Những thuận lợi, khó khăn và giải pháp phát triển giáo dục Đại học của Việt Nam hiện nay.

Những thuận lợi, khó khăn và giải pháp phát triển giáo dục Đại học của Việt Nam hiện nay.

Những thuận lợi, khó khăn và giải pháp phát triển giáo dục Đại học của Việt Nam hiện nay.

Hầu như năm nào Bộ Giáo Dục cũng đều có những sửa đổi, bổ sung hệ thống giáo dục đại học từ việc thi cử cho đến nội dung giảng dạy nhưng đến nay thực sự vẫn chưa hoàn thiện, còn quá nhiều những vấn đề nảy sinh mà hàng ngày người ta phân tích đầy trên các mặt báo. Đây là vấn đề muôn thuở của hệ thống giáo dục đại học Việt Nam đã tồn tại cả chục năm về trước, nguyên nhân của vấn đề này là do thiếu sự liên kết chặt chẽ của nhà trường đối với doanh nghiệp, chưa nắm bắt được nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp thành ra nội dung đào tạo cứ lẩn quẩn bao nhiêu năm cũng chỉ có bấy nhiêu đó, dần dà trở nên lạc hậu vì thế không nắm bắt đúng nhu cầu của doanh nghiệp. Hệ lụy này dẫn đến nạn thất nghiệp tràn lan của sinh viên mới tốt nghiệp, thống kê năm 2013 cho thấy có tới 101.000 sinh viên thất nghiệp có bằng đại học. Từ đó, có thể thấy những thuận, lợi khó của giáo dục Đại học Việt Nam ở một số nội dung sau đây:

