Nhìn lại 2020: 10 khám phá khoa học tuyệt vời bị COVID che mờ

Bụi từ một ngôi sao 5 cánh chết mắc kẹt trong một thiên thạch đã va chạm với Trái đất và trở thành vật chất ” già ” nhất trên hành tinh của tất cả chúng ta – Ảnh : NASAĐại dịch COVID-19, biểu tình chống phân biệt chủng tộc và cuộc bầu cử gây chia rẽ nhất lịch sử dân tộc nước Mỹ hoàn toàn có thể làm lu mờ những khám phá khoa học trong năm 2020 .Hãy cùng ” Nhìn lại 2020 ” khám phá những khám phá này .

1. Vật chất “già” nhất tìm thấy trên Trái đất còn cổ xưa hơn hệ Mặt trời

Hàng tỉ năm trước khi Hệ mặt trời của tất cả chúng ta Open, một ngôi sao 5 cánh chết đã ” nổ tung ” và văng những mảnh vỡ cùng bụi vào khoảng trống. Một ít bụi của ngôi sao 5 cánh đó, mắc kẹt trong một thiên thạch đã va chạm với Trái đất vào năm 1969, đã trở thành vật chất ” già ” nhất từng được tìm thấy trên hành tinh của tất cả chúng ta .Các nhà khoa học tại Bảo tàng Field đã công bố Tóm lại chính thức này trên Kỷ yếu Viện hàn lâm Khoa học vương quốc Mỹ hồi tháng 1-2020. Phân tích cho thấy những hạt bụi này có tuổi đời từ 4,6 – 7 tỉ năm, cổ xưa hơn cả Hệ mặt trời của tất cả chúng ta – hình thành khoảng chừng 4,5 tỉ năm trước .Phát hiện mê hoặc này thôi thúc những nhà khoa học liên tục săn lùng những manh mối về lịch sử dân tộc hình thành thiên hà của tất cả chúng ta .Khủng long bạo chúa khi còn nhỏ có kích cỡ chỉ bằng một con chó Chihuahua – Ảnh : National Geographic

2. Hóa thạch phôi khủng long bạo chúa đầu tiên

Nhà cổ sinh vật học Gregory Funston của ĐH Edinburgh công bố những phát hiện về những hóa thạch tiên phong, gồm móng vuốt chân và hàm dưới, của những gì còn sót lại từ phôi thai khủng long thời tiền sử bạo chúa vào tháng 10 .Hóa thạch móng vuốt được khai thác vào năm 2018 ở Canada trong khi hóa thạch hàm dưới được hồi sinh vào năm 1983 tại một khu vực ở bang Montana, Mỹ. Phân tích cho thấy những hóa thạch này có niên đại cách đây 71 – 75 triệu năm .Các hóa thạch bật mý rằng 1 số ít loài săn mồi lớn nhất trên Trái đất đã khởi đầu đời sống với size của một con Chihuahua – với một cái đuôi thực sự dài. Chiều dài này chỉ bằng 1/10 so với khi trưởng thành, và giúp lý giải vì sao những nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy những vật mẫu khác về khủng long thời tiền sử bạo chúa khi còn nhỏ vì hoàn toàn có thể họ đã bỏ lỡ những vật mẫu nhỏ này .Một phần vành đai phía tây của miệng núi lửa Endeavour của sao Hỏa – Ảnh : NASA

3. Âm thanh lạ trên sao Hỏa

Đầu tháng 10-2020, Cơ quan hàng không thiên hà Mỹ ( NASA ) đã công bố một đoạn ghi âm nhiều âm thanh lạ do tàu đổ xô InSight thu được và gửi về từ sao Hỏa. Các nhà khoa học vẫn chưa rõ nguồn gốc của những âm thanh này .Trái đất cũng có nhiều rung động trên hành tinh, từ tiếng gió rít đến tiếng sóng vỗ bờ. Tuy nhiên, âm thanh thu được từ sao Hoa lại vang ở âm vực cao hơn hầu hết những âm thanh tự nhiên trên Trái đất. ” Âm thanh cực kỳ khó hiểu ” – ông Bruce Banerdt, thành viên trong sứ mệnh InSight, nói hồi tháng 2 .Betelgeuse ” ợ ” ra những luồng khí nóng ( hình trái ) và hình thành đám mây mù ( hình phải ) khiến những quan sát từ Trái đất trông thấy ngôi sao 5 cánh mờ đi – Ảnh : NASA

