Xem Tóm Tắt Bài Viết Này
– 2 nguyên tắc cơ bản
+ Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
Thế giới có vô vàn những sự vật, hiện tượng kỳ lạ nhưng chúng sống sót trong mối liên hệ trực tiếp hay gián tiếp với nhau ; tức là chúng luôn luôn sống sót trong sự lao lý lẫn nhau, ảnh hưởng tác động lẫn nhau và làm đổi khác lẫn nhau. Mặt khác, mỗi sự vật hay hiện tượng kỳ lạ của quốc tế cũng là một mạng lưới hệ thống, được cấu thành từ nhiều yếu tố, nhiều mặt … sống sót trong mối liên hệ ràng buộc lẫn nhau, chi phối và làm đổi khác lẫn nhau .
Mối liên hệ giữa những sự vật, hiện tượng kỳ lạ rất phong phú, muôn hình, muôn vẻ. Có mối liên hệ bên trong là mối liên hệ giữa những mặt, những yếu tố trong một sự vật hay một mạng lưới hệ thống. Có mối liên hệ bên ngoài là mối liên hệ giữa vật này với vật kia, mạng lưới hệ thống này với mạng lưới hệ thống kia. Có mối liên hệ chung, lại có mối liên hệ riêng. Có mối liên hệ trực tiếp không trải qua trung gian lại có mối liên hệ gián tiếp, trải qua trung gian. Có mối liên hệ tất yếu và ngẫu nhiên ; mối liên hệ cơ bản và không cơ bản. v.v …
Ý nghĩa của yếu tố : Khi nhận thức mỗi người phải có quan điểm tổng lực và quan điểm lịch sử vẻ vang – đơn cử, xem xét kỹ những mối liên hệ thực chất, bên trong sự vật, hiện tượng kỳ lạ ; cần tránh cách nhìn phiến diện, một chiều, chung chung trong việc nhận thức, xử lý mọi yếu tố trong thực tiễn đời sống và việc làm .
+ Nguyên lý về sự phát triển
Mọi sự vật, hiện tượng kỳ lạ luôn luôn hoạt động và tăng trưởng không ngừng. Vận động và tăng trưởng không đồng nghĩa tương quan như nhau. Có những hoạt động diễn ra theo khuynh hướng đi lên, từ thấp đến cao, từ đơn thuần đến phức tạp, từ kém hoàn thành xong đến triển khai xong. Có khuynh hướng hoạt động thụt lùi, đi xuống nhưng nó là tiền đề, là điều kiện kèm theo cho sự hoạt động đi lên. Có khuynh hướng hoạt động theo vòng tròn khép kín .
Phát triển là khuynh hướng hoạt động từ thấp lên cao, từ đơn thuần đến phức tạp, từ kém hoàn thành xong đến triển khai xong theo khunh hướng đi lên của sự vật, hiện tượng kỳ lạ ; là quy trình hoàn thành xong về chất và nâng cao trình độ của chúng. Phát triển là khuynh hướng chung của quốc tế và nó có tính thông dụng, được biểu lộ trên mọi nghành tự nhiên, xã hội và tư duy .
Trong tự nhiên có tăng trưởng của giới vô sinh và hữu sinh. Trong xã hội, có tăng trưởng của tiến trình lịch sử dân tộc xã hội loài người. Xã hội loài người ở thời đại sau khi nào cũng tăng trưởng cao hơn, tân tiến hơn xã hội thời đại trước về mọi mặt kinh tế tài chính, chính trị, văn hóa truyền thống …
Phát triển trong tư duy là nhận thức con người ngày càng rõ hơn, tò mò ra những điều huyền bí của quốc tế vô cùng, vô tận. Nhận thức của từng người là hạn chế, nhận thức của con người là vô hạn. Nhận thức của thế hệ sau, khi nào cũng thừa kế, tăng trưởng và có những biểu lộ cao hơn thế hệ trước .
Nguyên nhân của sự tăng trưởng là do sự liên hệ và ảnh hưởng tác động qua lại giữa những mặt, những yếu tố bên trong của sự vật, hiện tượng kỳ lạ, không phải do bên ngoài áp đặt, càng không phải do ý muốn chủ quan của con người lao lý. Con người chỉ hoàn toàn có thể nhận thức và thôi thúc hiện thực tăng trưởng nhanh hoặc chậm lại mà thôi .
