Các giai đoạn cơ bán trong quá trình phát triển của tư duy khoa học
Tư duy khoa học là nghành nghề dịch vụ năng động nhất trong những hiện tượng kỳ lạ của xã hội, nó không ngừng hoạt động và tăng trưởng với vận tốc ngày càng nhanh, và tác động ảnh hưởng tới sự tăng trưởng của xã hội ngày càng can đảm và mạnh mẽ, thâm thúy. Quá trình tăng trưởng của tư duy khoa học hoàn toàn có thể chia thành ba tiến trình đa phần : tư duy khoa học thời cổ đại tư duy khoa học tiến trình từ thời Phục Hưng cho đến hết thế kỷ XIX và tư duy khoa học tân tiến từ đầu thế kỷ XX đến nay .
Tư duy khoa học thời cổ đại
Giai đoạn hình thành tư duy khoa học của loài người được triển khai trong những nền văn minh cổ đại ở Trung Quốc, Ấn Độ, Ai Cập, Babilon, nổi bật là ở Hy Lạp, La Mã cổ đại, trong vài thiên niên kỷ trước công nguyên đến những thế kỷ đầu của công nguyên .Những đặc thù hầu hết của tư duy khoa học thời cổ đại được Ph. Ăngghen nhận xét : ” Trước nhất tất cả chúng ta thấy một bức tranh về sự chằng chịt vô tận của những mối liên hệ và những sự ảnh hưởng tác động qua lại trong đó không có cái gì là đứng nguyên, không thay đồi mà toàn bộ đều hoạt động, biến hóa, phát sinh và mất đi ”. Cách nhận xét quốc tế như vậy về cơ bản, đã nắm được đặc thù chung của hàng loạt bức tranh những hiện tượng kỳ lạ, và do đỏ đã đạt được một bước tiến lớn của nhận thức loài người về phía chân lý khách quan, so với cách lý giải quốc tế cuối thời nguyên thủy hầu hết do những hình thái tư duy tôn giáo và lịch sử một thời đem lại. Tuy nhiên, vì là buổi đầu của nhận thức khoa học nên ” cách nhìn ấy … vẫn không đủ để lý giải những chi tiết hợp thành bức tranh hàng loạt ấy “. Những hạn chế của tư duy khoa học thời cổ đại có nguyên do từ những điều kiện kèm theo sau : với tính năng rất thấp của những công cụ bằng sắt kẽm kim loại tiên phong, chỉ đem lại cho nhận thức con người một khách thể rất hạn chế cả về chiều rộng lẫn chiều sâu, dù đã vượt xa thời nguyên thủy, số người làm khoa học, hiểu và vận dụng những tri thức khoa học còn rất rất ít, ngôn từ, nhất là chữ viết chưa được tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ, do những khó khăn vất vả về giấy, mực, phương tiện đi lại tàng trữ … những hình thức và chiêu thức của tư duy đúng đắn thì mãi đến cuối thời cổ đại mới được nghiên cứu và điều tra và tổng kết trong bước đầu ( nổi bật là Arixtốt ), và cũng chỉ trong khoanh vùng phạm vi logic hình thức đại cương mà thôi. Các thao tác tư duy được sử dụng nhiều ở thời này thiên về tổng hợp, trừu tượng hóa, khái quát hóa, tạo thành phong thái tư duy tổng hợp. Khoa học chưa phân ngành mà hòa trộn vào nhau ( như thể triết học tự nhiên ở Hy Lạp, LaMã cổ đại ), trong đó có mầm mống của những ngành khoa học hầu hết sau này. Tuy nhiên, với điều kiện kèm theo như vậy, khối tri thức khoa học mà tư duy khoa học thời cổ đạt được đã là một kỳ tích .
