Đài Á Châu Tự Do – Wikipedia tiếng Việt

Đài Á Châu Tự Do (tên khác: RFA Tiếng Việt, Đài Châu Á Tự Do; tên tiếng Anh: Radio Free Asia, viết tắt: RFA) là một đài phát thanh tư nhân phi lợi nhuận (dựa trên danh nghĩa)[4] hướng đến các thính giả tại những nước Đông Á, trong đó có bao gồm “phục vụ các mục đích đối ngoại, chính trị và tuyên truyền”[5][6] của Chính phủ Hoa Kỳ tại các nước cộng sản ở Châu Á. Trong thời kì đầu hình thành những năm 50, RFA có sứ mệnh như là một tổ chức truyền thông hỗ trợ bởi Hoa Kỳ cho các mục đích tuyên truyền chống cộng sản tại các quốc gia Xã hội Chủ nghĩa ở Á Châu[7]. RFA được điều hành bởi BBG của Chính phủ Hoa Kỳ[8]. Đồng thời, kinh phí cho RFA cũng được cấp bởi Quốc hội Hoa Kỳ[9]. Đài được phát thanh bằng 9 thứ tiếng ở châu Á.

Lịch sử

Giai đoạn đầu xây dựng

Đài Á Châu Tự Do ban đầu là một đài phát thanh tuyên truyền của Chính phủ Hoa Kỳ được phát thanh bằng các thứ tiếng địa phương tại các nước cộng sản tại châu Á. Ban đầu RFA được thành lập và tài trợ bởi Cục Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA) vào năm 1950 thông qua một tổ chức tuyến đầu có tên là “Ủy ban cho Á châu Tự do” (Committee for Free Asia) như là một hoạt động tuyên truyền chống cộng sản, phát thanh tại Manila ở Philippines, Dacca và Karachi ở Pakistan,… cho đến năm 1961[cần dẫn nguồn]. Có vài văn phòng cũng được đặt tại Tokyo. Tổ chức mẹ có tên là Quỹ hội Á châu (Asian Foundation). Năm 1971, sự tài trợ của Cục Tình báo Trung ương Hoa Kỳ vào đài đã chấm dứt và tất cả trách nhiệm được chuyển sang Hội đồng Phát thanh Quốc tế (Board for International Broadcasting hay BIB) do Tổng thống Hoa Kỳ bổ nhiệm[9].

Hiện thời

Hiện nay, RFA đang được điều hành gián tiếp[10] bởi Chính phủ Hoa Kỳ[8]. Bên cạnh đó, kinh phí hoạt động của RFA cũng do Quốc hội Hoa Kỳ cung cấp[9][11]

Được tái lập lại như một tổ chức triển khai tư nhân vào tháng 03 năm 1996, Đài Á Châu Tự Do đã mở màn phát thanh trở lại từ tháng 09 năm 1996. Cần quan tâm, tổ chức triển khai mới này không có tương quan gì đến tổ chức triển khai RFA cũ từ những năm thập niên 50. [ 12 ]Hiện nay, Đài Á Châu Tự Do phát thanh bằng 9 thứ tiếng trải qua những sóng ngắn và mạng Internet. Lần phát thanh tiên phong là bằng tiếng Quan thoại và đây là chương trình công phu nhất của Đài khi được phát thanh 12 tiếng mỗi ngày. Đài Á Châu Tự Do cũng phát thanh bằng tiếng Quảng Đông, tiếng Tây Tạng, tiếng Duy Ngô Nhĩ, tiếng Miến Điện, tiếng Việt, tiếng Lào, tiếng Khmer và tiếng Triều Tiên ( đến Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên ) .Quan tâm chính trị tại Hoa Kỳ về việc phát thanh đến Á châu sau đó đã mở màn phát sinh trở lại sau Sự kiện Thiên An Môn năm 1989 [ 13 ] .

Theo Đạo luật Phát thanh Quốc tế (International Broadcasting Act) được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua năm 1994, Đài Á Châu Tự Do sau đó đã chính thức trở thành một tập đoàn tư nhân phi lợi nhuận[4]. Đài Á Châu Tự Do được tài trợ bởi một quỹ hàng năm của Liên bang do Hội đồng quản trị Phát thanh điều hành (Broadcasting Board of Governors hay BBG). Hội đồng quản trị này có quyền hành như ban giám đốc của Đài Á Châu Tự Do, trao và giám sát quỹ cho Đài Á Châu Tự Do. BBG là một cơ quan của Chính phủ Hoa Kỳ và đã bắt đầu đi vào hoạt động kể từ tháng 10 năm 1999[14].