Khó khăn của giáo dục Đại học Việt Nam :
Một là, một nền giáo dục chú trọng trang bị kiến thức và kỹ năng trình độ. Không khó nhận ra điều này. Các chương trình đào tạo và giảng dạy từ phổ thông đến ĐH, sau đại học đều xum xê những kỹ năng và kiến thức đơn cử. Với lượng tri thức mới được sản sinh ngày càng nhiều và liên tục được update vào chương trình thì thực trạng quá tải là không hề khắc phục, nếu không nói là sẽ ngày càng trầm trọng hơn. Việc nhớ những kỹ năng và kiến thức ấy đã khó, vận dụng nó vào đời sống lại còn khó hơn. Tri thức đơn cử dù cho mới đến đâu vẫn là cái đã biết nên luôn lỗi thời so với thực tiễn .
Để Giao hàng tiềm năng giáo dục trang bị kỹ năng và kiến thức trình độ, mạng lưới hệ thống phân loại môn chính, môn phụ cũng được thực thi một cách giản đơn như đương nhiên phải thế ( trong khi đó mục tiêu của Đảng là giáo dục tổng lực ). Đặc biệt nghiêm trọng là mạng lưới hệ thống thi tuyển, nhìn nhận. Coi việc nhớ kỹ năng và kiến thức trình độ là quan trọng nhất nên việc thi tuyển tuyển nguồn vào, kiểm tra trong quy trình học tập và nhìn nhận đầu ra đều lấy việc hỏi kiến thức và kỹ năng đơn cử làm tiềm năng đa phần. Phương thức thi tuyển nhằm mục đích nhìn nhận kỹ năng và kiến thức trình độ ( đơn cử ) sinh ra hệ lụy nan giải và những căn bệnh trầm kha khó lòng cứu chữa. Đó là học vẹt, học tủ và quay cóp .
Hai là, do phải mất quá nhiều thời hạn và công sức của con người để “ cung ứng và tích góp kỹ năng và kiến thức ” đơn cử ( luôn quá tải ) nên từ chương trình, người dạy, người học đều không còn đủ thời hạn và sự chăm sóc đúng mức cho việc trau dồi chiêu thức, kiến thức và kỹ năng, học để hiểu biết về đời sống, về quốc tế, dung dưỡng tâm hồn và đạo đức, lối sống … Nói tóm lại là học cách tự học và học làm người. Điều đáng lo lắng là xu thế vị bằng cấp đang trở nên ngày càng phổ cập trong hội đồng những người đi học. Đi học chỉ cốt để lấy bằng ( và tệ hơn là nếu học ít, thậm chí còn không học mà vẫn có bằng thì càng hay ). Nhiều bậc trí giả lo ngại không phải không có cơ sở là xã hội ta ngày càng nhiều những người có học vị, bằng cấp cao, nhưng một đội ngũ tri thức với những nhân cách đáng kính của một những tầng lớp dẫn dắt xã hội có vẻ như ngày càng thưa vắng. Hiện tượng này có nhiều nguyên do, nhưng căn nguyên chính vẫn là từ chính những hạn chế và yếu kém của giáo dục giảng dạy .
Ba là, một hạn chế lớn của giáo dục và đào tạo và giảng dạy nước ta là việc dạy và học không gắn chặt với thực tiễn, nhất là những trường ĐH. Đa phần những chương trình giảng dạy hiện nay là những gì nhà trường và những thầy cô đem áp đặt cho người học, chứ chưa phải là những cái xã hội cần. Có một nguyên do quan trọng là ở nước ta trong một thời hạn dài, cung và cầu của giáo dục ĐH mất cân đối nghiêm trọng. Việt Nam là nước có truyền thống cuội nguồn hiếu học và trọng học nên số người có nguyện vọng đi học ( đúng ra là số mái ấm gia đình mong ước con vào ĐH ) thì đông mà số trường ĐH ( tốt ) lại rất ít nên những cơ sở đào tạo và giảng dạy ĐH không có nhiều động lực để thay đổi. Chương trình cũ, giải pháp dạy không đổi khác, chất lượng đào tạo và giảng dạy không nâng cao cũng vẫn có rất đông người tranh nhau vào học. Những tiêu chuẩn nhìn nhận về chất lượng giáo dục quốc tế có vẻ như tác động ảnh hưởng không nhiều lắm đến những trường ĐH nước ta .