Tư duy khoa học cổ điển
Giai đoạn lớn thứ hai của quy trình tăng trưởng khoa học được bộc lộ rõ trong thời kỳ từ thế kỷ XV đến hết thế kỷ XIX ở TâyÂu. Giai đoạn lớn này gồm có ba thời kỳ là : thời kỳ Phục Hưng với sự hình thành một số ít ngành khoa học độc lập, tách khỏi cái khối chung triết học tự nhiên trước kia, thời kỳ thế kỷ XVII-XVIII, ” đạt tới một mức độ hoàn hảo nhất định ” của một số ít ngành khoa học quan trọng ( như cơ học của Niutơn ), cùng với sự hình thành của một loạt ngành khoa học mới, thời kỳ thế kỷ XIX, còn gọi là thời kỳ cận đại .Từ thời kỳ Phục hưng đến thế kỷ XVIII, loài người đã đạt được năng lượng thực tiễn hùng mạnh dựa trên những công cụ và chiêu thức mới ( cơ khí hóa ) của sản xuất và thực nghiệm, nhờ đó khoa học đã với tới một khách thể to lớn, phong phú và đa dạng và sâu hơn thời cổ đại rất nhiều. Ngôn ngữ, nhất là chữ viết được phát triền không thiếu hơn nhờ sự tăng trưởng của ngôn ngữ học và những loại giấy mực, phương tiện đi lại ấn loát và tàng trữ mới. Logic học cũng được điều tra và nghiên cứu rất đầy đủ hơn, nhất là logic hình thức đã được hoàn hảo và được vận dụng thoáng rộng trong thời kỳ này, khoa học đã tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ với việc đưa lên số 1 những thao tác nghiên cứu và phân tích, phân loại … trong tư duy khoa học. Tư duy khoa học thời kỳ này còn được đặc trưng bởi sự thống nhất nội tại của những kim chỉ nan khoa học trên cơ sở một lớp những quy luật mà lúc đầu chúng được gọi là lớp quy luật động lực, về sau người ta gọi là lớp quy luật quyết định luận ngặt nghèo ở đây, cái tất yếu thống trị tuyệt đối, còn cái ngẫu nhiên thì phần nhiều bị loại khỏi bức tranh khoa học về quốc tế. Tuy nhiên, trong nửa đầu thế kỷ XVIII, khoa học tự nhiên đã vươn lên cao hơn thời cổ Hy Lạp về mặt khối lượng kiến thức và kỹ năng và phân loại những tài liệu bao nhiêu, thì về mặt nắm vững chúng trên lý luận, về một ý niệm tổng quát giới tự nhiên, nó lại kém thời đó bấy nhiêu. ” Nét đặc trưng của thời kỳ ấy là việc yêu cầu một quan điểm tổng quát riêng không liên quan gì đến nhau của nó mà điểm TT là cái ý niệm về tính tuyệt đối không biến hóa của giới tự nhiên ” và mọi cái trong quốc tế. Quan điểm này được Bêcơn và Lốccơ đưa sangtriết học thành giải pháp tư duy siêu hình, tức là chiêu thức xem xét sự vật trong sự cô lập và không bao giờ thay đổi. Đó là những đặc thù đa phần của tư duy khoa học cổ xưa, hay còn gọi là phong thái tư duy khoa học cổ xưa .Thế kỷ XIX, thời kỳ ở đầu cuối của quy trình tiến độ cổ xưa, là thời kỳ đặc biệt quan trọng quan trọng của sự phát triền tư duy khoa học. Mặc dù, tư duy khoa học thế kỷ XIX vẫn mang những đặc trưng hầu hết của tư duy khoa học cổ xưa, như đặc thù siêu hình ( là đa phần ), theo đuổi những lý tưởng cổ xưa và tuân theo những nguyên tắc không bao giờ thay đổi của nó, nhưng mặt khác