Bài 1: Sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến ở châu Âu

1. Sự hình thành xã hội phong kiến châu Âu.

– Cuối thế kỉ V, những vương quốc cổ đại phương Tây đã bị những bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc tràn xuống xâm lăng, hủy hoại .

* Người Giéc Manh vào đế quốc La Mã đã:
–  Phá bỏ bộ máy nhà nước Rô ma.
–  Chia ruộng đất của chủ nô cho quý tộc và tướng lĩnh, họ có quyền lợi, giàu có đó là lãnh chúa phong kiến.
–  Nô lệ và nông dân trở thành nông nô, họ lệ thuộc vào lãnh chúa.
–  Quan hệ sản xuất phong kiến hình thành ở Châu Âu.
* Xã hội phong kiến Châu Âu hình thành:
–  Lãnh chúa phong kiến: là người có ruộng đất, tước vị, giàu có, quyền thế
–  Nông nô: xuất thân từ nô lệ và nông dân, cuộc sống bị phụ thuộc vào lãnh chúa.

Bản đồ Tây Âu thế kỷ I-V trước khi người Giéc-man xâm chiếm

Người Giéc-man xâm chiếm Tây Âu

Bản đồ các quốc gia phong kiến châu Âu

2.  Lãnh địa phong kiến

– Những vùng đất đai to lớn mà quý tộc chiế đoạt được đã nhanh gọn bị họ biến thành khu đất riêng của mình. Đó là những lãnh địa phong kiến .

–  Lãnh địa phong kiến gồm đất đai của lãnh chúa, nhà ở của nông nô.
–  Đời sống: lãnh chúa có nhiều quyền như vua, sống đầy đủ xa hoa; nông nô phụ thuộc, khổ cực, đói nghèo.
–  Kinh tế trong lãnh địa: tự sản xuất, tự cấp, tự túc, tự tiêu thụ, chỉ mua muối và sắt, không trao đổi buôn bán.

Mô hình một lãnh địa phong kiến

Lâu đài – biểu tượng của các lãnh chúa trong lãnh địa

3. Sự xuất hiện các thành thị trung đại

– Cuối thế kỉ XI, kinh tế thủ công nghiệp phát triển dẫn đến nhu cầu trao đổi và buôn bán hàng hoá, nhiều thành thị trung đại ra đời.
–  Tổ chức của thành thị: phố xá cửa hàng, các phường hội và thương hội.
–  Sống trong thành thị gồm thợ thủ công, thương nhân.
–  Thành thị thúc đẩy nền kinh tế hàng hóa, xã hội phong kiến châu Âu phát triển.

Cảnh sinh hoạt trong thành thị phương Tây (tranh minh họa).

* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
1. Các vương quốc cổ đại phương tây Hi Lạp và Rô – ma sống sót trong thời hạn nào ?
Trả lời :
Các vương quốc cổ đại phương Tây Hi Lạp và Rô – Ma tồn tại trong khoảng chừng thời hạn từ thiên niên kỉ I TCN đến thế kỉ V thì bọ những bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc tràn xuống xâm lăng, tàn phá
2. Khi tràn vào chủ quyền lãnh thổ của của đế quốc Rô-ma, người Giéc-man đã làm gì ?
Trả lời :

Khi tràn vào chủ quyền lãnh thổ của của đế quốc Rô-ma, người Giéc-man đã :

– Tiêu diệt những vương quốc này, lập nên nhiều vương quốc mới của họ như vương quốc người Ăng-glô Xắc – xông, Vương quốc Phơ-răng, Vương quốc Tây Gốt, Vương quốc Đông Gốt, …
– Chiếm ruộng đất của chủ nô Rô-ma cũ rồi chia cho nhau
– Ban cấp ruộng đất và phong những tước vị cao, thấp khác nhau cho những tướng lĩnh quân sự chiến lược và quý tộc .
3. Những việc làm trên của người Giéc-man có ảnh hưởng tác động như thế nào đến sự hình thành xã hội phong kiến châu Âu ?
Trả lời :
Những việc làm trên của người Giéc-man khiến cho xã hội Tây Âu có những biến hóa :
– Bộ máy nhà nước cũ của đế quốc Rô – ma sụp đổ
– Xuất hiện những những tầng lớp mới trong xã hội là lãnh chúa phong kiến và nông nô
– Quan hệ sản xuất mới – quan hệ sản xuất phong kiến đã hình thành ở châu Âu .
4. Lãnh chúa phong kiến và nông nô được hình thành từ những những tầng lớp nào ?
Trả lời :
– Những nô lệ được giải phóng, hoặc nông dân công xã bị mất ruộng đất, biến thành nông nô, có đời sống phụ thuộc vào vào lãnh chúa .
– Các thủ lĩnh quân sự chiến lược người Giéc-man và những quan lại người Giéc-man được ban cấp nhiều ruộng đất trở thành những lãnh chúa phong kiến – kẻ có thế lực trong xã hội .
– Xã hội phong kiến châu Âu hình thành dựa trên cơ sở của hai giai cấp đó là : Lãnh chúa phong kiến và nông nô .
– Quan hệ giữa hai giai cấp : nông nô không có ruộng phải phụ thuộc vào vào lãnh chúa dẫn đến hình thành quan hệ sản xuất mới : quan hệ sản xuất phong kiến xã hội phong kiến ở châu Âu được hình thành .
5. Em hiểu thế nào là lãnh địa phong kiến ?
Trả lời :
Lãnh địa phong kiến là những vùng đất đai to lớn của quý tộc chiếm đoạt được đã nhanh gọn bị họ biết thành khu đất riêng của mình. Đứng đầu mỗi lãnh địa là một lãnh chúa có mọi quyền hành trong lãnh địa đó .
6. Quan sát hình 1 ( SGK trang 4 ) em hãy miêu tả về lãnh địa phong kiến :
Trả lời :
– Ở trong lãnh địa, lãnh chúa kiến thiết xây dựng nơi ở của mình như những pháo đài trang nghiêm vững chắc, có hào sâu, tường rào bao quanh, trong đó có dinh thự, nhà thời thánh, nhà kho và chuồng trại .
– Phần đất đai ở xung quanh thành tháp gồm đất canh tác, đồng cỏ, ao hồ, đầm lầy, .. lãnh chữa giao cho nông nô sử dụng và thu tô, thuế .
7. Cuộc sống của những lãnh chúa phong kiến trong lãnh địa như thế nào ?
Trả lời
Lãnh chúa được coi là những ông vua con không khi nào phải lao động. Công việc chính của họ là rèn luyện cung tên, luyện kiếm, cưỡi ngựa đi săn và tổ chức triển khai yến tiệc thâu đêm. Nói chung là họ sống rất xa hoa, phần lớn trong số họ không biết chữ .