Bốn là, cũng chính vì động lực thay đổi không cao và do một số ít nguyên do khác nữa, nền giáo dục của tất cả chúng ta tương đối khép kín. Mặc dù số lượng cán bộ của ngành giáo dục ( gồm có cả quả lý và tham gia giảng dạy ) có thời cơ đi thăm quan quốc tế rất nhiều, nhưng có vẻ như việc học tập quốc tế chưa có một chương trình thật chuyên nghiệp và bài bản với những tiềm năng xác lập nên hiệu quả không như mong ước. Địa điểm du lịch thăm quan, yếu tố tìm hiểu và khám phá trùng lặp, những kinh tiếp thu manh mún, thiếu đồng điệu … Do vậy về cơ bản, mạng lưới hệ thống giáo dục và những chương trình của những cơ sở đào tạo và giảng dạy ở nước ta so với những nước tiên tiến và phát triển trên quốc tế còn có khoảng cách khá xa. Và đặc biệt quan trọng điều đáng nói là tính liên thông quốc tế của mạng lưới hệ thống giáo dục nói chung và của những cơ sở giảng dạy nước ta nói riêng còn rất hạn chế. Nếu như ở quốc tế ( kể cả những nước Khu vực Đông Nam Á ), những trường ĐH hoàn toàn có thể thuận tiện trao đổi sinh viên với nhau vì họ công nhận mạng lưới hệ thống tín chỉ của nhau, thì điều này còn rất khó khăn vất vả với những trường ĐH nước ta .
Năm là, điều thấy rõ và thường được nói tới nhiều nhất khi đề cập đến những hạn chế của giáo dục Việt Nam là sự thiếu thốn, nghèo nàn về cơ sở vật chất, là chủ trương đãi ngộ chưa thỏa đáng so với đội ngũ những người làm giáo dục. Có thể nói trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có những nỗ lực lớn trong góp vốn đầu tư cho giáo dục. Riêng năm 2013, mặc dầu nền kinh tế tài chính quốc gia đang trong thời kỳ cực kỳ khó khăn vất vả, nhưng kinh phí đầu tư cho nghành giáo dục, huấn luyện và đào tạo và dạy nghề vẫn chiếm 20 % tổng chi ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, tính ra số kinh phí đầu tư thực thì so ngay với một trường ĐH ở Khu vực Đông Nam Á ( như Nước Singapore, Thailand, Malaysia … ) cũng đã rất thấp. Nguồn kinh phí đầu tư hạn hẹp lại được sử dụng chưa hài hòa và hợp lý, góp vốn đầu tư manh mún, giàn trải và hiệu suất cao thấp ( đó là chưa nói tới nguồn lực bị suy hao vì những dự án Bất Động Sản tiêu tốn lãng phí lớn .
Tuy nhiên, điều đáng nói hơn cả là yếu tố góp vốn đầu tư cho nguồn lực con người. Nếu như đây là tác nhân quan trọng số 1 trong tổng thể mọi nghành, thì trong giáo dục giảng dạy con người là tác nhân quyết định hành động sự thành bại. Con người ở đây là nói tới cả đội ngũ quản trị những cấp và những người trực tiếp thực thi trách nhiệm giảng dạy ở những cơ sở. Chất lượng chưa cao ở cả hai lực lượng này có vẻ như không khó khăn vất vả lắm để nhận ra. Tuy nhiên điều quan trọng là phải tìm ra nguyên do dẫn tới thực trạng đó. Theo tôi, gốc gác của yếu tố chính là trên trong thực tiễn, giáo dục và đào tạo và giảng dạy chưa được coi là quốc sách số 1 như được nêu trong những văn kiện chính thức. Việc tuyển chọn cán bộ quản trị giáo dục cũng như chủ trương đãi ngộ khuyên khích người giỏi làm công tác làm việc giáo dục còn nhiều chưa ổn và chưa được quan tâm đúng mức .
Ngoài ra, quốc gia còn thiều về cơ sở, vật chất, trang thiết bị dạy học tân tiến tiên tiến và phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào trong tác giáo dục …
Những điểm khó khăn vất vả nêu trên chưa phải là tổng thể, đã và đang kim hãm cả nền giáo dục Việt Nam nói riêng và giáo dục Đại học nói riêng. Nhưng nên giáo dục Đại học Việt Nam cũng có nhiều ưu điểm, nếu như thay đổi giáo dục và giảng dạy ngay lập tức để khắc phục những điểm khó khăn vất vả, hạn chế nêu trên .
Các điểm thuận tiện của nên giáo dục Việt Nam :