nó đã đạt được những thành tựu quan trọng chuẩn bị sẵn sàng cho bước tự phủ định chính nó, để chuyền sang một quá trình mới cao hơn về chất – tiến trình khoa học văn minh của thế kỷ XX. Đó là những ý tưởng lớn vạch thời đại, trong đó đặc biệt quan trọng quan trọng là ý tưởng về định luật Bảo toàn và chuyển hóa nguồn năng lượng, ý tưởng ra tế bào và học thuyết tiến hóa, đó là phép biện chứng được Hêgen kiến thiết xây dựng và Mác, Ăngghen tái tạo, đó là những ngành khoa học phi cổ xưa tiên phong như cơ học thống kê, những hình học phi Ơcơlít …
Tư duy khoa học hiện đại
Như trên đã nói, một số ít ngành khoa học phi cổ xưa tiên phong đã sinh ra từ cuối thế kỷ XIX, tuy nhiên khoa học tân tiến chỉ thực sự sinh ra khi Open cuộc cách mạng vĩ đại trong khoa học tự nhiên đầu thế kỷ XX, khởi đầu là thuyết lượng tử của Plank ( 1900 ) đến thuyết tương đối của Anhxtanh ( 1879 – 1955 ) và đặc biệt quan trọng là cơ học lượng tử được thiết kế xây dựng bởi Bohn, Heisenberg và nhiều người khác, trong những năm 20. Các kim chỉ nan khoa học vĩ đại này đã làm thay đồi cơ bản lối tâm lý về tự nhiên, hình thành nên một phong thái tư duy khoa học mới, khác hẳn phong thái tư duy khoa học cổ xưa, và thường được gọi là phong thái tư duy khoa học phi cổ xưa. Phong cách này ngày càng được định hình rõ nét và ảnh hưởng tác động can đảm và mạnh mẽ đến tổng thể những ngành khoa học. Ngày nay, nó được gọi là phong thái tư duy khoa học văn minh .Khái niệm phong thái tư duy khoa học được Pauli và Bohr đề xướng vào những năm 50 khi họ gọi ” phong thái của sự tâm lý vật lý … là những đặc thù tương đối không thay đổi của những triết lý vật lý quyết định hành động hoặc ít ra là số lượng giới hạn những dự báo khả dĩ về tương lai tăng trưởng của vật lý học “. Nếu xem xét những biến hóa cơ bản nhất trong phong thái tư duy vật lý thì chắc là chúng trùng với những đổi khác trong tư duy khoa học. Cho nên hoàn toàn có thể coi định nghĩa nói trên là một định nghĩa khái quát về phong thái tư duy khoa học nói chung .Phong cách tư duy khoa học phi cổ xưa hay phong thái tư duy khoa học văn minh không chỉ là sự phủ định đơn thuần phong thái tư duy khoa học cổ xưa, mà đa phần là sự vượt qua những hạn chế của nó bằng những con đường mới, giải pháp mới về nguyên tắc, để tiếp cận những khách thể mới thuộc một cấp thực chất thâm thúy hơn của hiện thực khách quan. Cho nên hoàn toàn có thể nói ” thực ra của tư duy khoa học văn minh là sự thống nhất của tư duy đúng mực và tư duy biện chứng “, trong đó tư duy biện chứng giữ vai trò chủ yếu. Biểu hiện tiên phong của phong thái tư duy khoa học phi cổ xưa là tính chưa hoàn tất, chưa đóng kín của những ý niệm khoa học mới. Đó là sự từ bỏ những định đề tuyệt đối, ” vĩnh cửu ” và ” ở đầu cuối ” của tư duy khoa học cổ xưa sửa chữa thay thế chúng bằng những nguyên tắc, lý tưởng, ý niệm, sơ đồ khoa