115 trang |
Chia sẻ: tienduy345
| Lượt xem : 8895
| Lượt tải: 31
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Thực trạng tuân thủ điều trị và một số yếu tố liên quan ở người bệnh đái tháo đường Type 2 điều trị ngoại trú tại phòng khám nội tiết bệnh viện Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh năm 2015, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO – BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG NGUYỄN THỊ HẢI THỰC TRẠNG TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở NGƯỜI BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYPE 2 ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ TẠI PHÒNG KHÁM NỘI TIẾT BỆNH VIỆN BÃI CHÁY, TỈNH QUẢNG NINH NĂM năm ngoái LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ BỆNH VIỆN MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH : 60.72.07. 01 HÀ NỘI, năm ngoái 2 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO – BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG NGUYỄN THỊ HẢI THỰC TRẠNG TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở NGƯỜI BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYPE 2 ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ TẠI PHÒNG KHÁM NỘI TIẾT BỆNH VIỆN BÃI CHÁY, TỈNH QUẢNG NINH NĂM năm ngoái LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ BỆNH VIỆN MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH : 60.72.07. 01 Hướng dẫn khoa học PGS.TS. Phạm Trí Dũng HÀ NỘI, năm ngoái i MỤC LỤC MỤC LỤC ……………………………………………………………………………………………………. i DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT …………………………………………………………….. iv DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ …………………………………………………………….. v TÓM TẮT LUẬN VĂN ………………………………………………………………………………. vi ĐẶT VẤN ĐỀ ………………………………………………………………………………………………. 1 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ……………………………………………………………………………. 3 Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ………………………………………………………………. 4 1.1. Bệnh đái tháo đường ……………………………………………………………………………….. 4 1.1.1. Định nghĩa …………………………………………………………………………………………… 4 1.1.2. Chẩn đoán bệnh đái tháo đường ……………………………………………………………… 4 1.1.3. Phân loại đái tháo đường ……………………………………………………………………….. 5 1.1.4. Dịch tễ đái tháo đường type 2 ………………………………………………………………… 5 1.2. Điều trị và tuân thủ điều trị đái tháo đường type 2 ………………………………………. 6 1.2.1. Những nét cơ bản trong điều trị đái tháo đường ……………………………………….. 6 1.2.2. Các giải pháp điều trị cho người bệnh đái tháo đường type 2 ……………………. 7 1.2.3. Tuân thủ điều trị và những yếu tố ảnh hưởng tác động đến tuân thủ điều trị ………………… 11 1.3. Một số nghiên cứu về tuân thủ điều trị đái tháo đường đã thực thi ……………. 15 1.3.1. Một số nghiên cứu trên quốc tế ……………………………………………………………. 15 1.3.2. Một số nghiên cứu tại Nước Ta …………………………………………………………… 19 1.4. Một số đặc thù tại Phòng khám Nội tiết Bệnh viện Bãi Cháy …………………… 22 1.5. Khung kim chỉ nan ……………………………………………………………………………………. 23 Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………………………………………………….. 24 2.1. Đối tượng nghiên cứu …………………………………………………………………………….. 24 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu định lượng …………………………………………………………. 24 2.1.2. Đối tượng nghiên cứu định tính ……………………………………………………………. 24 2.1.3. Tiêu chuẩn lựa chọn và loại trừ …………………………………………………………….. 24 2.2. Thời gian và khu vực nghiên cứu ……………………………………………………………. 24 2.3. Thiết kế nghiên cứu ……………………………………………………………………………….. 