Ý nghĩa của yếu tố : Nguyên lý về sự tăng trưởng giúp tất cả chúng ta nhận thức sự vật, hiện tượng kỳ lạ theo hướng hoạt động tăng trưởng, tránh được cách nhìn phiến diện với tư tưởng định kiến, bảo thủ. Mỗi thành công xuất sắc hay thất bại được xem xét khách quan, tổng lực để có tư tưởng sáng sủa, tin cậy tìm hướng xử lý theo hướng tốt lên .
– 3 quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật
+ Về nhận thức quy luật
Quy luật là những mối liên hệ thực chất, tất yếu, bên trong, có tính thông dụng và được lặp đi tái diễn giữa những mặt, những yếu tố trong cùng một sự vật, hiện tượng kỳ lạ, hay giữa những sự vật hiện tượng kỳ lạ .
Trong quốc tế khách quan có nhiều quy luật khác nhau. Có những quy luật chung, thông dụng ảnh hưởng tác động trong mọi nghành tự nhiên, xã hội và tư duy. Có những quy luật riêng, quy luật đặc trưng chỉ tác động ảnh hưởng một hay một số ít mặt trong một nghành nào đó. Dù là quy luật tự nhiên hay quy luật xã hội đều có tính khách quan .
Quy luật tự nhiên diễn ra một cách tự phát, trải qua ảnh hưởng tác động của lực lượng tự nhiên. Quy luật xã hội, được hình thành và ảnh hưởng tác động trải qua hoạt động giải trí của con người. Quy luật xã hội thường biểu lộ ra như một xu thế, không biểu lộ theo quan hệ trực tiếp, có tính xác lập với từng việc, từng người. Các sự kiện trong đời sống xã hội nếu xảy ra trong thời hạn càng dài, khoảng trống càng rộng, lặp đi, lặp lại thì tính quy luật của nó bộc lộ càng rõ .
Tác động của quy luật xã hội nhờ vào vào nhận thức và vận dụng của con người. Con người là chủ thể của xã hội và của lịch sử vẻ vang. Không có con người thì không có xã hội và do đó cũng không có quy luật của xã hội. Quy luật của xã hội vừa là tiền đề, vừa là tác dụng hoạt động giải trí của con người. Con người không hề phát minh sáng tạo ra quy luật hay xoá bỏ quy luật theo ý muốn chủ quan của mình .
Ý nghĩa của yếu tố : Việc con người nhận thức được quy luật sẽ hoàn toàn có thể dữ thế chủ động vận dụng quy luật, tạo ra những điều kiện kèm theo thuận tiện, hoặc hạn chế tác hại của quy luật để ship hàng nhu yếu quyền lợi của mình .
+ Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập
Đây là một trong ba quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật, vạch ra nguồn gốc động lực của sự tăng trưởng và là hạt nhân của phép biện chứng duy vật .
Mặt đối lập là những mặt có tính chất trái ngược nhau nhưng chúng tồn tại trong sự quy định lẫn nhau như cực âm và cực dương của mỗi dòng điện, đồng hóa và dị hóa trong mỗi cơ thể sống, cung và cầu các hàng hóa trên thị trường.
Sự vật, hiện tượng nào cũng là thể thống nhất của các mặt đối lập. Từ mặt đối lập mà hình thành mâu thuẫn biện chứng- mâu thuẫn bao hàm sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập. Các mặt đối lập liên hệ với nhau, thâm nhập vào nhau, tác động qua lại lẫn nhau, làm tiền đề tồn tại cho nhau, bài trừ, phủ định lẫn nhau.
Các mặt trái chiều trong mỗi sự vật vừa thống nhất lại vừa đấu tranh tác động ảnh hưởng, tiêu diệt phủ định nhau. Sự đấu tranh đó đưa đến sự chuyển hóa làm đổi khác mỗi mặt trái chiều hoặc cả hai mặt trái chiều, chuyển lên trình độ cao hơn hoặc cả hai mặt trái chiều cũ mất đi, hình thành hai mặt trái chiều mới. Do đó, hoàn toàn có thể nói : sự thống nhất và đấu tranh của những mặt trái chiều là nguồn gốc và động lực cơ bản của mọi sự hoạt động và tăng trưởng .