học mới thoáng đãng hơn, tổng quát hơn nhiều, nhưng không phải là sau cuối, vĩnh cửu và không bao giờ thay đổi. Vì rằng, thời đại thời nay, trong những nghành nghề dịch vụ khoa học, mỗi dịch chuyển, mỗi ý tưởng lại làm Open một loạt câu hỏi mới, còn nhiều hơn cả số lượng những câu hỏi đã được vấn đáp. ” Ở thế kỷ XIX, người ta đã kỳ vọng rằng hoàn toàn có thể đạt tới tận cùng nguyên thủy của sự vật bằng cách cứ đi sâu mãi vào thực chất của chúng … ở nửa sau của thế kỷ XX này, khoa học thậm chí còn còn từ bỏ cả niềm kỳ vọng về một trạm tạm dừng chân, dù là ở rất xa xôi, trên con đường đi tìm kiếm thực chất của sự vật “. Các giả thuyết, kim chỉ nan khoa học của thế kỷ XX, cùng toàn bộ những khái niệm, phạm trù của chúng đều được thiết kế xây dựng theo phong thái một mạng lưới hệ thống mở. Cômarốp đã nhận xét rằng : ” nói chung, trọn vẹn không có một kim chỉ nan vật lý tân tiến nào được coi là đã đóng kín bên trong. Có lý thuyết miêu tả được hiện tượng kỳ lạ lượng tử, nhưng lại không bao hàm được hiện tượng kỳ lạ mê hoặc, còn kim chỉ nan mê hoặc lại không bao hàm những hiện tượng kỳ lạ lượng tử. Lại còn có những yếu tố khác chưa được xử lý ”. Các góc nhìn chưa đóng kín, một mặt bộc lộ mối liên hệ biện chứng của những kim chỉ nan, khái niệm, p1hạm trù khác nhau trong việc cùng xử lý một số ít yếu tố nào đó, trên những góc nhìn khác nhau. Mặt khác chúng còn chỉ ra những điểm mà ở đó cần tìm cách lý giải rất đầy đủ hơn sau này. Như vậy, những giả thuyết, kim chỉ nan khoa học tân tiến, cùng những khái niệm, phạm trù của chúng đều chỉ được coi là một bước, một bậc thang của quy trình vô tận của sự nhận thức quốc tế. Lý tưởng phi cổ xưa mới của sự lý giải khoa học vô hiệu những khâu ở đầu cuối trong quy trình nghiên cứu và phân tích, nó gần với ý niệm phi tuyến của Xpinôda về vạn vật thiên nhiên tương tác với chính mình, nó đưa vào khoa học quan niệm về tương tác giữa những trường, về mạng lưới hệ thống tự hợp những hạt trong đó, không riêng gì hành trạng mà cả sự sống sót của nó cũng là tác dụng của tương tác “. Tính chưa đóng kín này đảm bao cho tri thức khoa học tân tiến và nói chung là hàng loạt tư duy khoa học văn minh luôn luôn được thay đổi, được bổ trợ, đúng mực hóa và khá đầy đủ thêm mãi .Thứ hai, ngày này người ta thường nói về phong thái tư duy Tỷ Lệ, một phong thái tư duy không chỉ thông dụng trong vật lý học mà còn thông dụng trong hầu hết những khoa học, từ khoa học tự nhiên đến khoa học xã hội – nhân văn … Bởi vì, khoa học ngày này đã tiến sâu vào một quốc tế mới. Đó là quốc tế vi mô và siêu vi mô của những hạt cơ bản, quốc tế vĩ mô của thiên hà bát ngát với vô vàn những trạng thái kỳ lạ của những sao, những thiên hà, siêu thiên hà, hoặc những đối tượng người tiêu dùng tiền thiên hà, quốc tế của những cấu trúc siêu tế bào hoặc những quần tụ sinh vật, quốc tế của những