Sứ mệnh

Sứ mệnh của RFA được BBG cũng như nhà nước Hoa Kỳ phát biểu là nhằm mục đích ” thôi thúc và nâng đỡ tự do và dân chủ bằng việc phát thanh những thông tin và tin tức đúng chuẩn, khách quan về Hoa Kỳ và quốc tế đến người nghe đài tại hải ngoại. [ 15 ] Đài Á Châu Tự Do phát thanh tin tức và thông tin tới những người Châu Á mà những người này được cho là đang xem và nghe những thông tin thiếu tường thuật vừa đủ, đơn cử, khách quan và cân đối từ truyền thông online trong nước. Qua phát thanh và chương trình gọi điện thoại thông minh vào, Đài Á Châu Tự Do hướng tiềm năng là san lấp một lỗ hổng lớn trong đời sống của người dân khắp Á châu. ” [ 16 ] .
Theo thông tin trên website, Đài Á Châu Tự Do tự chứng minh và khẳng định đài là một tập đoàn lớn tư nhân phi doanh thu phát thanh những thông tin và tin tức bằng 9 thứ tiếng bản xứ đến những người nghe đài không tiếp cận được với truyền thông tin tức vừa đủ và tự do. Mục đích của Đài Á Châu Tự Do, theo đài, là nhằm mục đích đáp ứng một forum cho nhiều quan điểm và tiếng nói trong những vương quốc cộng sản này [ 18 ] .Đạo luật Phát thanh Quốc tế của Hoa Kỳ năm 1994 ( PL 103 – 236, Mục III ) có nêu rõ ràng về thiên chức của Đài Á Châu Tự Do : ” Việc liên tục phát thanh quốc tế như hiện có của Hoa Kỳ, và việc xây dựng dịch vụ phát thanh mới đến người dân của Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc và những vương quốc Châu Á khác, là những người thiếu nguồn thông tin và lý tưởng tự do, sẽ nâng cao sự thăng quan tiến chức thông tin và lý tưởng, cùng với đó thôi thúc tiềm năng chủ trương ngoại giao của Hoa Kỳ. ” .Ngoài ra, RFA còn được chính CIA miêu tả là một ” công cụ tương hỗ đắc lực ” cho Tổng thống Mỹ để ” đối phó với những nước cộng sản ” tại Châu Á [ 7 ]

Phá sóng và ngăn mạng

6 nhà báo người Duy Ngô Nhĩ của Đài Á Châu Tự Do ( 2018 ) .

Kể từ khi đài bắt đầu phát thanh năm 1996, Chính phủ Trung Quốc đã liên tục có hành vi phá sóng phát thanh của Đài Á Châu Tự Do[19].

Ba thông tín viên của Đài Á Châu Tự Do đã bị khước từ nhập cư vào Trung Quốc để tường trình về chuyến viếng thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton vào tháng 06 năm 1998. Tòa Đại sứ Trung Quốc tại Washington D.C. khởi đầu đã cấp thị thực nhập cư cho cả ba nhưng sau đó xét lại chỉ không lâu trước khi Tổng thống Clinton rời Washington trên đường đến Bắc Kinh. Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã đưa ra lời than phiền với nhà nước Trung Quốc về yếu tố này nhưng đến ở đầu cuối những thông tín viên vẫn không đi được [ 19 ] [ 20 ] .Chương trình phát thanh của Đài Á Châu Tự Do vào Nước Ta cũng bị phá sóng kể từ khi mở màn. [ 21 ]. Quốc hội Hoa Kỳ đã yêu cầu ra nhiều luật đạo tương quan đến nhân quyền tại Nước Ta nhằm mục đích tạo ngân quỹ để chống những giải pháp phá sóng Đài Á Châu Tự Do của nhà nước Nước Ta [ 22 ]. Nghiên cứu của dự án Bất Động Sản OpenNet Initiative, chuyên quan sát việc trấn áp Internet của những chính quyền sở tại trên Interne, đã cho thấy phần tiếng Việt của website Á châu Tự do bị cả hai nhà sản xuất dịch vụ Internet tại Nước Ta ngăn vào, trong khi phần tiếng Anh chỉ bị một nhà cung ứng cấm [ 23 ] .Để cạnh tranh đối đầu với những hiện tượng kỳ lạ này, Đài Á Châu Tự Do đã đưa thông tin vào bằng cách tạo ăng ten chống phá sóng và đưa ra những hướng dẫn về cách truy vấn vào bằng proxy server trên website chính thức của họ [ 24 ] .

