc và bột nghiền của chúng
-
Thức ăn bổ trợ :
Các loại khô dầu, bột xương, bột cá, bột sò, chế phẩm sinh học, ure, mật rỉ đường .
Các loại thức ăn xanh nên được cắt nhỏ để dê ăn hết cả phần lá và phần cuống cứng, tránh lãng phí. Tuy nhiên với mô hình chăn nuôi trang trại, bà con nên dùng máy băm cỏ đa năng 3A để băm thành từng đoạn nhỏ vừa tiết kiệm thời gian, công sức lại tiết kiệm chi phí thuê nhân công.
Thức ăn thô xanh sau khi cắt bà con hoàn toàn có thể cho dê ăn luôn hoặc chế biến bằng cách ủ chua với mật rỉ đường. Thức ăn ủ chua chứa nhiều dinh dưỡng, những loại vi trùng có lợi cho hệ tiêu hóa của đường ruột, đàn dê sẽ hấp thụ tốt và nhanh lớn. Đồng thời chiêu thức ủ chua cùng giúp bà con dữ thế chủ động nguồn thức ăn trong mùa khan hiếm, khí hậu khắc nghiệt .
Giai đoạn chuyển từ sữa mẹ sang nuôi hậu bị với thức ăn thô xanh, dê thường dễ bị khủng hoảng cục bộ hệ tiêu hóa, chướng bụng, đầy hơi, ỉa chảy nên nguồn thức ăn cần phải có chất lượng tốt, thật sạch, không chứa chất ô nhiễm .
Ngoài ra để kết hợp băm nghiền nhiều loại thức ăn, rau củ, bột ngũ cốc, bà con có thể sử dụng các loại máy băm nghiền đa năng, máy băm rau cỏ, băm củ quả để tiết kiệm thời gian, chi phí và tăng hiệu quả sử dụng sản phẩm. Đồng thời cung cấp cho dê nguồn thức ăn đa dạng hơn, giàu dinh dưỡng hơn.
❖ Khẩu phần thức ăn
Dê hậu bị giống ( kg / con / ngày )
Dê cái chửa ( kg / con / ngày )
Dê đực giống ( kg / con / ngày )
Chăm sóc dê lấy thịt ( kg / con / ngày )
3 tháng đầu
2 tháng cuối
Thức ăn thô xanh
2 – 5
3 – 5
4 – 5
4 (cỏ) 1,5 ( lá cây giàu đạm )
4 – 5
Thức ăn tinh
0,2 – 0,5
0,3 – 0,5
0,4 – 0,6
0,4
0,4 – 0,6
Riêng so với dê lấy sữa, bà con chú ý quan tâm khẩu phần thức ăn như sau :
Lượng thức ăn ( Kg ) theo khối lượng khung hình và hiệu suất sữa
Khối lượng 30 kg / 1 kg sữa / ngày
Khối lượng 30 kg / 2 kg sữa / ngày
Khối lượng 40 kg / 1 kg sữa / ngày
Khối lượng 40 kg / 2 kg sữa / ngày
Cỏ lá xanh
3,0
3,5
3,5
4,0
Lá mít / keo đậu
1,0
1,5
1,5
2,0
Thức ăn tinh
0,3 – 0,4
0,4 – 0,6
0,4 – 0,6
0,6 – 0,8
❖ Lượng nước uống cho dê
-
Dê dưới 2 tháng tuổi nên cung ứng cho chúng 0,5 lít nước sạch / ngày .
-
Dê trên 2 tháng tuổi nên cung ứng cho chúng 5 lít nước sạch / ngày .
6. Phòng bệnh cho dê
Dê dễ mắc những bệnh tụ huyết trùng, dịch tả, lở mồm long móng … đây đều là những bệnh có tỷ suất chết cao. Nên dù là nuôi dê chăn thả hay nuôi dê nhốt chuồng thì bà con phải quan tâm những giải pháp phòng bệnh quan trọng sau :
-
Dê mới mua về cần được cách ly từ 30 – 40 ngày trước khi nhốt chuồng .
-
Giữ chuồng trại thật sạch, thoáng mát .
-
Định kỳ khử trùng cho chuồng nuôi bằng nước vôi 10 % hoặc axit phenic 2 % .
-
Vệ sinh chuồng trại thật sạch, tiêu nước, phát bụi rậm xung quanh để hạn chế mầm bệnh
-
Dê nuôi nhốt chuồng cần được kiểm tra sức khỏe thể chất tiếp tục, kịp thời phát hiện con dê ốm yếu, bệnh để cách ly .
-
Phải tuân thủ khắt khe kịch tiêm phòng vacxin cho đàn dê theo hướng dẫn của những cơ quan thú ý. Mỗi năm phải tiêm 2 lần, mỗi lần cách nhau 6 tháng .
Trên đây là kỹ thuật nuôi dê tổng lực và cụ thể nhất. Bà con nên vận dụng để đạt hiệu suất cao, hiệu suất cao nhất. Chúc bà con thành công xuất sắc .
Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học