biến có tinh xảo đầy dịch chuyển trong nền kinh tế thị trường tân tiến … Trong quốc tế đầy dịch chuyển của những biến cố này, chỉ có những quan hệ Tỷ Lệ của những biến cố là được xác lập ( đó là những quy luật thống kê ), chứ không phải những biến cố được xác lập. Như vậy, tư duy khoa học ngày này đã tiến vào một tầng sửa mới của thực chất sụ vật, ở đó ngự trị những quy luật thống kê – Phần Trăm, bộc lộ thực chất ” phi tuyến ” của hàng loạt quốc tế, từ đó đã ” hình thành một mạng lưới hệ thống mới những ý niệm khoa họe được diễn đạt nhờ những khái niệm như tính phi tuyến, tính tự tổ chức triển khai, tính phức tạp, tính không đều, tính tự phát, tính đa Lever tính hướng đích, tính toàn thế giới … ”Phong cách tư duy Xác Suất còn bộc lộ trong những khuynh hướng tăng trưởng không đơn trị, cũng như trong tính bất định của hiệu suất cao những điều tra và nghiên cứu khoa học, nhất là khoa học cơ bản. Tuy nhiên, tính bất định không có nghĩa là tính kém đúng chuẩn của tư duy, trái lại, nó làm cho tư duy khoa học văn minh nhận thức sự vật đúng chuẩn hơn, khá đầy đủ hơn, thâm thúy hơn rất nhiều. Ví dụ, ” từ lý luận mờ ” ( Fuzzy logic ) con người đã sáng tạo ra “ mạng lưới hệ thống mờ ” ( Fuzzy system ) để đạt được mức đúng chuẩn theo ý muốn trong những kỹ thuật mới ” .Thứ ba, phong thái tư duy khoa học phi cổ xưa còn bộc lộ trong tính khác thường, tính ” nghịch lý ” của cách tâm lý mới, ý niệm mới. ” Sự tăng trưởng của khoa học văn minh tương quan với những điều khác thường. Nào là những ý niệm khác thường trái ngược với những quan điểm đã được thừa nhận, cách đặt yếu tố một cách khác thường, cách nhìn khác thường so với cái thường thì, chiêu thức khác thường để xử lý yếu tố này hay yếu tố khác, nào là việc so sánh những sự vật tưởng như không hề so sánh được, nào là một Kết luận khác thường được rút ra từ những dữ kiện đã biết từ lâu, sau cuối là những sự kiện mới xích míc với những ý niệm đã được thừa nhận và đã từng trở thành quen thuộc ” .
Như vậy, tính khác thường, tính “nghịch lý” là biểu hiện một trình độ cao hơn về chất của tư duy khoa học hiện đại, giúp nó vượt qua những nghịch lý liên tục xuất hiện do khoa học hiện đại đã thực sự tiến vào tầng sâu mới của bản chất sự vật, trong đó bao hàm những “thực tế khách quan nghịch lý”. Chính thông qua việc đương đầu và giải quyết các nghịch lý này mà khoa học hiện đại đã có những bước phát triển nhảy vọt, có tính cách mạng, làm cho nó phát triển với tốc độ nhanh chưa từng có so với trước thế kỷ XX. Mọi người đều biết rõ rằng, những mâu thuẫn và nghịch lý tưởng chừng không thể giải quyết được trong khuôn khổ vật lý học cổ điển đã dẫn đến sự hình thành thuyết tương đối và sau đó dẫn đến sự hình thành cơ học lượng tử. Việc xây dựng bức tranh hiện đại về cấu tạo của vũ trụ cũng liên quan trực tiếp đến việc khắc phục những nghịch lý rất cơ bản.