4. Giải mã bí ẩn về hành vi kỳ lạ của ngôi sao Betelgeuse

Betelgeuse thường nằm trong số những ngôi sao 5 cánh sáng nhất trên khung trời. Tuy nhiên, vào tháng 12-2019, ánh sáng tỏa ra từ ngôi sao 5 cánh này đùng một cái lu mờ đi. Sự biến hóa đã khiến những nhà khoa học quá bất ngờ, cho rằng có lẽ rằng Betelgeuse đang chết dần và sắp nổ tung .Đến tháng 8-2020, NASA công bố một lời lý giải không hề kỳ lạ hơn cho việc đùng một cái mờ đi của Betelgeuse : ngôi sao 5 cánh này đang ” ợ hơi ” .Quan sát từ kính viễn vọng khoảng trống Hubble, những nhà khoa học phát hiện có những luồng khí nóng giải phóng với vận tốc cực nhanh từ phía bầu khí quyển của Betelgeuse hướng ra bên ngoài .Quá trình này hình thành một đám mây mù hoàn toàn có thể chắn ánh sáng thông thường của Betelgeuse và những quan sát từ Trái đất sẽ thấy ngôi sao 5 cánh này mờ đi .Nửa trước được bảo tồn tuyệt vời của con khủng long thời tiền sử bọc giáp nặng hơn một tấn được tọa lạc tại Bảo tàng Royal Tyrell, Canada – Ảnh : Etemenanki3

5. Hé lộ bữa ăn sáng cuối cùng của khủng long bọc giáp

Nửa trước được bảo tồn tuyệt vời của một con khủng long thời tiền sử bọc giáp 110 triệu năm tuổi – với những lớp xương, vẩy và gai nhọn – khiến những nhà khoa học kinh ngạc và thú vị .Con khủng long thời tiền sử này vô tình được khai thác trong một mỏ cát dầu ở Alberta vào năm 2011, và những nhà khoa học phát hiện bữa ăn ở đầu cuối của con vật cũng được giữ nguyên trong dạ dày của nó .

Bụng của khủng long và bằng chứng về loại thức ăn của chúng hiếm khi được bảo tồn. Trong trường hợp này, bữa ăn được bảo quản tốt đến mức những thứ trong dạ dày của nó cho chúng ta biết đây là một loài kén ăn, theo nghiên cứu công bố đầu tháng 6 trên tạp chí Royal Society Open Science.

Con khủng long thời tiền sử, thuộc loài ankylosaur, nặng hơn một tấn với vẻ bên ngoài dữ tợn, nhưng lại chỉ ăn thực vật và đặc biệt quan trọng khoái dương xỉ. Phần thức ăn được dữ gìn và bảo vệ trong dạ dày của con khủng long thời tiền sử này có kích cỡ chỉ bằng một trái banh .

Thành viên Hội Chữ Thập Đỏ quốc tế và Hội Chữ Thập Đỏ Congo gõ cửa từng nhà dân để tuyên truyền cách phòng chống Ebola – Ảnh: GETTY IMAGES

6. Ngăn chặn thành công đợt bùng phát Ebola lớn thứ hai

Vào ngày 25-6, Tổ chức Y tế quốc tế công bố kết thúc đợt bùng phát Ebola lớn thứ hai, làm hơn 3.480 người nhiễm bệnh và gần 2.300 người thiệt mạng. Đợt bùng phát này khởi đầu từ một ổ dịch gần tỉnh Kivu, phía đông Cộng hòa Dân chủ Congo .Ebola là một bệnh sốt xuất huyết với những triệu chứng sốt cao, xuất huyết, suy nhược và phát ban. Bệnh có tỉ lệ tử trận cao, lây qua tiếp xúc trực tiếp giữa người với người, hay máu hoặc chất thải động vật hoang dã .Việc trấn áp dịch tại Kivu đặc biệt quan trọng khó khăn vất vả do tình hình không ổn định ở địa phương, dẫn đến sự thiếu tín nhiệm của dân chúng trước những nỗ lực ngăn ngừa sự lây lan Ebola của cơ quan chính phủ hoặc những tổ chức triển khai quốc tế .Tuy nhiên, với vắc xin mới, những nhân viên cấp dưới y tế do WHO đứng vị trí số 1 đã triển khai chiến dịch tiêm chủng cho toàn bộ những ai hoàn toàn có thể đã phơi nhiễm với virus này. Nỗ lực đã thành công xuất sắc với hơn 300.000 người tiêm chủng .Hộp sọ chưa hoàn hảo có niên đại hơn 2 triệu năm – Ảnh : LiveScience

7. Sọ người Homo erectus cổ xưa nhất

Những mảnh sọ tiên phong được tìm thấy trong khu hang động Drimolen phía tây-bắc Johannesburg, Nam Phi. Những nhà khảo cổ học đã nhầm tưởng chúng thuộc về một con khỉ đầu chó cổ xưa .Tuy nhiên, sau khi khai thác hơn 150 mảnh vỡ để ghép thành hộp sọ, hai sinh viên Jesse Martin và Angeline Leece, theo học tại ĐH La Trobe tại Úc và nằm trong nhóm điều tra và nghiên cứu, đã nhận ra rằng họ đang giữ trong tay hộp sọ của người Homo erectus – giống người có thời hạn sống sót lâu nhất trong số những tổ tiên của loài người .

