Họ Hoa hồng[3] (danh pháp khoa học: Rosaceae) là một họ lớn trong thực vật, với khoảng 2.000-4.000 loài trong khoảng 90-120 chi, tùy theo hệ thống phân loại. Các hệ thống APG II, III, IV công nhận khoảng 2.800 loài trong 92 chi[4]
Xem Tóm Tắt Bài Viết Này
Lịch sử phân loại[sửa|sửa mã nguồn]
Họ nay trong quá khứ từng được chia thành 6 phân họ là Rosoideae, Spiraeoideae, Maloideae ( Pomoideae ), Amygdaloideae ( Prunoideae ), Neuradoideae và Chrysobalanoideae, và phần đông trong số những phân họ này từng được một số ít tác giả coi là những họ riêng không liên quan gì đến nhau. [ 5 ] [ 6 ] Năm 1971, Chrysobalanoideae được chuyển sang Malpighiales và Neuradoideae được chuyển sang Malvales theo tác dụng của những nghiên cứu và phân tích phân tử. Schulze-Menz, trong Syllabus của Engler do Melchior chỉnh sửa và biên tập ( 1964 ) công nhận những phân họ Rosoideae, Dryadoideae, Lyonothamnoideae, Spireoideae, Amygdaloideae, và Maloideae. [ 7 ] Chúng đa phần được chẩn đoán theo cấu trúc của quả. Các nghiên cứu và điều tra gần đây hơn cho thấy không phải tổng thể những nhóm này đều là đơn ngành. Hutchinson ( 1964 ) [ 8 ] và Kalkman ( 2004 ) [ 9 ] chỉ công nhận những tông ( tương ứng là 17 và 21 ). Takhtadjan ( 1997 ) số lượng giới hạn 21 tông trong 10 phân họ : [ 2 ] Filipenduloideae, Rosoideae, Ruboideae, Potentilloideae, Coleogynoideae, Kerroideae, Amygdaloideae ( Prunoideae ), Spireoideae, Maloideae ( Pyroideae ), Dichotomanthoideae. Các quy mô gần đây hơn công nhận 3 phân họ, với Rosoideae về cơ bản giữ nguyên như trước kia .
Trong khi các ranh giới nhóm của Rosaceae không gây tranh cãi, nhưng không có đồng thuận về việc các chi nào nằm trong mỗi nhóm. Các vấn đề gây tranh cãi bao gồm việc xử lý ranh giới của Potentilla s.l. và Sorbus s.l.. Phức tạp hóa vấn đề còn là sự tiếp hợp vô tính phổ biến ở một số chi. Điều này dẫn đến sự không chắc chắn về số lượng loài có trong mỗi chi này, do các khó khăn trong phân chia các phức hợp tiếp hợp vô tính thành các loài. Ví dụ: Cotoneaster chứa từ 70 đến 300 loài, Rosa khoảng 100 (bao gồm cả tổ hợp phân loại tầm xuân), Sorbus 100 đến 200 loài, Crataegus từ 200 đến 1.000, Alchemilla khoảng 300 loài, Potentilla khoảng 500 và Rubus hàng trăm hoặc thậm chí có thể tới hàng nghìn loài.
Các nhánh đã được nhận dạng có:
Bạn đang đọc: Họ Hoa hồng – Wikipedia tiếng Việt
Trong số các nhóm này, Neillieae dường như là nhóm chị em với Maloideae, còn Dryadeae có thể là chị em ruột với Rosoideae. Các chi khác, ví dụ Kerria, dường như không thuộc về bất kỳ nhóm nào kể trên.