Thứ tư, tư duy khoa học giờ đây ngày càng mang tính thực nghiệm. Những sơ đồ thực nghiệm với những gương chiếu, những chùm tia sáng và những cabin thang máy, với sự tương hỗ của những linh phụ kiện điện tử, những tế bào quang điện, những máy gia tốc hạt, những thiết bị khoảng trống và thiên hà, đặc biệt quan trọng là nhờ những máy tính điện tử, thực nghiệm đã đổi khác về chất, về nguyên tắc. Thực nghiệm văn minh đã được tự động hoá can đảm và mạnh mẽ, điều đó dẫn tới chỗ rút ngắn rất nhiều thời hạn thực thi những quy trình đổi và giải quyết và xử lý những tác dụng thực nghiệm. Điều đó cũng có nghĩa là ngoài việc tái tạo những hình thức thực nghiệm truyền thống lịch sử, khoa học tân tiến còn thiết lập được những hình thức thực nghiệm mới về nguyên tắc như thí nghiệm tưởng tượng, thực nghiệm quy mô và đặc biệt quan trọng là những thực nghiệm quy mô trên máy tính điện tử, thực nghiệm toán học .Khoa học văn minh loại trừ tổng thể những khái niệm về nguy khốn, và toàn bộ những ý niệm không hề trở thành đôi tượng kiểm tra bằng thực nghiệm. Ngày nay, thực nghiệm là cơ sở để xem xét lại tận gốc những nguyên tắc xuất phát. Từ đó mà có một động lực mới, cao hơn, can đảm và mạnh mẽ hơn của tân tiến khoa học và kỹ thuật .Thứ năm, toán học hoá, tức quy trình xâm nhập của chiêu thức điều tra và nghiên cứu toán học vào những khoa học khác là một nét đặc biệt quan trọng của phong thái tư duy khoa học văn minh. Quá trình này được tăng cường ngày càng can đảm và mạnh mẽ và sâu rộng qua những thời kỳ tăng trưởng của khoa học tân tiến, mở màn từ những ngành toán học hoá truyền thống cuội nguồn như thiên văn học, cơ học, vật lý học và hoa học, thời nay toán học hoá đã bao trùm lên cả những nghành khoa học mà trước đây do tính phức tạp của chúng đã được coi là không thích hợp với quy trình đó, như sinh học, kinh tế tài chính học, ngôn ngữ học … Sự tăng cường can đảm và mạnh mẽ những quy trình toán học hoá trong tư duy khoa học văn minh là do :1 ) Ngôn ngữ của những công thức, những phương trình và những cấu trúc khác của nó dùng để biểu lộ đúng mực những sự nhờ vào cấu trúc – định lượng và công dụng giữa những thuộc tính và đặc trưng khác của những quy trình hiện thực được điều tra và nghiên cứu trong những khoa học cụ thể .2 ) Các ngôn từ toán học hình thức hoá và những ngôn từ khác là cơ sở để vận dụng kỹ thuật thống kê giám sát tân tiến .3 ) Các chiêu thức toán học không riêng gì được cho phép tạo ra năng lực để kiểm nghiệm những luận đề kim chỉ nan, mà còn là phương tiện đi lại để kiến thiết xây dựng những triết lý khoa học ( cùng với chiêu thức tiên đề hóa ví dụ điển hình ) hoặc phương tiện đi lại để giúp tư duy khoa học tìm ra những ý niệm và luận đề khoa học mới .Ngày nay, chính quy trình đi sâu hơn vào những mức độ cấu trúc ngày càng phức tạp, phức tạp hơn của quốc tế vật chất, mà toán học hoá đã trở thành một nhu yếu tất yếu và trực tiếp so với mọi ngành khoa học và ngày càng được tăng cường từ hai phía : do những yên cầu của chính những quy trình nghiên cứu và điều tra và do có được những phương tiện đi lại thống kê giám sát và đo đạc mới, đặc biệt quan trọng là những máy tính điện tử những thế hệ mới. Ngày nay, mối liên hệ biện chứng giữa những phương pháp định tính và định lượng trong nhận thức khoa học được thề hiện ngày càng ngặt nghèo do sự hiểu biết thâm thúy hơn những đặc thù định tính của những quy trình yên cầu phải lôi cuốn những chiêu