Chỉ trích

Hoa Kỳ

Catharin Dalpino thuộc Viện Brookings, người từng ship hàng trong Bộ Ngoại giao của Clinton với tư cách là phụ tá Phó Bộ trưởng đặc trách về nhân quyền, đã gọi Đài Á Châu Tự Do là ” một sự tiêu tốn lãng phí tiền tài “. Bà nói : ” Bất cứ nơi đâu nếu tất cả chúng ta cảm thấy như đang có một quân địch tư tưởng, tất cả chúng ta sẽ có ngay một Đài gì đó mang tên ” Tự do ” “. Dalpino cũng nói rằng bà đã đọc qua những bài viết phát thanh của Đài Á Châu Tự Do và thấy cách tường thuật của đài là không khách quan. ” Họ dựa quá nặng vào những tường thuật và về những người sự không tương đồng chính kiến sống lưu vong. Nó không giống là tường thuật những gì đang xảy ra tại một vương quốc. Thường thường nó đọc giống như là một sách giáo khoa về dân chủ, điều đó cũng được, nhưng thậm chí còn đến cả một người Mỹ cũng sẽ nghĩ đó rất giống tuyên truyền. ” [ 25 ] .

Triều Tiên

Năm 2014, một bản tin của Đài Á Châu Tự Do đã hay tin rằng Triều Tiên đang sử dụng một đạo luật ép buộc sinh viên phải cắt tóc giống nhà lãnh đạo Kim Jong-un. Tuy nhiên, hãng tin AP khẳng định đây chỉ là “tin đồn giàu tính tưởng tượng”. Hãng tin này phỏng vấn hàng loạt du khách từng đặt chân đến Bình Nhưỡng, họ nói không hề có dấu hiệu của “kiểu tóc Kim Jong-un” bị bắt buộc ở đây. Hướng dẫn viên du lịch Simon Cockerell của Koryo Tours, người chuyên đưa khách tham quan Triều Tiên cũng nói rằng: “chắc chắn không có đạo luật nào như thế, đây là sự bịa đặt” khi trả lời phỏng vấn của AP. AP nói rằng câu chuyện kiểu tóc ở Triều Tiên, cũng giống như hàng loạt những chuyện kỳ quái về Triều Tiên được truyền thông phương Tây đồn thổi, là trái với sự thật[26].

Trung Quốc

Theo một bản báo cáo của Ban Nghiên cứu Quốc hội (Congressional Research Service) của Chính phủ Hoa Kỳ, các tờ báo Nhà nước của Trung Quốc đã có hàng loạt bài viết đưa tin rằng Đài Á Châu Tự Do là hoạt động phát thanh của Cục Tình báo Trung ương Hoa Kỳ[13].

Nước Ta

Tháng 09 năm 2015, đài RFA đã hủy hợp đồng với nhà báo, blogger người Việt hải ngoại Lê Diễn Đức, sau một số bình luận trên Facebook của ông về thất bại của Việt Nam Cộng hòa và những nỗ lực khôi phục lại chế độ này. Trong bài viết, Lê Diễn Đức viết: “Cả hàng trăm ngàn quân lính trong tay, vũ khí xềnh xàng mà còn bị bộ đội Bắc Việt đánh cho tan tành, chạy chít chết, cuối cùng phải đầu hàng, thì vài chục người đi qua rừng núi Thái Lan dựng “chiến khu” với mục đích Đông Tiến, phục quốc chỉ là trò cười, ảo tưởng, chứ anh hùng cái nỗi gì”. Bình luận của ông khiến đài RFA hủy hợp đồng và xóa mục bài của ông sau đó 1 ngày. Sau khi bị huỷ hợp đồng, ông Lê Diễn Đức cho rằng RFA có quyết định vậy là do “bị áp lực dư luận rất nặng nề”.[27].

Tháng 03 năm năm ngoái, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đăng một bài báo với tiêu đề ” Về một ” thần tượng ” rác rưởi “, trong đó có nói rõ việc RFA đã thổi phồng những tin tức và đưa lên những trang tin, forum của những thế lực thù địch với Nước Ta nhằm mục đích mục tiêu lùng sục, tạo dựng tiếng tăm cho những kẻ chống phá quốc gia. Trang báo này cũng cho rằng ” qua chuyện Nah Sơn và sự tung hô của Đài truyền hình BBC, RFA, … hoàn toàn có thể thấy nếu không tỉnh táo mà hoang tưởng, để bị kẻ xấu lôi kéo thì một người trẻ tuổi hoàn toàn có thể sa ngã như thế nào. Cũng qua đây, Đài truyền hình BBC, RFA, … đã tự chứng tỏ sự mặc kệ liêm sỉ của những cơ quan truyền thông online này. Ðáng nói hơn, khi phải dùng đến những thứ rác rưởi để chống phá Nước Ta, thì Đài truyền hình BBC, RFA, … cũng đã tự chứng tỏ sự bất lực của họ. ” [ 28 ] .