24 2.4. Cỡ mẫu và giải pháp chọn mẫu ………………………………………………………….. 24 2.4.1. Nghiên cứu định lượng ……………………………………………………………………….. 24 ii 2.4.2. Nghiên cứu định tính …………………………………………………………………………… 25 2.5. Phương pháp tích lũy thông tin ………………………………………………………………. 26 2.5.1. Công cụ tích lũy số liệu ………………………………………………………………………. 26 2.5.2. Thu thập số liệu định lượng …………………………………………………………………. 26 2.5.3 Thu thập số liệu định tính ……………………………………………………………………… 26 2.6. Các khái niệm, thước đo và tiêu chuẩn nhìn nhận ……………………………………………. 27 2.6.1. Các khái niệm …………………………………………………………………………………….. 27 2.6.2. Thang điểm nhìn nhận tuân thủ chính sách điều trị của người bệnh Đái tháo đường type 2 ………………………………………………………………………………………………………… 29 2.7. Các biến số nghiên cứu ………………………………………………………………………….. 31 2.8. Phương pháp phân tích số liệu ………………………………………………………………… 31 2.8.1. Phân tích số liệu định lượng …………………………………………………………………. 31 2.8.2. Phân tích số liệu định tính ……………………………………………………………………. 31 2.9. Đạo đức nghiên cứu ………………………………………………………………………………. 31 2.10. Sai số và giải pháp khắc phục ………………………………………………………………. 32 2.10.1. Sai số ………………………………………………………………………………………………. 32 2.10.2. Biện pháp khắc phục …………………………………………………………………………. 32 2.11. Hạn chế nghiên cứu ……………………………………………………………………………… 32 Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU …………………………………………………………… 33 3.1. Đặc điểm người bệnh và đặc thù về dịch vụ y tế …………………………………….. 33 3.1.1. Đặc điểm chung của người bệnh …………………………………………………………… 33 3.1.2. Kiến thức về tuân thủ điều trị của người bệnh ………………………………………… 35 3.1.3. Đặc điểm dịch vụ y tế ………………………………………………………………………….. 41 3.2. Thực hành tuân thủ điều trị của người bệnh ……………………………………………… 44 3.2.1. Tuân thủ dinh dưỡng …………………………………………………………………………… 44 3.2.2. Tuân thủ hoạt động giải trí thể lực …………………………………………………………………… 46 3.2.3 Tuân thủ dùng thuốc …………………………………………………………………………….. 47 3.2.4. Tuân thủ trấn áp đường huyết tại nhà và khám định kỳ ……………………….. 48 3.2.5. Lý do không tuân thủ điều trị của đối tượng người dùng nghiên cứu ………………………….. 50 3.2.6. Tuân thủ điều trị chung ……………………………………………………………………….. 52 3.3. Một số yếu tố tương quan đến tuân thủ điều trị của đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu ……….. 53 iii 3.3.1. Một số yếu tố tương quan với tuân thủ dinh dưỡng ……………………………………. 53 3.3.2. Một số yếu tố tương quan với tuân thủ hoạt động giải trí thể lực ……………………………. 55 3.3.3. Một số yếu tố tương quan với tuân thủ dùng thuốc …………………………………….. 56 3.3.4. Một số yếu tố tương quan với tuân thủ trấn áp đường huyết và khám định kỳ ………………………………………………………………………………………………………………….. 57 Chương 4. BÀN LUẬN ……………………………………………………………………………….. 59 4.1. Thực trạng kỹ năng và kiến thức về tuân thủ điều trị của đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu …………….. 59 4.2. Thực trạng thực hành thực tế tuân thủ điều trị của đối tượng người dùng nghiên cứu ………………… 62 4.3. Một số yếu tố tương quan đến tuân thủ điều trị của đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu ……….. 68 4.3.1. Yếu tố tương quan với tuân thủ dinh dưỡng ……………………………………………… 68 4.3.2. Yếu tố tương quan với tuân thủ hoạt động giải trí thể lực ……………………………………… 69 4.3.3. Yếu tố tương quan với tuân thủ dùng thuốc ………………………………………………. 71 4.3.4. Yếu tố tương quan với tuân thủ trấn áp đường huyết và khám định kỳ …….. 