Tranh luận ‘nếu em ở trong nước sôi’: Đề thi mở không có nghĩa là ‘nhắm mắt’ chạy theo vấn đề thời sự

Đề thi ‘nếu em ở trong nước sôi’ gây tranh cãi. (Nguồn: Lao động)

Đề Văn mở, lạ, có kích thích sự sáng tạo của học sinh?

Với sự đổi khác tích cực trong việc dạy và học môn Ngữ văn, vài năm trở lại đây, đội ngũ biên soạn đề thi đã rất ” mạnh tay ” trong việc thay đổi đề Văn trong nhiều kỳ thi. Thay vì sử dụng những tư liệu quen thuộc có trong sách giáo khoa, nhiều thầy cô giáo đã chịu khó ” update xu thế “, đưa những hiện tượng kỳ lạ, sự kiện và nhân vật được những bạn học viên chăm sóc vào đề thi, bài giảng.

Mới đây, ở đề thi môn Ngữ văn vào lớp 10 Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn (Khánh Hòa) năm học 2021-2022, có nội dung: Trong cuốn sách “Ngắm tuổi trẻ quay cuồng trong tĩnh lặng”, Lu-Mannup đã chia sẻ: “Phương Tây có câu ngạn ngữ: “Nước sôi làm mềm khoai tây, nhưng lại làm cứng trứng”. Hoàn cảnh chẳng có lỗi, quan trọng rằng bản lĩnh nội tại của bạn tới đâu.Nế u phải ở trong nước sôi, em sẽ chọn làm củ khoai tây hay quả trứng? Viết một bài văn nghị luận bày tỏ quan điểm của bản thân về vấn đề trên.

Sau khi được san sẻ trên mạng xã hội, đề thi này đã tạo nên luồng tranh luận trái chiều. Một số quan điểm cho rằng, đề thi tuyển sinh vào 10 của Trường trung học phổ thông Chuyên Lê Quý Đôn chứa nhiều ” sạn ” bởi cách đặt yếu tố còn thiếu tính trong sáng và nông cạn. Tuy nhiên, nhiều người lại cho rằng, đề thi này lại là một đề mở đầy mê hoặc, mang đậm tính nhân văn. Hay như trong đề thi Văn, tỉnh Đắk Nông đã trích dẫn bài viết ” Loài người có bớt ngạo mạn ” của tác giả Sương Nguyệt Minh nhằm mục đích hướng học viên đến niềm tin nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi cá thể với hội đồng. Trước đó, lời bài hát ” Đi về nhà ” của rapper Đen Vâu được đưa vào nội dung đề thi thử tốt nghiệp của Trường trung học phổ thông Bùi Thị Xuân ( Quận 1, TP.Hồ Chí Minh ) đã khiến những em thú vị và giảm bớt áp lực đè nén trong thi tuyển. Chia sẻ về yếu tố này, Tiến sĩ Văn học Trịnh Thu Tuyết cho biết : ” Xu hướng đề mở được bộc lộ trong hầu hết những kiểu bài, từ câu hỏi Đọc hiểu, câu lệnh của Nghị luận xã hội hay Nghị luận văn học. Cụ thể, đề thường nhu yếu học trò tự chủ nêu những tâm lý, cảm hứng hoặc trình diễn, lý giải ý niệm nhìn nhận độc lập của mình trước một yếu tố, một vấn đề, hiện tượng kỳ lạ, dù trong văn chương hay trong đời sống xã hội “. Là tổ trưởng tổ Văn của một trường trung học phổ thông tại Hải Phòng Đất Cảng, cô Phạm Thị Gấm cho biết, nhiều năm gần đây, cô và đồng nghiệp của mình rất tích cực trong việc thay đổi, hướng đề thi môn Ngữ văn theo hướng mở. ” Không đứng ngoài những yếu tố đời sống, đặc biệt quan trọng là tương quan đến giới trẻ như tình yêu thương, sai lầm đáng tiếc tuổi trẻ … khi ra đề, chúng tôi sẽ nỗ lực chọn ra những tài liệu giá trị, vừa mang tính thời sự, vừa bảo vệ yếu tố văn học. Ngoài ra, cách diễn đạt của đề cũng được trau chuốt, tỉ mỉ, sao cho những em học viên cảm thấy dễ hiểu nhất “, cô Gấm san sẻ.