Cũng theo báo Công An Nhân Dân, RFA được cho là đã xuyên tạc, bóp méo sự thật tại các nước thuộc khối Xã hội chủ nghĩa ở châu Á, tổ chức các hoạt động bôi nhọ cá nhân, vu khống chính quyền, gây xói mòn lòng tin của dân chúng với chế độ, với chính quyền tại các nước nói trên.[29].

Những nhà báo của Đài Á Châu Tự Do bị giam

Tại Nước Ta

Danh sách những cộng tác viên của Đài Á Châu Tự Do bị chính quyền sở tại Nước Ta giam cầm [ 30 ] [ 31 ] gồm có :

• Nguyễn Văn Hóa: là cộng tác viên với Đài Á Châu Tự Do, chuyên cung cấp các video về những vụ biểu tình của người dân miền Trung khi phản đối công ty Formosa xả thải gây ô nhiễm môi trường vào năm 2016. Sáng ngày 27 tháng 11 năm 2017, Tòa Án Nhân Dân tỉnh Hà Tĩnh đã mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử công khai và tuyên 7 năm tù giam đối với Nguyễn Văn Hóa về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. Theo cáo trạng, từ năm 2013 đến năm 2017, Nguyễn Văn Hóa (SN 1995, quê xã Kỳ Khang, huyện Kỳ Anh) đã lập tài khoản cá nhân trên facebook để trao đổi thông tin với một số đối tượng xấu; đồng thời chia sẻ, phát tán các bài viết, video, hình ảnh có nội dung kích động, xuyên tạc sự thật, tuyên truyền các luận điệu phản động trái với đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.[32][33][34][35][36];
• Blogger Trương Duy Nhất: sinh năm 1964, nổi tiếng với trang blog “Một góc nhìn khác”, từng là cộng tác viên viết blog với Đài Á Châu Tự Do từ năm 2015 sau khi ông ra tù. Ông từng bị tuyên án 2 năm tù vào năm 2014 với cáo buộc lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân. Ông bị bắt cóc khi đang ở Bangkok, Thái Lan hồi tháng 01 năm 2019. Đến ngày 20 tháng 03 cùng năm, gia đình ông cho biết công an xác nhận ông đang bị chính quyền Việt Nam giam giữ ở Hà Nội. Trong nhiều tháng kể từ khi bị bắt, ông vẫn không được tiếp xúc với gia đình và luật sư của mình.[32][33][37][38];

Tại Campuchia

• Phóng viên Uon Chhin: là cựu phóng viên của Đài Á Châu Tự Do, anh đã bị chính quyền Campuchia bắt vào tháng 11 năm 2017 sau một cuộc đột kích vào đêm khuya của một căn hộ mà người cũ thuê. Anh bị buộc tội cung cấp thông tin cho nước ngoài, có thể bị kết án tù từ 7 đến 15 năm.[49][50][51][52][53][54];
• Phóng viên Yeang Sothearin: cũng là cựu phóng viên của Đài Á Châu Tự Do, anh cùng với phóng viên Uon Chhin đều bị chính quyền Campuchia giam giữ kể từ tháng 11 năm 2017 sau một cuộc đột kích vào đêm khuya của một căn hộ mà người cũ thuê. Anh cũng bị buộc tội cung cấp thông tin cho nước ngoài và có thể bị kết án tù từ 7 đến 15 năm.[49][50][51][52][53][54].

Trao Giải

Chú thích

Xem thêm

Đọc thêm

• Tom Engelhardt: The End of Victory Culture. Cold War America and the Disillusioning of a Generation (University of Massachusetts Press 1998); ISBN 1-55849-133-3.
• Helen Laville, Hugh Wilford: The US Government, Citizen Groups And the Cold War. The State-Private Network (Routledge 1996); ISBN 0-415-35608-3.
• Daya Kishan Thussu: International Communication. Continuity and Change (Arnold 2000); ISBN 0-340-74130-9.
• Andrew Defty: Britain, America and Anti-Communist Propaganda, 1945-53. The Information Research Department (Routledge 2004); ISBN 0-7146-5443-4.

Liên kết ngoài

Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học