Thành phố Sapa của tỉnh Lào Cai là nơi cư trú của nhiều dân tộc thiểu số, vì vậy mà nơi đây hội tụ nền văn hóa đa sắc màu cùng với những món ăn đậm đà bản sắc dân tộc. Trong số đó, xôi ngũ sắc – đặc sản của dân tộc Tày là một trong những món ăn nổi tiếng được nhiều thực khách yêu thích vì có đến 5 màu sắc độc đáo. Mời bạn theo chân Cet.edu.vn đi về Sapa tìm hiểu cách nấu xôi ngũ sắc chuẩn vị Tây Bắc nhé.
Xem Tóm Tắt Bài Viết Này
Tìm hiểu xôi ngũ sắc của người Tày
Người Tày ở nước ta phân bổ rộng trên cả nước và sống ở hầu hết tại các vùng núi cao. Họ có truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống truyền kiếp, có chữ viết riêng và có điều kiện kèm theo kinh tế tài chính tăng trưởng hơn các dân tộc bản địa khác. Những nét rực rỡ về văn hóa truyền thống của người Tày không những được biểu lộ trong các hội làng, những bài ca, tiếng hát dân gian mà còn trong cả những nét văn hoá siêu thị nhà hàng phong phú và đa dạng. Và xôi ngũ sắc là một trong những loại sản phẩm điển hình nổi bật của họ .
Xôi ngũ sắc – món đặc sản nổi tiếng của dân tộc Tày. (Ảnh: Internet)
Gọi là xôi ngũ sắc vì món xôi này được tạo thành từ 5 sắc tố khác nhau : trắng, đỏ, xanh, tím, vàng tượng trưng cho ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Người Tày thường làm xôi ngũ sắc vào các ngày cúng giỗ, cưới hỏi, vào nhà mới và các ngày mồng 5 tháng 5, rằm tháng bảy hàng năm … với mong ước mái ấm gia đình gặp nhiều suôn sẻ, gia chủ làm ăn phát đạt .
Nguyên liệu làm xôi ngũ sắc bao gồm: gạo nếp thơm dẻo, gạt đều không lẩn tẻ trộn đều cùng các loại lá cây rừng để nhuộm màu. Tùy thuộc vào mỗi loại lá và cách pha chế để tạo ra 5 màu sắc khác nhau, tạo ra món xôi không chỉ độc đáo về hình thức mà còn mang hương vị thơm ngon, hấp dẫn.
Ý nghĩa của món xôi ngũ sắc
Người xưa quan niệm, xôi ngũ sắc tượng trưng cho ngũ hành: trắng là màu của kim, xanh là màu của mộc, đen là màu của thuỷ, đỏ là màu của hỏa, màu vàng là màu của thổ. Người ta quan niệm rằng sự tồn tại của ngũ hành làm nên sự tươi tốt của Thiên – Địa – Nhân.Với người Tày, thói quen những ăn xôi ngũ sắc trong các ngày lễ, tết sẽ giúp họ gặp nhiều điều may mắn, tốt lành.
Bên cạnh đó, xôi ngũ sắc là niềm tự hào của chị em phụ nữ Tày bởi nó biểu lộ sự khôn khéo, đảm đang của họ. Loại xôi năm màu được chế biến từ những nguyên vật liệu bắt nguồn từ vạn vật thiên nhiên nên ăn rất ngon và bổ dưỡng .
Xôi ngũ sắc tượng trưng cho 5 màu ngũ hành. ( Ảnh : Internet )
Trang trí xôi ngũ sắc
Ngày lễ, Tết, bà con dân tộc bản địa Tày thường chế biến món xôi năm màu trang trí làm cho mâm cỗ thêm mê hoặc. Để có món xôi màu dẻo thơm, người nấu sẽ chọn loại gạo nếp thơm, hạt mẩy đều. Còn sắc tố của xôi phụ thuộc vào vào các nguyên vật liệu tạo màu, thường là từ lá cây rừng .
Khi nấu xong, xôi ngũ sắc được các mẹ, các chị bày thành đĩa xôi năm màu: trắng, xanh, vàng, đỏ, tím cẩm trông tựa như bông hoa năm cánh đang khoe sắc. Xôi ngũ sắc có một mùi thơm đặc trưng của cây cỏ, không hề lẫn với bất cứ món xôi nào khác. Còn có quan niệm rằng, người nào đồ được xôi ngũ sắc có màu chuẩn đẹp thì được xem là người khéo tay, gia đình sẽ làm ăn phát đạt.