Sự thống nhất những mặt trái chiều là tương đối. Bất cứ sự thống nhất nào cũng là sự thống nhất có điều kiện kèm theo, trong thời điểm tạm thời, thóang qua, gắn với đứng im tương đối của sự vật. Đứng im là thời gian những mặt trái chiều có sự tương thích, giống hệt, công dụng ngang nhau. Đây là trạng thái cân đối giữa những mặt trái chiều .
Đấu tranh là tuyệt đối vì nó diễn ra liên tục không khi nào ngừng, trong suốt quy trình sống sót những mặt trái chiều, từ đầu đến cuối. Trong thống nhất có đấu tranh. Đấu tranh gắn liền với hoạt động mà hoạt động của vật chất là tuyệt đối nên đấu tranh cũng là tuyệt đối .
Ý nghĩa của quy luật : Muốn nhận thức được nguồn gốc và thực chất của mọi sự hoạt động, tăng trưởng thì cần phải điều tra và nghiên cứu, phát hiện và sử dụng được sự thống nhất và đấu tranh của chúng. Trong nhận thức và thực tiễn phải phát hiện được những xích míc của sự vật hiện tượng kỳ lạ, biết phân loại xích míc, có những giải pháp để xử lý xích míc thích hợp. Phải có quan điểm lịch sử dân tộc đơn cử khi xử lý xích míc .
+ Quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại
Mỗi sự vật, hiện tượng kỳ lạ đều gồm hai mặt trái chiều chất và lượng. Chất là chỉ những thuộc tính khách quan, vốn có của những sự vật, hiện tượng kỳ lạ ; còn lượng là chỉ số lượng những yếu tố cấu thành, quy mô sống sót và vận tốc, nhịp điệu đổi khác của chúng .
Trong mỗi sự vật, hiện tượng kỳ lạ, chất và lượng sống sót trong tính pháp luật lẫn nhau, không có chất hay lượng sống sót tách rời nhau. Tương ứng với một lượng ( hay một loại lượng ) thì cũng có một chất ( hay loại chất ) nhất định và ngược lại. Vì vậy, những sự biến hóa về lượng đều có năng lực dẫn tới những sự biến hóa về chất tương ứng và ngược lại, những sự biến hóa về chất của sự vật lại hoàn toàn có thể tạo ra những năng lực dẫn tới những biến đổi mới về lượng của nó. Sự ảnh hưởng tác động qua lại ấy tạo ra phương pháp cơ bản của những quy trình hoạt động, tăng trưởng của những sự vật, hiện tượng kỳ lạ .
Sự thống nhất giữa lượng và chất, được bộc lộ trong số lượng giới hạn nhất định gọi là độ. Độ là số lượng giới hạn trong đó có sự thống nhất giữa lượng và chất mà ở đó đã có sự biến hóa về lượng nhưng chưa có sự biến hóa về chất ; sự vật khi đó còn là nó, chưa là cái khác. Đến điểm nút, qua bước nhảy mở màn có sự biến hóa về chất. Sự vật đổi khác trọn vẹn về chất thành sự vật khác .
Chất là mặt tương đối không thay đổi, lượng là mặt tiếp tục biến hóa. Lượng biến hóa xích míc, phá vỡ chất cũ, chất mới sinh ra với lượng mới. Lượng mới lại liên tục đổi khác đến số lượng giới hạn nào đó lại phá vỡ chất cũ trải qua bước nhảy. Quá trình cứ thế tiếp nối tạo nên phương pháp hoạt động tăng trưởng thống nhất giữa tính liên tục và tính đứt đoạn trong sự hoạt động tăng trưởng của sự vật .
Ý nghĩa của quy luật : Con người nhận thức và hoạt động giải trí thực tiễn phải tích góp lượng để triển khai đổi khác về chất ( “ tích tiểu thành đại ”, “ góp gió thành bão ” ) của những sự vật hiện tượng kỳ lạ, khắc phục được khuynh hướng chủ quan, duy ý chí, muốn những bước nhảy liên tục. Mặt khác, cần khắc phục tư tưởng hữu khuynh, ngại khó khăn, lúng túng không dám thực thi những bước nhảy vọt khi có đủ điều kiện kèm theo. Trong hoạt động giải trí thực tiễn, cần tích cực chuẩn bị sẵn sàng kỹ mọi điều kiện kèm theo chủ quan. Khi có tình thế, thời cơ khách quan thì nhất quyết tổ chức triển khai thực thi bước nhảy để giành thắng lợi quyết định hành động .
