GDCD 10 Bài 1: Thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng

I. Kiến thức cơ bản

Trong hoạt động giải trí thực tiễn và hoạt động giải trí nhận thức, tất cả chúng ta cần có thế giới quan khoa học và phương pháp luận khoa học hướng dẫn. Triết học là môn học trực tiếp cung ứng cho tất cả chúng ta những tri thức ấy .
Triết học sinh ra từ thời cổ đại, đã trải qua nhiều tiến trình tăng trưởng, trong đó, Triết học Mác – Lênin là tiến trình tăng trưởng cao nhất, tiêu biểu vượt trội cho Triết học với tư cách là một khoa học .
⇒ Để nhận thức và tái tạo thế giới, quả đât đã kiến thiết xây dựng nên nhiều bộ môn khoa học. Triết học là một trong những bộ môn khoa học ấy. Quy luật của Triết học được khái quát từ những quy luật khoa học cụ thể nhưng bao quát hơn, là yếu tố chung nhất, phổ cập nhất của thế giới .

⇒ Triết học chi phối các môn khoa học cụ thể nên nó trở thành TGQ,PPL của khoa học. Do đó, đối tượng nghiên cứu của Triết học là những quy luật chung nhất, phổ biến nhất về sự vận động, phát triển của tự nhiên, xã hội và con người.

1. Vai trò của thế giới quan, phương pháp luận của Triết học

– Triết học là mạng lưới hệ thống những quan điểm lý luận chung nhất về thế giới và vị trí của con người trong thế giới đó .
– Đối tượng nghiên cứu và điều tra của Triết học : Là những quy luật chung nhất, phổ cập nhất về sự hoạt động và tăng trưởng của giới tự nhiên, đời sống xã hội và tư duy .
– Triết học có vai trò là thế giới quan, phương pháp luận chung cho mọi hoạt động giải trí thực tiễn và hoạt động giải trí nhận thức của con người .

2. Thế giới quan duy vật và thế giới quan duy tâm

a. Khái niệm thế giới quan:

– Thế giới quan là hàng loạt những quan điểm và niềm tin khuynh hướng hoạt động giải trí của con người trong đời sống .

b.Vấn đề cơ bản của Triết học là giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức:

– Mặt thứ nhất : Giữa vật chất ( sống sót, tự nhiên ) và ý thức ( tư duy, ý thức ) cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào quyết định hành động cái nào ?
– Mặt thứ hai : Con người hoàn toàn có thể nhận thức được thế giới khách quan không ?
* Dựa vào cách xử lý yếu tố cơ bản của Triết học mà người ta phân loại thành thế giới quan duy vật hay thế giới quan duy tâm .

– Thế giới quan duy vật cho rằng: Giữa vật chất và ý thức thì vật chất là cái có trước, cái quyết định ý thức. Thế giới vật chất tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người, không do ai sáng tạo ra và không ai tiêu diệt được. Ví dụ: Con người tiến hóa từ loài vượn cổ.

– Thế giới quan duy tâm cho rằng : ý thức là cái có trước và là cái sản sinh ra giới tự nhiên. Ví dụ : Con người được tạo ra từ chúa hay được sinh ra như thần thoại cổ xưa mẹ Âu Cơ …
* Tóm lại : Thế giới quan duy vật là thế giới quan khoa học. Nó phân phối cho tất cả chúng ta quan điểm tân tiến và ý chí để tái tạo thế giới, làm cho đời sống ngày càng tốt đẹp hơn. Còn thế giới quan duy tâm là chỗ dựa về lý luận cho những lực lượng xã hội lỗi thời, ngưng trệ sự tăng trưởng của lịch sử vẻ vang .

c. Phương pháp luận biện chứng và phương pháp luận siêu hình

– Phương pháp : Là phương pháp đạt tới mục tiêu đặt ra .
– Phương pháp luận là học thuyết về phương pháp nhận thức khoa học và tái tạo thế giới ( gồm có một mạng lưới hệ thống những quan điểm chỉ huy việc tìm tòi, thiết kế xây dựng, lựa chọn và vận dụng những phương pháp đơn cử )
– Phương pháp luận biện chứng : Xem xét sự vật hiện tượng kỳ lạ trong sự ràng buộc lẫn nhau giữa chúng, trong sự hoạt động và tăng trưởng không ngừng. Ví dụ : Cây có mối quan hệ với những yếu tố khác của tự nhiên như đất, nước, không khí, ánh sáng, nhiệt độ …
– Phương pháp luận siêu hình : Xem xét sự vật, hiện tượng kỳ lạ một cách phiến diện, chỉ thấy chúng sống sót trong trạng thái cô lập, không hoạt động, không tăng trưởng. Ví dụ : Chỉ cho rằng cây muốn sống sót và tăng trưởng chỉ cần 1 yếu tố duy nhất là nước .
⇒ Phương pháp luận biện chứng cho tất cả chúng ta cái nhìn khách quan về sự vật, hiện tượng kỳ lạ ; giúp tất cả chúng ta nhìn nhận đúng mực về thế giới và trên cơ sở đó triển khai tái tạo thế giới khách quan .

– Phương pháp luận chung nhất, bao quát các lĩnh vực tự nhiên, xã hội và tư duy là phương pháp luận triết học.

3. Chủ nghĩa duy vật biện chứng – sự thống nhất hữu cơ giữa thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng

⇒ Thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng thống nhất hữu cơ với nhau : Thế giới vật chất là cái có trước, phép biện chứng phản ánh nó có sau ; thế giới vật chất luôn hoạt động và tăng trưởng theo những quy luật khách quan. Thế giới quan duy vật và phường pháp luận biện chứng gắn bó với nhau, không tách rời nhau. Sự thống nhất này yên cầu tất cả chúng ta trong từng yếu tố, trong từng trường hợp đơn cử :
– Về thế giới quan : Phải xem xét chúng với quan điểm duy vật biện chứng .
– Về phương pháp luận : Phải xem xét chúng với quan điểm biện chứng duy vật .

Các bài viết liên quan

Viết một bình luận