Một phụ nữ châu Phi đang canh tác với những luống đất được cuốc xới
Canh tác, làm đất hay cày cấy, cày bừa, cày ải là việc thực hiện những công việc nông nghiệp nói chung trong đó chủ yếu là việc trồng trọt, cày, bừa, cấy ải trên đất nông nghiệp để thu hoạch hoa lợi của cây lương thực, hoa màu đáp ứng nhu cầu ăn uống và mưu sinh của con người[1] hoặc nhu cầu xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp.[2]
Quá trình canh tác là việc tác động ảnh hưởng vào đất bằng cách rung động cơ học theo những hình thức khác nhau ví dụ điển hình như đào, bới, xới, lật bằng những giải pháp cày xới những con người sử dụng những dụng cụ cầm tay gồm có xúc, cày, bừa, cuốc, xẻng và cào và sự tương hỗ của động vật hoang dã ( gia súc ) hoặc máy móc cơ giới bao như trâu, bò, ngựa, máy cày, máy kéo, ải, bừa đất tích hợp với việc tưới tiêu trải qua mạng lưới hệ thống thủy lợi và việc bón phân, trừ sâu, trừ cỏ dại. [ 3 ]
Làm vườn quy mô nhỏ và sản xuất lương thực quy mô hộ gia đình, sản xuất kinh doanh nhỏ có xu hướng sử dụng các phương pháp quy mô nhỏ hơn nêu trên, trong khi việc canh tác đaị trà có quy mô lớn có xu hướng sử dụng các phương pháp quy mô lớn hơn. Canh tác thường được phân thành hai loại, thâm canh và xen canh, luân vụ.
Bạn đang đọc: Canh tác – Wikipedia tiếng Việt">Canh tác – Wikipedia tiếng Việt
Cày xới lần đầu tiên được thực hiện thông qua lao động của con người, đôi khi liên quan đến nô lệ. Động vật móng guốc cũng có thể được sử dụng để canh tác đất qua việc chà đạp. Cái cày bằng gỗ sau đó được phát minh. Nó có thể được kéo bởi con la, bò, voi, trâu, ngựa hoặc động vật mạnh mẽ tương tự. Khoa học nông nghiệp hiện đại đã giảm đáng kể việc sử dụng đất canh tác. Cây trồng có thể được phát triển trong nhiều năm mà không có đất canh tác thông qua việc sử dụng thuốc diệt cỏ để kiểm soát cỏ dại, giống cây trồng. Và ngày nay khoa học có phương pháp canh tác để giảm thiểu khí thải nhà kính.[3][4]
Đất trồng là một mạng lưới hệ thống sống cũng như những thành phần nhỏ tạo nên đất trồng, hàng triệu loài sinh vật khác nhau, cả lớn và nhỏ, mỗi loại đều rất quan trọng trong việc tái tạo lại dinh dưỡng. Nhiều loại sinh vật đất dựa trên thực vật để sống và đổi lại chúng giúp thực vật sinh trưởng tốt. Chăm bón đất trồng với phân ủ và phân chuồng là chăm bón cho tổng thể những loại sự sống ở trong đất trồng, đất trồng theo đó sẽ chuyển phân chuồng và phân ủ thành thức ăn để thực vật sinh trưởng. Trong đất phải có những khoảng không khí để rễ cây mạnh khoẻ và được cho phép dễ cây đâm xuống dưới để hút nước. Nước phải ngấm đi, nhưng không được quá nhanh .
Trong văn hóa truyền thống[sửa|sửa mã nguồn]
Con trâu đang cày kéoTục ngữ về sản xuất nông nghiệp gồm :
- Cày sâu, cuốc bẩm
- Nhai kỹ no lâu, cày sâu tốt lúa
- Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống
- Con trâu là đầu cơ nghiệp
- Mồng chín tháng chín có mưa/Thì con sắm sửa cày bừa làm ăn/Mồng chín tháng chín không mưa/Thì con bán cả cày bừa đi buôn
- Phân tro không bằng no nước
- Tháng giêng là tháng ăn chơi/Tháng hai trồng đậu, trồng khoai, trồng cà
- Đất thiếu trồng dừa, đất thừa trồng cau
- Mạ úa cấy lúa chóng xanh/Gái dòng chóng đẻ sao anh hững hờ?
- Làm ruộng ăn cơm nằm/Chăn tằm ăn cơm đứng
- Trâu ơi ta bảo trâu này/Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta/Cấy cày giữ nghiệp nông gia/Ta đây trâu đấy, ai mà quản công!
Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học