thức nghiên cứu và phân tích định lượng, toán học phức tạp hơn, thâm thúy hơn .Thứ sáu, một góc nhìn khác cũng rất đặc trưng của tư duy khoa học tân tiến là tính dự báo khoa học. Chính tính chưa đóng kín, tính khác thường, tính không đơn trị, vận tốc đồi mới nhanh gọn và tiềm lực khổng lồ của tư duy khoa học văn minh đã yên cầu phản tư khoa học phải được nâng lên một trình độ mới, trong đó ” dự báo khoa học là thành phần ” đang bộc lộ ” này của khoa học so với những kỹ năng và kiến thức khẳng định chắc chắn và thành phần ” đang phân phối ” cũng quan trọng không kém “. Sự tăng trưởng của dự báo khoa học ngày càng trở thành một đặc trưng tất yếu, một thành phần hữu cơ của tư duy khoa học tân tiến. Trong thời đại của tất cả chúng ta, dự báo khoa học đóng vai trò giống như tiếp tuyến của đường cong tại mỗi điểm, xác lập hướng của đường cong tại điểm đó. Nó không có tham vọng đóng vai trò như những lời tiên tri, tại thời gian sau, đường cong sẽ biến hóa đổi hướng và hướng này sẽ không trùng với tiếp tuyến nào trong số những tiếp tuyến mà tất cả chúng ta vừa dựng trong thời gian hiện tại. Tuy nhiên, thiếu những dự báo sẽ không hề phán quyết những khuynh hướng văn minh của khoa học, cũng giống như không hề đàm đạo hướng của đường cong nếu không dựng những tiếp tuyến mà mỗi tiếp tuyến ấy đều không có khuynh hướng nhận một đặc tính đơn trị “. Ở đây lại Open một nghịch lý đặc trưng cho trình độ rất cao của tư duy khoa học tân tiến là chưa khi nào người ta lại cần đến khoa học Dự kiến tương lai đến như vậy và chưa khi nào lại khó Dự kiến tương lai đến như vậy .Tuy nhiên, điều đó không hề làm giảm ý nghĩa kim chỉ nan cũng như thực hành thực tế của dự báo. Trong khoa học tân tiến, giả thiết là điều kiện kèm theo cho sự văn minh của những tri thức thiết thực, những giả thiết và dự báo này sẽ nâng cao tiềm lực tri thức của khoa học. Hơn nữa ” trước đây người ta muốn biết tương lai để biết điều gì không tránh khỏi sẽ đến. Hiện nay người ta muốn biết tương lai để có thề biến hóa tương lai ” .Cuối cùng, đặc thù tồng hợp của phong thái tân tiến trong tư duy khoa học là đặc trưng quan trọng nhất, bao trùm nhất. Bởi vì : Một là, nhu yếu nhận thức của con người so với những mạng lưới hệ thống phức tạp trong tự nhiên, kinh tế tài chính và xã hội tăng lên nhanh gọn. Hai là, sự tăng trưởng của toán học và tin học phân phối nhiều chiêu thức và công cụ nghiên cứu và điều tra rất hữu hiệu để diễn đạt, nghiên cứu và phân tích và giải quyết và xử lý ( đặc biệt quan trọng theo cách định lượng ) những mối quan hệ phong phú trong những mạng lưới hệ thống phức tạp đó. Ba là, khoa học văn minh đã kiến thiết xây dựng được những nguyên tắc, lý tưởng, ý niệm, sơ đồ khoa học mới, tồng quát hơn, thâm thúy hơn rất nhiều so với khoa học cổ xưa. Đó chính là cơ sở cho tư duy khoa học văn minh có đủ những tiền đề tri thức để xử lý một cách tổng hợp, có mạng lưới hệ thống và cặn kẽ mọi yếu tố khoa học, từ những yếu tố riêng không liên quan gì đến nhau đến những yếu tố chung, tổng quát. Bốn là, những điều kiện kèm theo vật chất mới, những phương tiện đi lại, thiết bị điều tra và nghiên cứu khoa học mới, đặc biệt quan trọng là những máy tính điện tử cũng đã tạo điều kiện kèm theo thuận tiện để khoa học văn minh xem xét, xử lý mọi yếu tố khoa học một cách tổng hợp, tổng lực và khá đầy đủ hơn khi nào hết .Phong cách tư duy văn minh còn là ” sự tổng hợp rất độc lạ giữa một bên là tính