72 KẾT LUẬN ………………………………………………………………………………………………… 74 1. Thực hành về tuân thủ điều trị của đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu ……………………………… 74 2. Một số yếu tố tương quan đến tuân thủ điều trị của đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu ………….. 74 KHUYẾN NGHỊ …………………………………………………………………………………………. 76 TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………………………………….. 77 PHỤ LỤC …………………………………………………………………………………………………… 81 Phụ lục 1. Biến số nghiên cứu ……………………………………………………………………….. 81 Phụ lục 2. Giấy đồng ý chấp thuận tham gia nghiên cứu …………………………………………………… 86 Phụ lục 3. Phiếu phỏng vấn người bệnh ĐTĐ type 2 đang điều trị ngoại trú về sự tuân thủ chính sách điều trị bệnh ĐTĐ …………………………………………………………………. 87 Phụ lục 4. Hướng dẫn tranh luận nhóm người bệnh về tuân thủ điều trị ………………. 98 tại Phòng khám Nội tiết, bệnh viện Bãi Cháy ………………………………………………….. 98 Phụ lục 5. Hướng dẫn phỏng vấn sâu bác sỹ khám và điều trị ngoại trú cho người bệnh đái tháo đường tại phòng khám Nội tiết, bệnh viện Bãi Cháy ………………….. 100 Phụ lục 6 : Hướng dẫn phỏng vấn sâu điều dưỡng thao tác tại ………………………… 102 phòng khám Nội tiết, bệnh viện Bãi Cháy …………………………………………………….. 102 Phụ lục 7. Thang điểm nhìn nhận kiến thức và kỹ năng, thực hành thực tế tuân thủ điều trị của người bệnh đái tháo đường type 2 …………………………………………………………………………. 103 iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BS Bác sỹ CBYT Cán bộ y tế ĐTĐ Đái tháo đường ĐTNC Đối tượng nghiên cứu MET Đơn vị chuyển hóa tương tự NB Người bệnh PVS Phỏng vấn sâu TLN Thảo luận nhóm TTĐT Tuân thủ điều trị WHO Tổ chức Y tế Thế giới World Health Organization v DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 1.1. Các chỉ số cần trấn áp trong điều trị ĐTĐ type 2 ……………………………. 7 Bảng 1.2. Các chiêu thức giám sát tuân thủ điều trị của người bệnh ……………. 14 Bảng 3.1. Đặc điểm chung của người bệnh …………………………………………………….. 33 Bảng 3.2. Đặc điểm về tiền sử mắc bệnh của người bệnh …………………………………. 34 Bảng 3.3. Hỗ trợ của người thân trong gia đình về tuân thủ điều trị ……………………………………….. 34 Bảng 3.4. Kiến thức về tuân thủ điều trị của người bệnh ………………………………….. 35 Bảng 3.5. Kiến thức về lựa chọn thực phẩm tương thích của người bệnh ………………… 39 Biểu đồ 3.1. Kiến thức chung về tuân thủ điều trị của người bệnh …………………….. 40 Bảng 3.6. Mô tả những yếu tố về cung ứng dịch vụ từ cơ sở y tế ……………………………. 41 Bảng 3.7. Các yếu tố cung ứng dịch vụ từ CBYT ……………………………………………… 42 Biểu đồ 3.2. Tuân thủ so với những thực phẩm nên ăn của người bệnh …………………. 44 Biểu đồ 3.3. Tuân thủ so với những thực phẩm không nên ăn của người bệnh ……….. 45 Biểu đồ 3.4. Tỷ lệ tuân thủ chính sách dinh dưỡng của người bệnh …………………………. 46 Bảng 3.8. Tuân thủ hoạt động giải trí thể lực của người bệnh ……………………………………… 46 Bảng 3.9. Tuân thủ dùng thuốc của người bệnh ………………………………………………. 47 Biểu đồ 3.5. Tỷ lệ tuân thủ dùng thuốc của người bệnh ……………………………………. 48 Bảng 3.10. Tuân thủ trấn áp đường huyết và khám định kỳ của người bệnh ……. 48 Biểu đồ 3.6. Tỷ lệ tuân thủ trấn áp đường huyết và khám định kỳ của người bệnh ………………………………………………………………………………………………………………….. 49 Bảng 3.11. Lý do không tuân thủ điều trị của người bệnh …………………………………. 50 Biểu đồ 3.7. Tỷ lệ mức độ tuân thủ điều trị của ĐTNC …………………………………….. 52 Bảng 3.12. Liên quan giữa yếu tố cá thể với tuân thủ dinh dưỡng ………………….. 53 Bảng 3.13. Liên quan giữa yếu tố dịch vụ y tế với tuân thủ dinh dưỡng …………….. 