Cách làm xôi ngũ sắc
Nguyên liệu làm xôi ngũ sắc cho 4 người
- 1,5kg gạo nếp
- 1 bó lá cẩm
- 1 bó lá dứa
- 1/2 quả gấc
- 100g nghệ tươi
- 5 thìa cà phê muối
- Rượu trắng
- 3 thìa cà phê đường
- 3 thìa canh nước cốt dừa
Cách làm xôi ngũ sắc cụ thể và khá đầy đủ
Bước 1 : Sơ chế nguyên vật liệu
– Trước khi nấu, bạn vo sạch gạo nếp rồi ngâm với nước để qua đêm cho gạo nở ra .– Rửa sạch các loại lá cẩm, lá dứa .– Nghệ tươi rửa sạch, bỏ vỏ, giã nguyễn .
Bước 2: Các bước tạo màu
– Nghệ tươi sau khi giã nhuyễn đổ thêm vào 1 lít nước lọc, lọc lấy nước vàng và bỏ bã đi .– Lá cẩm đem cắt khúc rồi cho vào nồi, thêm 1 lít nước lọc và đun sôi trong khoảng chừng 10 phút. Lúc này, nước sẽ nhuộm màu tím của lá cẩm, lọc lấy phần nước màu tím còn bỏ lá đi .– Lá dứa cho vào máy xay sinh tố xay thật nhuyễn, đổ vào 1 lít nước lọc, bóp lấy nước cốt màu xanh qua rây, bỏ bã đi .– Lấy 1 bát đựng gấc, thêm vào một chút ít rượu trắng, dùng tay đeo bao nilong bóp thật kỹ đến khi phần thịt gấc tách hết ra khỏi hạt, bỏ hạt đi .
Sử dụng các thực phẩm để tạo màu xôi như lá dứa, gấc, nghệ, lá cẩm,…
(Ảnh: Internet)
Bước 3 : Đồ xôi ngũ sắc
– Chia phần gạo nếp đã ngâm qua đêm làm 5 phần. Cho mỗi phần ngâm với một loại nước màu đã chuẩn bị sẵn sàng ( nước lá cẩm, nước lá dứa, nước nghệ ), thêm 1 thìa canh nước cốt dừa, 1 thìa cafe đường và 1 thìa cafe muối. Ngâm trong khoảng chừng 3 giờ thì ta được 3 loại màu .– Còn một phần trộn đều với thịt gấc thêm 1 thìa cafe muối trộn đều, một phần giữ nguyên và cũng thêm muối .– Sau khi ngâm, cho gạo nếp vào nồi đồ xôi, bật lửa lớn để hạt gạo nếp được nở chín đều. Sau 30 phút dùng đũa để xới tơi, nếu thấy xôi có vẻ như khô thì hoàn toàn có thể rưới thêm chút nước lên trên. Hấp cho đến khi xôi chín mềm thì tắt nhà bếp, bắc nồi xôi xuống .
Lưu ý khi làm xôi ngũ sắc
– Tùy vào kích cỡ nồi mà bạn hoàn toàn có thể đồ 1 hay nhiều màu một lần. Nếu bạn có nồi đồ xôi lớn thì hoàn toàn có thể đồ cả 5 loại xôi trong 1 lần .
– Khi thấy xôi bị khô, có thể rưới chút nước lên, nếu bạn rưới nước cốt dừa thì càng ngon nhé.
– Khi nấu xôi hoàn toàn có thể không dùng nước cốt dừa, nhưng nếu ngâm gạo với nước cốt dừa thì xôi sẽ dẻo bùi, mùi vị rất tuyệt vời .
Cách làm món xôi ngũ sắc của người Tày cũng đâu quá khó phải không nào? Chỉ cần chịu khó một chút áp dụng công thức nấu xôi đơn giản này để mâm cỗ thêm hấp dẫn, ngày đầu năm thêm phấn khởi với đầy đủ sắc vị, đem lại may mắn cả năm cho gia đình bạn nhé!
Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Văn hóa ẩm thực