thoáng đãng ( không ngặt nghèo ) của khoa học cổ đại và bên khác là tính đơn giá, tính đúng mực hoàn toàn có thể kiểm tra được bằng thực nghiệm trong khoa học cận đại … sự tổng hợp ” sự triển khai xong bên trong ” và ” sự biện hộ bên ngoài ” … sự tổng hợp ” trí tuệ đi sâu vào chính mình ” và ” tiến lên phía trước ” … sự tổng hợp của logic và thực nghiệm, sự tổng hợp của những điều tra và nghiên cứu ” đi sâu ” và những nghiên cứu và điều tra ” lan rộng ra “, sự tổng hợp của những điều tra và nghiên cứu về những khách thể bên ngoài những nghiên cứu và điều tra có đặc thù phản tư khoa học, sự tổng hợp của những điều tra và nghiên cứu cơ bản và những nghiên cứu ứng dụng …Từ những nét đặc trưng nêu trên mà tư duy khoa học văn minh có được một phong thái mềm dẻo, năng động và linh động, giúp cho nó từ bỏ những gì quen thuộc, cứng ngắc trong những quan điểm, ý niệm, sơ đồ không bao giờ thay đổi, ” vĩnh cửu ” và ” ở đầu cuối ” của tư duy khoa học cổ xưa. Nó chống lại mọi ý đồ muốn thiết lập lại những đặc thù đó trong khoa học tân tiến, nó giúp cho chủ thể của tư duy khoa học tân tiến sẵn sàng chuẩn bị gật đầu và đương đầu với những điều khác thường, nghịch lý Open ngày càng nhiều. Khoa học ngày càng bước sâu vào một con đường khúc khuỷu và lồi lõm. Trong khi lần theo những phát hiện kỳ lạ mới tất cả chúng ta đừng khi nào quên một điều là không hề không có những sai lầm đáng tiếc. Trong điều kiện kèm theo có được thông tin nhiều chiều, nhanh gọn và rất đầy đủ hơn, tính mềm dẻo của tư duy khoa học văn minh càng được tăng cường, giúp cho nó tiến sâu hơn vào những thực chất sâu xa, phức tạp và ” tế nhị ” của hiện thực khách quan, với những tác dụng ngày càng bất định, giật mình, tuy nhiên lại có một ý nghĩa động lực cao hơn rất nhiều so với tư duy khoa học cổ xưa .
Những nét đặc trưng của phong cách tư duy khoa học hiện đại được phát triển ngày càng rõ nét qua ba thời kỳ phát triển chủ yếu của khoa học trong thế kỷ XX.
Thời kỳ thứ nhất, khởi đầu từ cuộc cách mạng trong khoa học tự nhiên hồi đầu thế kỷ với sự sinh ra của những ngành khoa học phi cổ xưa mà quan trọng nhất là toán học tân tiến, cơ học văn minh, vật lý học tân tiến, hoá học tân tiến … Trong thời kỳ này, những đặc thù trên Open với tư cách là những đặc thù phi cổ xưa, tức là những đặc thù độc lạ hoặc tương phản với những đặc thù của tư duy khoa học cổ xưa .Thời kỳ thứ hai, mở màn từ những năm 50, tức là mở màn cuộc cách mạng khoa học – kỹ thuật. Trong thời kỳ này phong thái phi cổ xưa được tăng cường đậm nét những ngành khoa học đã kể trên và lan mạnh sang hầu hết những ngành khoa học còn lại như : thiên văn học, ngoài hành tinh học, sinh học, những khoa học kinh tế tài chính, khoa học xã hội và nhân văn. Trong thời kỳ này phong thái phi cổ xưa dần được gọi là phong thái tư duy tân tiến .Thời kỳ thứ ba, mà ngày này ta thường gọi là thời kỳ cách mạng khoa học – công nghệ tiên tiến, khởi đầu từ đầu từ những năm 70 ở những nước công nghiệp tăng trưởng rồi lan mạnh sang những nước đang tăng trưởng ở thập kỷ 80 và ở đầu cuối gần như bao trùm toàn bộ hành tinh tất cả chúng ta trong thập kỷ 90 này. Chính trong thời kỳ này, những nét đặc trưng của phong thái tư duy khoa học tân tiến đạt đến trình độ cao làm cơ sở cho sự chuyển biến của tư duy khoa học văn minh trở thành tư duy khoa học của nền văn minh mới, cao hơn trong thế kỷ XXI .
Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học