Phân loại hiện tượng tâm lý – Kipkis

3. Phân loại hiện tượng tâm lý
Có nhiều cách phân loại hiện tượng tâm lý :

3.1. Cách phân loại thông dụng trong các tài liệu tâm lý học

Là việc phân loại các hiện tượng tâm lý theo thời hạn sống sót của chúng và vị trí tương đối của chúng trong nhân cách. Theo cách phân loại này các hiện tượng tâm lý có ba loại chính :- Các quy trình tâm lý ,- Các trạng thái tâm lý ,- Các thuộc tính tâm lý .

• Các quá trình tâm là những hiện tượng tâm lý diễn ra trong thời gian tương đối ngắn, có mở đầu, diễn biến, kết thúc tương đối rõ ràng. Người ta thường phân biệt thành ba quá trình tâm lý:

– Các quy trình nhận thức gồm : cảm xúc, tri giác, trí nhớ, tưởng tượng, tư duy, ngôn từ .- Các quy trình xúc cảm biểu lộ sự vui mừng hay tức giận, thoải mái và dễ chịu hay không dễ chịu, nhiệt tình hay lạnh nhạt …

– Quá trình hành động ý chí.

• Các trạng thái tâm lý là hiện tượng tâm lý diễn ra trong thời gian tương đối dài, việc mở đầu và kết thúc không rõ ràng, như: chú ý, tâm trạng.

• Các thuộc tính tâm lý là những hiện tượng tâm lý tương đối ổn định, khó hình thành và khó mất đi, tạo thành những nét riêng của nhân cách. Người ta thường nói tới bốn nhóm thuộc tính tâm lý cá nhân như: xu hướng, tính cách, khí chất và năng lực.

Có thể trình diễn mối quan hệ giữa các hiện tượng tâm lý bằng sơ đồ sau :
Sơ đồ 1. Mối quan hệ giữa các hiện tượng tâm lý

3.2. Có thể phân biệt hiện tượng tâm lý thành

– Các hiện tượng tâm lý có ý thức .- Các hiện tượng tâm lý chưa được ý thức .Chúng ta có nhiều phân biệt về các hiện tượng tâm lý có ý thức ( được nhận thức, hay tự giác ). Có những hiện tượng tâm lý chưa được ý thức vẫn luôn diễn ra, nhưng ta không ý thức về nó, hoặc dưới ý thức, chưa kịp ý thức. Một số tác giả quốc tế còn chia ý thức thành hai mức : ” vô thức ” và ” tiềm thức “., ” Vô thức ” là những nghành nghề dịch vụ nằm ngoài ý thức, ” khó lọt vào nghành ý thức ( 1 số ít bản năng vô thức, một số ít hành vi lỡ lời, lỡ chân tay ngủ mơ, mộng du … ) và mức độ ” tiềm thức ” là những hiện tượng thông thường nằm sâu trong ý thức, đôi lúc trong những thực trạng nhất định hoàn toàn có thể được ý thức ” chiếu rọi ” tới .

3.3. Người ta còn phân biệt hiện tượng tâm lý thành :

– Hiện tượng tâm lý sôi động : biểu lộ trong hành vi, hoạt động giải trí .

– Hiện tượng tâm lý tiềm tàng: tích đọng trong sản phẩm của hoạt động.

3.4. Có thể phân biệt hiện tượng tâm lý của cá thể với hiện tượng tâm lý xã hội

Như vậy quốc tế tâm lý của con người vô cùng phong phú và phức tạp. Các hiện tượng tâm lý có nhiều mức độ, Lever khác nhau, có quan hệ xen kẽ vào nhau, chuyển hoá cho nhau .

Tác phẩm, tác giả, nguồn

• Tác phẩm: Giáo trình Tâm lý học đại cương
• Tác giả: Nguyễn Xuân Thức (Chủ biên) – Nguyễn Quang Uẩn – Nguyễn Văn Thạc – Trần Quốc Thành – Hoàng Anh – Lê Thị Bừng – Vũ Kim Thanh – Nguyễn Kim Quý – Nguyễn Thị Huệ – Nguyễn Đức Sơn
• Nguồn: Nhà Xuất bản Đại học Sư Phạm, 2007

” Like ” us to know more !

Knowledge is power

Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Khoa học