Co nguyên sinh – Wikipedia tiếng Việt

Bởi
Tế bào trong quy trình co nguyên sinh và phrn co nguyên sinh .

Co nguyên sinh là một quá trình diễn ra trong tế bào thực vật, trong đó tế bào chất bị co rút lại và tách khỏi thành tế bào thông qua quá trình thẩm thấu. Quá trình ngược lại của co nguyên sinh,là phản co nguyên sinh, xảy ra khi tế bào ở trong môi trường nhược trương, tức áp suất thẩm thấu của môi trường ngoài thấp hơn bên trong tế bào và điều này khiến nước thấm từ ngoài vào trong tế bào. Thông qua việc quan sát sự co và phản co nguyên sinh thì có thể xác định được tính ưu trương hay nhược trương của tế bào của môi trường tế bào cũng như mức độ dung môi thẩm thấu qua màng tế bào.

Sự trương nước[sửa|sửa mã nguồn]

Một tế bào thực vật trong dung dịch nhược trương sẽ hấp thu nước từ môi trường tự nhiên ngoài trải qua quy trình nội thẩm, thế cho nên thể tích nước trong tế bào sẽ tăng lên và gây ra sự tăng áp suất, khiến tế bào chất của tế bào ép vào vách tế bào, tạo thành một trạng thái gọi là trương nước. Sự trương nước khiến những tế bào ép chặt lẫn nhau và đây là chính sách chính giúp giữ cho cấu trúc cho những mô không phải gỗ được bền vững và kiên cố. Ở đây, phần vách tế bào phủ bọc bên ngoài sẽ ngăn ngừa sự hấp thu thêm nước của nó, khiến tế bào không hề phình to thêm nữa và sức căng tế bào không vượt quá một giá trị nhất định ( gọi là sức căng tối đa ) – điều này sẽ giúp tế bào không bị vỡ tung do căng phồng quá nhiều. Điều này cũng là nguyên do khiến cho thực vật hoàn toàn có thể đứng thẳng mà không bị đổ do chính sức nặng của nó. Đó cũng là nguyên do khiến cây sẽ mọc thẳng và cao nếu được tưới nước rất đầy đủ .

Tế bào thực vật trong các môi trường ưu trương, đẳng trương và nhược trương.

Nếu một tế bào thực vật được đặt trong dung dịch ưu trương, nó sẽ bị mất nước ra môi trường ngoài và áp suất trương nước của nó cũng sẽ sụt giảm, dẫn đến trạng thái mềm nhũn của tế bào. Thực vật với tế bào trong tình trạng như vậy sẽ trở nên héo rũ. Nếu quá trình mất nước tiếp tục thì co nguyên sinh sẽ xảy ra: áp suất trương nước tiếp tục giảm cho đến khi chất nguyên sinh của tế bào tách rời khỏi vách tế bào, tạo ra những khoảng không giữa vách tế bào với màng tế bào. Cuối cùng, đến cả vách tế bào cũng sụp đổ, gây ra hiện tượng tóp bào (cytorrhysis). Thật ra, thực vật có dự phòng sẵn vài biện pháp để ngăn ngừa sự mất nước cũng như hấp thu quá trớn, tuy nhiên quá trình co nguyên sinh hoàn toàn có thể bị đảo ngược nếu tế bào được đặt vào một môi trường nhược trương. Lỗ khí trong các lá cây cũng đóng vai trò tích cực trong việc điều chỉnh lượng nước thất thoát không vượt quá mức cho phép, và lớp sáp trên bề mặt lá cũng có tác dụng chống mất nước hiệu quả.

Ở tế bào động vật hoang dã, việc mất nước như vậy gây ra hiện tượng co nguyên sinh răng cưa : phần chất lỏng bên trong tế bào sẽ thất thoát ra ngoài qua quy trình khuếch tán, cấu trúc tế bào sụp đổ và tế bào co dúm lại, hình thành những mặt phẳng nhăn nheo lồi lõm như mặt phẳng hình răng cưa .Co nguyên sinh chỉ xảy ra trong những điều kiện kèm theo cực kỳ khắc nghiệt – nói đúng ra nó rất hiếm khi xảy ra trong tự nhiên. Việc co nguyên sinh được triển khai theo phương pháp nhân tạo trong phòng thí nghiệm bằng cách đặt tế bào trong một dung dịch ưu trương ( có nồng độ muối hay đường cao ) để gây ra thực trạng thấm lọc ra ngoài của tế bào. Đối tượng thí nghiệm thường là những thực vật thuộc chi Elodea hay những tế bào biểu bì hành tây vì nguyên sinh chất của chúng có sắc tố và điều này giúp hiện tượng co nguyên sinh hoàn toàn có thể được nhìn thấy rõ mà không cần phải nhuộm tế bào .Có hai dạng co nguyên sinh nếu xét theo mặt phẳng khoảng chừng không giữa màng tế bào và vách tế bào, đó là co nguyên sinh lồi và co nguyên sinh lõm. Co nguyên sinh lõm thường hoàn toàn có thể bị đảo ngược nếu như tế bào được đặt trở lại trong môi trường tự nhiên nhược trương, còn so với co nguyên sinh lồi thì chuyện này là không hề – nguyên do là khi ở trong thực trạng co nguyên sinh lồi thì tế bào đã co rút vì mất nước quá lâu và vì thế hồi sinh là chuyện không hề. [ 1 ] [ 2 ]

  • Co răng cưa
  • Tiêu tế bào, hiện tượng tế bào bị vỡ do căng phồng quá nhiều.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

  • Hình ảnh về co nguyên sinh của thực vật chi Elodea và tế bào vỏ hành tây. Được lưu trữ ngày 16 tháng 4 năm 2008 tại Wayback Machine
  • Héo rũ và co nguyên sinh. Được lưu trữ ngày 14 tháng 10 năm 2007 tại Wayback Machine

Các bài viết liên quan

Viết một bình luận