8. Đặc trưng của nền kinh tế lãnh địa là gì ?

Trả lời :
Nền kinh tế tài chính trong những lãnh địa mang đặc thù tự cung tự túc, tự cấp, tức là tự sản xuất, tự tiêu dùng, không trao đổi với bên ngoài, trong đó thủ công nghiệp gắn chặt với nông nghiệp nhưng kinh tế tài chính nông nghiệp là đa phần .
9. Đặc trưng cơ bản của những lãnh địa phong kiến ở châu Âu là gì ?
Trả lời :
– Mỗi lãnh địa không chỉ là một đơn vị chức năng độc lập về kinh tế tài chính mà còn là một đơn vị chức năng độc lập về chính trị. Mỗi lãnh địa có quyền lập pháp và quyền hành pháp riêng, có quân đội riêng, chính sách thuế khóa riêng. Mỗi lãnh chúa phong kiến được coi như một ông vua trong lãnh địa của mình .
– Vì thế trong quá trình đầu, chính sách phong kiến châu Âu mang đặc thù là chính sách phong kiến phân quyền. Nhà vua thực ra của là một đại lãnh chúa phong kiến. Đây là điểm độc lạ so với những vương quốc phong kiến phương Đông .
10. Trước sự bóc lột của lãnh chúa, nông nô có thái độ như thế nào ?
Trả lời
Trước sự bóc lột của lãnh chúa, nông nô đã nhiều lần nổi dạy chống lại những lãnh chữa, họ đốt cháy kho tàng của lãnh chúa, có khi họ bỏ trốn vào rừng, có khi họ khởi nghĩa vũ trang .
11. Đời sống kinh tế tài chính trong những lãnh địa diễn ra như thế nào ?
Trả lời :
Trong lãnh địa, nông nô tự sản xuất ra mọi đồ vật và tiêu dùng những thứ do mình làm ra. Họ chỉ phải mua muối và sắt là hai thứ mà họ chưa tự làm ra được, ngoài những không có sự mua và bán, trao đổi gì với bên ngoài. Mỗi người nông nô vừa làm ruộng, vừa làm thêm một nghề bằng tay thủ công nào đó .
12. Thành thị trung đại đã Open như thế nào ?
Trả lời :
Từ cuối thế kỉ XI, do hàng thủ công sản xuất ra ngày càng nhiều, 1 số ít thợ thủ công đã đưa sản phẩm & hàng hóa của mình đến những nơi có đông người qua lại để bán và lập xưởng sản xuất. Từ đó họ lập ra những thị xã, sau trở thành những thành phố lớn, gọi là những thành thị trung đại
13. Những ai sống trong những thành thị trung đại ? Họ làm những nghề gì ?
Trả lời :
– Trong thành thị trung đại dân cư đa phần là những thợ thủ công và thương nhân .
– Các thợ thủ công và thương nhân lập ra những phường hội, những thương hội để cùng nhau sản xuất và kinh doanh. Hằng năm họ còn tổ chức triển khai những hội chợ lớn để triển làm, trao đổi và kinh doanh loại sản phẩm .
14. Các thành thị trung đại đã có vai trò như thế nào so với sự phát triển của xã hội phong kiến châu Âu ?
Trả lời :
– Góp phần phá vỡ nền kinh tế tài chính tự nhiên của những lãnh địa phong kiến
– Góp phần tích cực xóa bỏ chính sách phong kiến phân quyền, thiết kế xây dựng chính sách phong kiến tập quyền, thống nhất quốc giam dân tộc bản địa ở châu Âu .
15. Thành thị sinh ra có ý nghĩa gì ?
Trả lời :
Thành thị sinh ra đã giúp sản phẩm & hàng hóa lưu thông, trao đổi kinh doanh lan rộng ra tạo tiền để cho sự sinh ra của nền kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa sau này .
16. Em hãy cho biết nền kinh tế tài chính trong những thành thị trung đại có điểm gì khác với nền kinh tế tài chính lãnh địa ?
Trả lời :
Kinh tế lãnh địa
Kinh tế thành thị trung đại
– Sản xuất hầu hết là nông nghiệp
– Tự sản xuất và tiêu dùng không trao đổi với bên ngoài -> tự cung tự túc tự cấp
– Thủ công nghiệp gắn chặt với nông nghiệp
– Kìm hãm sự phát triển của xã hội phong kiến
– Sản xuất đa phần là thủ công nghiệp .
– Hàng hóa lưu thông, trao đổi kinh doanh lan rộng ra .

– Thủ công nghiệp gắn với thương nghiệp

– Tạo điều kiện kèm theo cho xã hội phong kiến phát triển

Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học