Một là, Việt Nam đặt chính sách giáo dục lên hang đầu, có sự đầu tư lớn cho nền giáo dục, trong đó có giáo dục Đại học.

Hai là, xét về mặt lịch sử dân tộc, nền giáo dục ĐH đã Open ở nước ta cách đây trên cả nghìn năm. Cho đến nay, lịch sử dân tộc giáo dục ĐH Việt Nam đã trải qua những nền giáo dục khác nhau : phong kiến, thuộc địa và chủ nghĩa thực dân mới ( ở miền Nam Việt Nam trước năm 1975 ). Sự nghiệp giáo dục ĐH từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã trải qua gần 70 năm qua và đạt được những thành tựu to lớn, trong đó quan trọng nhất là đã góp thêm phần tạo ra những thế hệ nguồn lực con người Việt Nam, tác nhân quyết định hành động thắng lợi của sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa và kiến thiết xây dựng chủ nghĩa xã hội .
Ba là, ở nước ta hiện nay, mặc dầu chưa có định nghĩa chính thức về giáo dục ĐH, nhưng qua những văn bản không chính thức, hoàn toàn có thể hiểu giáo dục ĐH là hình thức tổ chức triển khai giáo dục cho những bậc học sau quy trình tiến độ bậc đại trà phổ thông với những trình độ huấn luyện và đào tạo : gồm trình độ cao đẳng, trình độ ĐH, trình độ thạc sĩ và trình độ tiến sỹ. Nhưng tất cả chúng ta có những văn bản pháp lý lao lý đơn cử cho nền giáo dục nói chung và chủ trương, chủ trương giáo dục Đại học nói riêng .
Bốn là, dân tộc bản địa Việt Nam có truyền thống lịch sử hiếu học, ham học hỏi, biết vận dụng khoa học công nghệ tiên tiến, tiếp thu cái mới, văn minh trên quốc tế để hoàn toàn có thể ứng dụng tốt trong quy trình đào tạo và giảng dạy, giáo dục …
Từ những nghiên cứu và phân tích về những khó khăn vất vả và thuận tiện của nền giáo dục Đại học Việt Nam, một nhu yếu tất yếu trong ngành giáo dục là tất cả chúng ta cần thay đổi giáo dục, cần triển khai những giải pháp tăng trưởng giáo dục Đại học nói chung và giáo dục Đại học công lập nói riêng .
Thứ nhât, phải biến hóa triết lý để chuyển một nền giáo dục lấy trang bị kỹ năng và kiến thức trình độ làm tiềm năng đa phần sang một nền giáo dục chỉ dạy những kỹ năng và kiến thức trình độ cơ bản ở mức tối thiểu. Dành nhiều thời hạn dạy người học về chiêu thức, kiến thức và kỹ năng, cách tự học, dạy cách sử dụng, khai thác những thiết bị … và dạy làm người với mục tiêu người được giảng dạy có năng lực thích ứng nhanh với thực trạng, có năng lực học tập suốt đời và có nghĩa vụ và trách nhiệm cao với mái ấm gia đình, xã hội và Tổ quốc. Đi theo sự thay đổi này sẽ là hàng loạt những biến hóa cơ bản. Từ chương trình, giáo trình, sách giáo khoa, người thày và phương pháp giảng dạy. Theo triết lý mới này cách dạy và học sẽ chuyển từ học để nhớ sang chuyển sang học để hiểu. Cho đến nay hiện tượng kỳ lạ quá tải như một căn bệnh không hề chữa và đổi khác sách giáo khoa diễn ra liên năm chính là do triết lý lấy dạy trình độ là tiềm năng quan trọng đẻ ra .
Thứ hai, phải biến hóa một cách cơ bản mạng lưới hệ thống nhìn nhận từ kiểm tra kỹ năng và kiến thức sang nhìn nhận năng lượng. Đầu vào thì nhìn nhận năng lượng có học được ( cấp học, chương trình học ấy ) không. Trong quy trình thì nhìn nhận năng lượng hiểu và tiếp thu phát minh sáng tạo những điều đã học. Đầu ra thì nhìn nhận năng lượng vận dụng những điều đã học tập, rèn luyện vào môi trường tự nhiên sắp tới … Tóm lại phải biến hóa cơ bản những gì đang làm hiện nay trong việc thi tuyển, nhìn nhận. Sự đổi khác này sẽ mở đường cho một tiến trình mới, người thi sẽ được sử dụng những thiết bị CNTT ( như máy tính ví dụ điển hình ), sử dụng mạng internet … Việc tổ chức triển khai thi sẽ nhẹ nhàng, đơn thuần và chắc như đinh sẽ chấm hết việc phải nhờ cậy đến lực lượng công an để bảo vệ đề, phải nhốt thầy ra đề trong khách sạn vừa tốn kém, vừa bức xúc … và nhất là sẽ không còn hiện tượng kỳ lạ học vẹt, học tủ và quay cóp nữa .
Thứ ba, việc kiến thiết xây dựng những chương trình giảng dạy phải có chuẩn đầu ra. Chuẩn đầu ra ở đây là phải lấy thực tiễn khách quan và nhu yếu của xã hội làm địa thế căn cứ, chứ không không phải là “ chuẩn ” nhưng do nhà trường tự pháp luật như nhiều cơ sở đào tạo và giảng dạy đang làm. Như vậy chuẩn đầu ra phải hiểu là phân phối nhu yếu rất phong phú cả về chủng loại và chất lượng. Giáo dục ĐH và chuyên nghiệp là nơi giảng dạy và cung ứng nguồn nhân lực những loại cho xã hội. Sự phong phú nhu yếu về chủng loại và chất lượng lao động sẽ lao lý chủng loại và sự phân tầng của những cơ sở huấn luyện và đào tạo. Bên cạnh những nhu yếu chất lượng rất cao của những cơ sở số 1, có nhu yếu vừa phải của những cơ sở không có nhu yếu đến mức ấy. Chẳng hạn, một doanh nghiệp mái ấm gia đình nhỏ muốn có một kế toán đạt trình độ ĐH thì chắc như đinh không cần đến những kỹ sư tốt nghiệp những trường đại số 1 về kinh tế tài chính. Vậy phải có những trường ĐH vừa tầm để huấn luyện và đào tạo loại nhân lực này. Đây chính là luận lý cơ bản để phải có cách nhìn phân tầng so với giáo dục ĐH. Trong ý nghĩa này nhất loạt hô khẩu hiệu “ chất lượng cao ” là duy ý chí, không trong thực tiễn và cũng không tương thích với thực tiễn .