Hơn nữa, với niên đại hơn 2 triệu năm, hộp sọ này chính là những gì cổ xưa nhất còn sót lại của giống người cổ đại này, theo nghiên cứu công bố ngày 3 – 4 trên tạp chí Khoa học. 

Khám phá này giúp những nhà nghiên cứu liên tục giải thuật thêm thông tin cho cây phả hệ phức tạp của loài người tất cả chúng ta, tìm ra thời gian và nơi chốn mà những ” họ hàng ” cổ đại của tất cả chúng ta Open và tăng trưởng .Hình minh họa một con khủng long thời tiền sử mỏ vịt – Ảnh : Creative Commons

8. Tìm thấy dấu vết ADN trong hóa thạch khủng long

Một nhóm những nhà khoa học từ Mỹ và Trung Quốc ngày 12-1 công bố phát hiện ra ADN và những vật tư di truyền khác được bảo tồn trong hóa thạch của một con khủng long thời tiền sử mỏ vịt 75 triệu năm tuổi, được gọi là Hypacrosaurus .Nhóm nghiên cứu và điều tra vẫn chưa biết cách tách chiết ADN từ những tế bào hóa thạch để hoàn toàn có thể triển khai những điều tra và nghiên cứu chi tiết cụ thể hơn nữa. Dù vậy, phát hiện này cho thấy ADN hoàn toàn có thể sống sót lâu hơn nhiều so với suy đoán trước đây của tất cả chúng ta là khoảng chừng 1 triệu năm .Các nhà khảo cổ học thao tác hơn 100 ngày trong hang động để khai thác những đồ vật có niên đại cách đây 31.000 năm đến 12.500 năm – Ảnh : NBC

9. Khám phá hang động giúp “viết lại lịch sử loài người xuất hiện ở châu Mỹ”

Các đồ vật được khai thác từ hang động Chiquihuite ở Mexico là vật chứng cho thấy loài người đã đến châu Mỹ khoảng chừng 30.000 năm trước, sớm hơn khoảng chừng 15.000 năm so với những giả thuyết trước đây .Các nhà khảo cổ học từng tranh luận về thời gian này. Nhiều người đống ý với giả thuyết rằng loài người Open tiên phong ở châu Mỹ khoảng chừng 13.500 năm trước, khi những tảng băng tan đi và những tuyến đường di cư từ châu Á mở ra .Tuy nhiên, dựa vào nghiên cứu và phân tích những đồ tạo tác gồm những công cụ bằng đá vôi trong hang động Chiquihuite cho thấy chúng có niên đại từ 31.000 năm đến 12.500 năm trước. Phát hiện này chỉ ra rằng con người hoàn toàn có thể đã đến châu Mỹ trước khi những sông băng mở màn tan chảy .Tháp sinh vật biển cao hơn tòa nhà Empire State 102 tầng ở bang Thành Phố New York, Mỹ – Ảnh : MailOnline

10. Rạn san hô cao hơn tòa nhà Empire State 102 tầng của Mỹ

Một nhóm những nhà khoa học Úc đang lập map đáy biển phía bắc rạn sinh vật biển Great Barrier thì phát hiện ” một tòa nhà chọc trời ” bằng sinh vật biển cao 500 m. Đây là công trình tự nhiên tiên phong thuộc mô hình này được phát hiện trong hơn 120 năm qua .

Tháp san hô này nằm trong quần thể gồm 8 tháp san hô tách biệt trong khu vực có Rạn san hô Great Barrier, cung cấp môi trường sống quan trọng cho các sinh vật như rùa và cá mập. 

Nhóm điều tra và nghiên cứu đã lập map rạn sinh vật biển tách biệt này, phát hiện nhiều dạng sống khác nhau đang tăng trưởng mạnh trong hệ sinh thái của rạn sinh vật biển, xác lập được một số ít loài cá mới .

“Nhờ công nghệ mới vận hành như tay, tai và mắt của chúng ta dưới biển sâu nên chúng ta có thể khám phá những những điều trước đây chúng ta không thể làm được” – bà Wendy Schmidt, đồng sáng lập Viện Đại dương Schmidt, nhận định.

Khoa học chụp ảnh ‘chân dung’ thật sự của nhiễm sắc thể, không như trong sách TTO – Trong sách giáo khoa, hình ảnh nhiễm sắc thể của con người thường được minh họa dạng chữ X ‘ như 2 thanh xúc xích gắn vào nhau ’. Nghiên cứu mới gần đây cho thấy trên trong thực tiễn chúng không phải vậy.

Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học