54 Bảng 3.14. Yếu tố tương quan với tuân thủ hoạt động giải trí thể lực ………………………………. 55 Bảng 3.15. Yếu tố tương quan với tuân thủ dùng thuốc ……………………………………….. 56 Bảng 3.16. Yếu tố tương quan với tuân thủ trấn áp đường huyết và khám định kỳ. 57 vi TÓM TẮT LUẬN VĂN Đái tháo đường ( ĐTĐ ) type 2 là bệnh mạn tính cần được theo dõi, điều trị đúng, đủ, tiếp tục và lê dài đến hết cuộc sống. Mục tiêu điều trị là giảm được đường trong máu và giảm tối đa những biến chứng do ĐTĐ gây ra. Để làm được điều đó người bệnh ( NB ) cần tuân thủ đúng những chính sách điều trị. Tuân thủ điều trị ( TTĐT ) đóng một vai trò rất là quan trọng trong việc trấn áp đường huyết, nhưng trên trong thực tiễn tỷ suất người bệnh không tuân thủ điều trị theo khuyến nghị của thầy thuốc đang trong thực trạng báo động. Phòng khám Nội tiết Bệnh viện Bãi Cháy hiện đang khám và điều trị ngoại trú cho gần 1400 người bệnh ĐTĐ, nhưng tỷ suất thực hành thực tế tuân thủ điều trị của người bệnh là bao nhiêu, những yếu tố nào tương quan đến tuân thủ hiện vẫn chưa có câu vấn đáp. Do đó chúng tôi nghiên cứu đề tài này với tiềm năng : ( 1 ) Xác định tỷ suất tuân thủ điều trị ở người bệnh đái tháo đường type 2 điều trị ngoại trú tại Phòng khám Nội tiết Bệnh viện Bãi Cháy, năm năm ngoái ; ( 2 ) Phân tích một số ít yếu tố tương quan đến tuân thủ điều trị của người bệnh đái tháo đường type 2. Nghiên cứu diễn đạt cắt ngang, tích hợp định lượng và định tính. Đối tượng nghiên cứu ( ĐTNC ) là NB được chẩn đoán ĐTĐ type 2 đang điều trị ngoại trú tại Phòng khám Nội tiết. Cỡ mẫu trong nghiên cứu định lượng là 286 NB, phỏng vấn trực tiếp bằng bộ câu hỏi phong cách thiết kế sẵn. Phần nghiên cứu định tính triển khai sau khi nghiên cứu định lượng, tranh luận nhóm người bệnh ; phỏng vấn sâu bác sỹ và điều dưỡng ( ĐD ) thao tác tại Phòng khám Nội tiết. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 13,4 % NB tuân thủ 4 chính sách ; 57,2 % NB tuân thủ 3 chính sách ; 23,6 % NB tuân thủ 2 chính sách ; 5,1 % NB tuân thủ 1 chính sách ; 0,3 % NB không tuân thủ chế độ nào. Trong đó tuân thủ chính sách trấn áp đường huyết và khám định kỳ thấp nhất là 18,5 %. Nghiên cứu cũng chỉ ra một số ít yếu tố tương quan tới tuân thủ điều trị như nhắc nhở tuân thủ của người thân trong gia đình, được tư vấn, lý giải rõ về chính sách tuân thủ điều trị và mức độ hài lòng của NB với thái độ của cán bộ y tế ( CBYT ), thông tin nhận được từ CBYT. Bệnh viện Bãi Cháy cần xây dựng thêm Phòng khám cho người bệnh ĐTĐ để giảm quá tải và những CBYT nên tư vấn, lý giải rõ hơn về những chính sách tuân thủ điều trị cho NB. Đồng thời, Bệnh viện cũng cần thực thi những nghiên cứu sâu hơn về tuân thủ điều trị ĐTĐ type 2. 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Đái tháo đường là một trong những bệnh mạn tính mang tính toàn thế giới và là bệnh tăng trưởng nhanh nhất lúc bấy giờ [ 4 ]. Bệnh được đặc trưng bởi thực trạng tăng đường huyết cùng với những rối loạn về chuyển hóa đường, đạm, mỡ và chất khoáng. Theo báo cáo giải trình của Liên đoàn Đái tháo đường Quốc tế ( International Diabetes Federation ), năm 2012 số người mắc bệnh là 371 triệu người, 4,8 triệu người đã chết do căn bệnh này, đã tiêu tốn tới 471 tỷ đô la cho việc chăm nom và điều trị bệnh [ 30 ]. Theo Tổ chức Y tế Thế giới ( WHO ), gần 80 % những ca tử trận do bệnh đái tháo đường xảy ra ở những nước có thu nhập thấp và trung bình [ 42 ]. Việt Nam không