Thứ tư, thay đổi can đảm và mạnh mẽ nội dung chương trình và giải pháp dạy học theo hướng hội nhập quốc tế. Nội dung chương trình và giáo trình cần được tổ chức triển khai thiết kế xây dựng và tiến hành theo hướng mở ( được cho phép update tiếp tục về kỹ năng và kiến thức trong và ngoài nước, sử dụng giáo trình, học liệu trong nước hoặc ngoài nước một cách linh động để giảng dạy cho người học ), nội dung giảng dạy phải gắn chặt và tương thích với nhu yếu thực tiễn của ngành nghề mà người học đang theo đuổi. Về chiêu thức, được cho phép sử dụng phong phú những giải pháp dạy học theo nguyên tắc “ lấy người học là TT ”, giảm tải tối đa giờ giảng trên lớp để người học có thời hạn tự học và tự điều tra và nghiên cứu. Tất nhiên, những cơ sở huấn luyện và đào tạo cần tiếp tục thực thi việc kiểm tra, nhìn nhận khách quan, ngặt nghèo để bảo vệ tính hiệu suất cao của việc dạy và học .
Đổi mới vai trò của những cơ quan quản trị nhà nước trong tổ chức triển khai giáo dục ĐH trong điều kiện kèm theo hội nhập quốc tế. Theo đó, về mặt pháp lý, cần liên tục bổ trợ, hoàn thành xong những pháp luật về pháp lý so với những hoạt động giải trí giáo dục ĐH trong điều kiện kèm theo hội nhập quốc tế. Các cơ quan quản trị nhà nước, trực tiếp là Bộ Giáo dục và Đào tạo cần biến hóa cách tư duy về quản trị so với những hoạt động giải trí giáo dục ĐH trong điều kiện kèm theo hội nhập quốc tế. Thay vì trực tiếp quản trị tổng lực so với những cơ sở giáo dục ĐH, những cơ quan quản trị nhà nước chỉ nên đóng vai trò là cơ quan “ tài phán ”, xu thế những hoạt động giải trí theo pháp luật, đồng thời tạo điều kiện kèm theo để những cơ sở giáo dục ĐH được độc lập, tự chủ hơn trong những hoạt động giải trí. Cần tránh tư duy quản trị theo cách áp đặt, hoặc “ bao cấp ” so với những hoạt động giải trí giáo dục ĐH trong điều kiện kèm theo hội nhập quốc tế hiện nay .
Tăng cường những hoạt động giải trí nghiên cứu và điều tra và công bố quốc tế, tiến tới quốc tế hóa những tiêu chuẩn nhìn nhận khoa học và những hoạt động giải trí về trình độ tại những cơ sở giáo dục ĐH. Trước mắt, Nhà nước và những cơ sở giáo dục ĐH cần có những chính sách chủ trương động viên, khuyến khích những nhà khoa học điều tra và nghiên cứu và tích cực công bố tác dụng điều tra và nghiên cứu trên những ấn phẩm khoa học quốc tế. Về vĩnh viễn, cần đặt ra lộ trình ( so với mỗi cơ sở giáo dục ĐH khác nhau cần có những lộ trình khác nhau ) tiến tới quốc tế hóa những tiêu chuẩn nhìn nhận những hoạt động giải trí khoa học và những hoạt động giải trí về trình độ trong tổng thể những cơ sở giáo dục ĐH, đồng thời cần coi đây là giải pháp quan trọng để đưa giáo dục ĐH Việt Nam hội nhập sâu hơn vào thiên nhiên và môi trường quốc tế. / .
Thứ năm, để hoàn toàn có thể triển khai thay đổi một cách cơ bản thì giải pháp phải đồng nhất và tổng lực. Trước hết là những thay đổi về chính sách, chủ trương. Trong thực trạng khóa khăn hiện nay của quốc gia, không nên đặt yếu tố tăng thêm ngân sách cho giáo dục và đào tạo và giảng dạy mà có chủ trương phân phối nguồn lực cho hài hòa và hợp lý. Trong quy trình này, góp vốn đầu tư tập trung chuyên sâu và góp vốn đầu tư hiệu suất cao được coi là ưu tiên. Cần chấm hết việc góp vốn đầu tư giàn trải và kém hiệu suất cao như hiện nay. Ngoài những chính sách chủ trương về kinh tế tài chính, phải thay đổi hàng loạt những chính sách chủ trương khác có tương quan đến giáo dục, giảng dạy, sao cho thực sự là quốc sách số 1 .

Thứ sáu, việc đổi mới tư duy giáo dục hiện nay cần “gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; hệ thống giáo dục được chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và mang đậm bản sắc dân tộc.

Thực hiện rất đầy đủ những giải pháp nêu trên thì nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến và phát triển ở trong khu vực, như Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI của Đảng khẳng định chắc chắn. Các cấp, những ngành, trước hết là Bộ Giáo dục và Đào tạo cần có sự đổi khác một cách can đảm và mạnh mẽ về tư duy trong tổ chức triển khai giáo dục ĐH, như biến hóa cách tuyển sinh, lựa chọn “ nguồn vào ” theo hướng thoáng hơn, được cho phép những cơ sở giáo dục ĐH tự đặt ra những tiêu chuẩn tuyển sinh và chịu nghĩa vụ và trách nhiệm với người học bằng chính “ uy tín ” huấn luyện và đào tạo của mình, được cho phép hình thành nhiều quy mô đào tạo và giảng dạy ĐH khác nhau, trấn áp ngặt nghèo “ đầu ra ” của mỗi cơ sở đào tạo và giảng dạy để bảo vệ chất lượng chung …

 

Các bài viết liên quan

Viết một bình luận