+ Quy luật phủ định của phủ định
Quy luật này vạch ra khuynh hướng hoạt động, tăng trưởng của sự vật. Thế giới vật chất sống sót, hoạt động tăng trưởng không ngừng. Sự vật hiện tượng kỳ lạ nào đó Open, mất đi, thay thế sửa chữa bằng sự vật, hiện tượng kỳ lạ khác. Sự thay thế sửa chữa đó gọi là phủ định .
Phủ định biện chứng có đặc trưng cơ bản là sự tự phủ định do xích míc bên trong, vốn có của sự vật ; là phủ định gắn liền với sự hoạt động tăng trưởng. Phủ định biện chứng là phủ định có sự thừa kế yếu tố tích cực của sự vật cũ và được cải biến đi cho tương thích với cái mới. Không có thừa kế thì không có tăng trưởng nhưng là thừa kế có tinh lọc. Phủ định biện chứng là sự phủ định vô tận. Cái mới phủ định cái cũ, nhưng cái mới không phải là mới mãi, nó sẽ cũ đi và bị cái mới khác phủ định ; không có lần phủ định nào là phủ định sau cuối. Phủ định biện chứng gắn với điều kiện kèm theo, thực trạng đơn cử ; mỗi loại sự vật có phương pháp phủ định riêng. Phủ định trong tự nhiên khác với phủ định trong xã hội, và cũng khác với phủ định trong tư duy .
Sự vật nào hoạt động tăng trưởng cũng có tính chu kỳ luân hồi. Sự vật khác nhau thì chu kỳ luân hồi, nhịp điệu hoạt động tăng trưởng dài, ngắn khác nhau. Tính chu kỳ luân hồi của sự tăng trưởng là từ một điểm xuất phát, trải qua 1 số ít lần phủ định, sự vật d ường như quay trở lại điểm xuất phát nhưng cao hơn. Mỗi lần phủ định là tác dụng của sự đấu tranh và chuyển hóa những mặt trái chiều. Phủ định lần thứ nhất làm cho sự vật trở thành cái trái chiều với chính nó. Phủ định lần thứ hai sự vật mới sinh ra, trái chiều với cái trái chiều, nên sự vật dư ờng như quay lại cái cũ, nhưng trên cơ sở cao hơn .
Phép biện chứng duy vật khẳng định chắc chắn hoạt động tăng trưởng đi lên, là khuynh hướng chung của quốc tế, nhưng không diễn ra theo đường thẳng, mà diễn ra theo đường xoáy ốc quanh co phức tạp. Trong điều kiện kèm theo nhất định, cái cũ tuy đã cũ, nhưng còn có những yếu tố vẫn mạnh hơn cái mới. Cái mới còn non nớt chưa có năng lực thắng ngay cái cũ. Có thể có lúc, có nơi, cái mới hợp với quy luật của sự tăng trưởng, nhưng vẫn bị cái cũ gây khó khăn vất vả, cản bước tăng trưởng .
Ý nghĩa của quy luật : Khi xem xét sự hoạt động tăng trưởng của sự vật, phải xem xét nó trong quan hệ cái mới sinh ra từ cái cũ, cái văn minh sinh ra từ cái lỗi thời, con người phải tôn trọng tính khách quan, chống phủ định sạch trơn, hoặc thừa kế không có tinh lọc. Mỗi người cần bênh vực, ủng hộ cái mới, tin yêu vào cái mới văn minh. Khi có những bước thóai trào cần xem xét kỹ lưỡng, nghiên cứu và phân tích nguyên do, tìm cách khắc phục để từ đó có niềm tin t ưởng vào thắng lợi .
– 6 cặp phạm trù cơ bản
Sáu cặp phạm trù cơ bản làm rõ một cách đơn cử nguyên tắc về mối liên hệ nhất phổ cập. Đó là những phạm trù : cái chung và cái riêng, thực chất và hiện tượng kỳ lạ, tất yếu và ngẫu nhiên, nội dung và hình thức, nguyên do và hiệu quả, năng lực và hiện thực .
Nguồn: tổng hợp
Xem thêm: Sinh trưởng ở thực vật
Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học