phải là nước có tỷ suất người bệnh ĐTĐ cao nhất quốc tế nhưng lại là vương quốc có vận tốc tăng trưởng nhanh nhất quốc tế về căn bệnh này. Qua tìm hiểu dịch tễ, tỷ suất mắc ĐTĐ trên toàn nước đã tăng từ mức 2,7 % vào năm 2002 lên 5,7 % năm 2008. Ở những thành phố lớn và những khu công nghiệp tỷ suất bệnh giao động từ 10 % – 12 % [ 9 ]. Theo hiệu quả tìm hiểu tại Nước Ta năm 2008, tỷ suất mắc bệnh ĐTĐ trong cả nước là 5,7 %, riêng tại những thành phố lớn và khu công nghiệp có tỷ suất từ 7,0 % đến 10 %. Tỷ lệ mắc ĐTĐ chưa được chẩn đoán trên 64,5 % và có tới 70 % đến 80 % số người tham gia phỏng vấn không hiểu biết về bệnh và cách phòng bệnh [ 18 ]. Sự ngày càng tăng tỷ suất bệnh ĐTĐ có ý nghĩa ngày càng tăng hơn nữa tỷ suất biến chứng của bệnh, nhất là biến chứng tim mạch. Vì vậy, người bệnh ĐTĐ cần được theo dõi, điều trị đúng, đủ, điều trị lâu dài hơn, lê dài đến hết cuộc sống. Mục tiêu điều trị là trấn áp chỉ số glucose máu ở mức độ được cho phép để giảm tối đa những nguy cơ biến chứng [ 7 ]. Dùng đúng, đủ liều, đều đặn, tích cực đổi khác lối sống như thực thi chính sách ăn hài hòa và hợp lý, bảo vệ đủ dinh dưỡng và những yếu tố vi lượng, giảm cân nếu quá cân, đổi khác thói quen như hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, tăng cường hoạt động giải trí thể lực ở mức độ tương thích, định kỳ kiểm tra chỉ số glucose máu [ 7 ] là hoàn toàn có thể trấn áp được glucose máu. Người bệnh ĐTĐ trấn áp tốt glucose máu hoàn toàn có thể phòng được những biến chứng giúp NB vẫn thao tác thông thường, lê dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng đời sống, giảm nhẹ gánh nặng bệnh tật với bản thân NB, mái ấm gia đình và xã hội 2 [ 7 ]. Tuy nhiên trên thực tiễn việc tuân thủ chính sách điều trị của người bệnh đã và đang là một yếu tố mà cả NB và những nhà quản trị y tế cần phải chăm sóc, kiểm soát và điều chỉnh. Nếu người bệnh ĐTĐ không trấn áp được glucose máu tốt trong số lượng giới hạn được cho phép sẽ dẫn đến những biến chứng nặng nề như mắt, thận, tim, tổn thương mạch máu, bệnh lý bàn chân và những tác động ảnh hưởng kèm theo là : Gia tăng ngân sách y tế, stress về kinh tế tài chính, giảm chất lượng đời sống, tàn tật và hoàn toàn có thể tử trận [ 4 ]. Vì vậy, việc tiếp thị quảng cáo, tư vấn, cung ứng những kỹ năng và kiến thức về bệnh cho người bệnh sẽ có hiệu suất cao cao, thiết thực trong việc trấn áp đường huyết không thay đổi. Bệnh viện Bãi Cháy thường trực Sở Y tế tỉnh Quảng Ninh là Bệnh viện đa khoa hạng II tuyến tỉnh, quy mô 640 giường bệnh với vừa đủ những chuyên khoa. Phòng khám Nội tiết Bệnh viện Bãi Cháy được tiến hành từ năm 2010, hiện đang quản trị gần 1400 người bệnh ĐTĐ, trong đó người bệnh ĐTĐ type 2 là hầu hết [ 1 ]. Đây là số lượng NB đái tháo đường tương đối lớn và số người bệnh ngày càng tăng, trong khi đó Phòng khám ngoại trú chỉ có một bác sỹ và một điều dưỡng. Bên cạnh đó, Bệnh viện không có phòng tư vấn dinh dưỡng và tiếp thị quảng cáo giáo dục sức khỏe thể chất. Chính vì thế, việc giám sát về chính sách tuân thủ điều trị của người bệnh đái tháo đường tại hội đồng cũng như công tác làm việc tư vấn về chính sách nhà hàng siêu thị, hoạt động giải trí thể lực hay cách phát hiện, dự trữ biến chứng là một yếu tố khó khăn vất vả so với nhân viên cấp dưới y tế. Qua nhìn nhận nhanh người bệnh mắc ĐTĐ type 2 tại Phòng khám cho thấy đa số ngườ
Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học