Phát sinh chủng loài[sửa|sửa mã nguồn]
Họ này theo truyền thống lịch sử phân loại ra thành 4 phân họ : Rosoideae, Spiraeoideae, Maloideae và Amygdaloideae, hầu hết dựa theo cấu trúc quả là đặc trưng chẩn đoán. Một số khu công trình điều tra và nghiên cứu gần đây đã nhận thấy không phải toàn bộ những nhóm này đều là đơn ngành. Quan điểm tân tiến hơn gần đây chia họ này thành 3 phân họ, một trong đó là Rosoideae gần như không đổi khác. Hai phân họ kia là Dryadoideae và Spiraeoideae ( gồm có một phần những phân họ Spiraeoideae, Maloideae và Amygdaloideae cũ ). Biểu đồ dưới đây lấy theo mạng lưới hệ thống APG II .Mối quan hệ phát sinh chủng loài giữa 3 phân họ hiện được công nhận nhiều nhất ( Amygdaloideae, Rosoideae, Dryadoideae ) trong khoanh vùng phạm vi họ Rosaceae là chưa dung giải được. Tồn tại 3 giả thuyết cạnh tranh đối đầu nhau :
| Gốc Amygdaloideae | Gốc Dryadoideae | Gốc Rosoideae | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
Amygdaloideae được nhận định là nhóm ở gốc (nhóm rẽ ra sớm nhất) trong Chin et al. (2014),[10] Li et al. (2015),[11] Li et al. (2016),[12] và Sun et al. (2016).[13] Gần đây Zhang et al. (2017) phục hồi các mối quan hệ này khi phân tích bộ gen lạp thể tổng thể:[14]
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mối quan hệ chị em của Dryadoideae và Rosoideae được tương hỗ bằng những đặc trưng hình thái san sẻ chung sau đây giữa hai nhóm, nhưng không thấy có ở Amygdaloideae : sự hiện hữu của những lá kèm, chia tách chén hoa với bầu nhụy và quả thường là quả bế. [ 14 ]
Dryadoideae được xác định là nhóm rẽ nhánh sớm nhất trong Evans et al. (2002)[15] và Potter (2003).[16] Gần đây Xiang et al. (2017) cũng đã phục hồi mối quan hệ này khi phân tích các bộ gen phiên mã hạt nhân:[17]
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rosoideae được xác định là nhóm rẽ nhánh sớm nhất trong Morgan et al. (1994),[18] Evans (1999),[19] Potter et al. (2002),[20] Potter et al. (2007),[21] Töpel et al. (2012),[22] và Chen et al. (2016).[23] Biểu đồ sau lấy theo Potter et al. (2007):[21]
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mối quan hệ chị em của Amygdaloideae và Dryadoideae được tương hỗ bằng những đặc trưng hóa sinh học san sẻ chung sau đây giữa chúng, nhưng không được tìm thấy ở Rosoideae : Sản xuất những glycoside sinh xyanua và sorbitol. [ 14 ]
Trong khi ranh giới của họ Rosaceae là không gây tranh cãi thì lại không có sự đồng thuận chung về việc nó được chia ra thành bao nhiêu chi. Lĩnh vực mà các quan điểm chia rẽ nhau bao gồm việc xử lý các chi Potentilla nghĩa rộng và Sorbus nghĩa rộng.
Tiếp hợp vô tính là phổ biến ở một vài chi, bao gồm Cotoneaster, Crataegus, Rubus và Sorbus. Điều này tạo ra sự không chắc chắn về số lượng loài trong họ, do khó khăn trong phân chia các liên hợp tiếp hợp vô tính thành các loài. Cotoneaster chứa khoảng 70-300 loài, Crataegus chứa 200-1.000 loài, Rubus thì chứa hàng trăm hay có thể tới hàng nghìn loài, còn Sorbus chứa 100-200 loài. Alchemilla chứa khoảng 300, Potentilla khoảng 500 loài và Rosa khoảng 100, bao gồm cả liên hợp tầm xuân về mặt phân loại học.
Xem thêm: Giun đất – Wikipedia tiếng Việt
Danh sách chi dưới đây lấy theo APG II .
- Họ Hoa hồng Rosaceae
- 5 phân họ Dryadoideae – Rosoideae – Maloideae – Prunoideae – Spiraeoideae
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học