Cũng theo cô giáo này, việc ra đề thi môn Ngữ văn theo hướng mở, vừa “lạ” vừa đầy chất tư duy đã kích thích sự sáng tạo của học sinh.

Có nhiều năm kinh nghiệm tay nghề giảng dạy môn Ngữ văn, nhà giáo Khổng Hà cho rằng : ” Khác với đề Văn truyền thống lịch sử nặng nề về học thuộc, học tủ, đề Văn theo hướng mở sẽ tạo điều kiện kèm theo cho học viên được phát minh sáng tạo và độc lập trong tư duy. Đề không áp đặt quan điểm mà học viên hoàn toàn có thể tự chọn góc nhìn để bàn luận. Điều này còn giúp những em rèn luyện năng lực lý giải, chứng tỏ hay biện luận “. Đồng quan điểm, TS Văn học Trịnh Thu Tuyết chứng minh và khẳng định, việc ra đề Ngữ văn theo hướng mở là một trong những cách phát huy tính độc lập, phát minh sáng tạo cho học trò khi học văn, làm văn, trả lại cho những em tình yêu với môn văn lâu nay có vẻ như đã mai một.

Không nên lợi dụng tâm lý đám đông

Nhằm phát huy năng lượng của người học, nhiều giáo viên đã bắt nhịp khuynh hướng kiến thiết xây dựng đề Văn theo hướng mở. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra muôn vàn khó khăn vất vả cho đội ngũ giáo viên khi phải tìm những hướng ra đề hay, vừa giúp phát huy tính phát minh sáng tạo của học trò, nhưng cũng phải bảo vệ tính giáo dục, thẩm mỹ và nghệ thuật. Cô Nguyễn Hương Giang ( giáo viên cấp 3 môn Ngữ văn ) bày tỏ quan điểm : ” Thật khó để đặt ra một quy chuẩn riêng. Tuy nhiên, theo tôi, một đề Văn chỉ thực sự hay và lôi cuốn khi nội dung mà đề bài hướng tới tương thích với năng lượng của người học. Điều này nhu yếu người làm giáo dục phải thông hiểu cấu trúc của chương trình, xác lập rõ tiềm năng của việc ra đề. Đặc biệt, nhà giáo không nên ra đề theo kiểu đánh đố, cần bám sát nhận thức và năng lượng trong thực tiễn của học viên “. Xu hướng thay đổi đề thi môn Ngữ văn theo hướng mở sẽ tạo ra nhiều khoảng trống thuận tiện để giáo viên hoàn toàn có thể lựa chọn, đưa những yếu tố mang tính thời sự vào đề.

Tuy nhiên, theo TS Văn học Trịnh Thu Tuyết, có một vấn đề đáng suy nghĩ khi dựa vào tinh thần ra đề mở, một số giáo viên đã lợi dụng tâm lý đám đông, bỏ qua những yêu cầu chuẩn mực của môi trường sư phạm về đạo đức, thẩm mỹ, để đưa vào đề những phát ngôn, ca từ, hiện tượng không đúng chuẩn mực. Điều này có thể tạo hứng thú cho một bộ phận học trò nhưng lại không mang giá trị định hướng cho xúc cảm thẩm mỹ, xúc cảm đạo đức…

Tương tự, cô giáo Khổng Hà cho biết, đề thi mở không có nghĩa là ” nhắm mắt ” chạy theo những yếu tố thời sự. ” Không thể cứ điều gì nóng, yếu tố nào nổi cộm là người làm đề nhắm mắt bê thẳng vào đề thi. Khi ra đề, thầy cô cần lựa chọn những con người, sự kiện hay hiện tượng kỳ lạ mang tính nhân văn, giáo dục ; tránh những điều xấu đi “. Theo nhà giáo này, dẫu mục tiêu của người ra đề là trải qua một hiện tượng kỳ lạ xấu đi để cảnh báo nhắc nhở, học viên hoàn toàn có thể rút ra bài học kinh nghiệm nhận thức về lối sống, cách hành xử nhưng điều này cũng được ví như ” con dao hai lưỡi ” đầy nguy khốn. Bởi một khi đưa vào đề, những cái xấu sẽ có thời cơ được Viral, phát tán trong hội đồng.

Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Giáo dục