Dân tộc Tày – Đặc sắc văn hóa của người Tày

Cộng đồng dân tộc Tày cư trú ở vùng núi phía Bắc Việt Nam. Họ sống chủ yếu bằng nghề nông nghiệp lúa nước và trồng các loại cây công nghiệp như thuốc lá, hồi, chè. Cũng như nhiều dân tộc khác, người ta có tín ngưỡng Đa Thần. Thờ cúng và tin vào các thế lực siêu nhiên có tác động đến đời sống của con người.

Văn hóa người dân tộc Tày

Ngoài ra, người Tày còn có một nền văn nghệ truyền thống phong phú và đa dạng. Bên cạnh những thể loại thơ, truyện cổ tích, còn có những làn điệu dân ca. Như hát ru con, hát đám cưới, hát then, hát lượn. Trong đời sống tân tiến, những nét văn hóa dân gian này vẫn được hội đồng người Tày giữ và bảo lưu từ đời này sang đời khác.

Phụ nữ dân tộc Tày

Từ bao đời nay, người Tày ở Thành Phố Lạng Sơn vẫn lưu giữ được những phong tục và truyền thống văn hóa riêng của dân tộc mình. Trong đó không hề không về đến tục thờ chó Ma-hin. Trước cửa chính có mái ấm gia đình đều đặt một con chó đá với tư thế khác nhau. Đó là nét đặc trưng rất dễ nhận thấy khi đặt chân vào bất kể vật lạ nào của người Tày Thành Phố Lạng Sơn. Với hội đồng dân tộc này, chó đá tiếng Tày là Ma-hin có một ý nghĩa vô cùng quan trọng, và có ảnh hưởng tác động sâu đậm so với đời sống.

Theo phong tục Cổ truyền của người Tày, mỗi khi xây nhà mới thì người chủ gia đình sẽ đến nhà thầy cúng xem tuổi, chọn ngày tốt để đục đẽo và rước chó đá  về nhà. Những việc này được làm rất cẩn thận .Bởi người ta quan niệm rằng do đó trước cửa nhà để cai quản cõi âm, mỗi khi có tiếng chó sủa ma quỷ không dám lại gần để làm phải con người.  Đặc biệt, với những nhà có phong thủy xấu thì sự xuất hiện của chó đá lại càng cần thiết. Sau khi đã chọn được ngày tốt, chính người thầy ấy sẽ ra bờ suối tìm đá để đục đẽo chó đá. Tùy vào năm sinh, hướng nhà gia chủ bà thầy sẽ chọn trọng lượng bao nhiêu kilôgam, tư thế nằm hay ngồi của con chó đá.

Chính bởi niềm Tin tuyệt đối vào vai trò giữ yên cửa nhà và Con Chó Đá, mà người ta rất coi trọng chó đá Ma-hin. Vào những ngày rằm và mùng 1 hàng tháng, ngày trọng đại của mái ấm gia đình cho ta cũng được chủ chăm sóc đặc biệt quan trọng. Chỉ một nén hương thôi nhưng trong đó đã tiềm ẩn biết bao tình cảm của người dân tộc Tày với chó đá. Đặc biệt, vào dịp tết cho nó cũng được thực thi những người rất sang trọng và quý phái. trong ngày Tất niên người tất cả chúng ta sẽ đi lấy lá bưởi để tắm cho chó đá nhà mình. Với ý nghĩa, sau một năm lao động khó khăn vất vả sẽ được tắm rửa thơm tho để nghênh đón năm mới. Lá bưởi hái về, sẽ được đun sôi để nguội rồi mới tắm cho chó đá Ma-hin.

Theo quan niệm của người Tày,  lá bưởi có tác dụng trừ tà ,loại bỏ vận đen.  Vì thế, dùng lá bưởi tắm cho chó đá người Tày hi vọng rằng sẽ giúp được nhiều may mắn, tài lộc về nhà.Sau khi đã tắm rửa sạch sẽ, chó đá sẽ được gia chủ quan cho một chiếc khăn đỏ quanh cổ. Có lẽ quàng một chiếc khăn cũng như mặc một chiếc áo mới cho chó đá, trong một sự tôn vinh của người  Tày. Tỏ lòng biết ơn, nó đã đem lại sự may mắn cho gia đình trong năm qua.

Đối với dân tộc quanh năm sống giữa núi rừng, thì niềm tin của họ vào những nghành là rất lớn. Và người dân tộc Tày ở Thành Phố Lạng Sơn đã lấy niềm tin chân thành về điểm này mặt chó đá mang lại để làm đòn kích bẩy niềm tin cho dân tộc mình. Tín ngưỡng thờ chó đá chỉ thấy xác ở 1 số ít vùng miền, chứ không quá phổ biết trong đời sống của người Nước Ta. Dạo Qua phố Nghi Tàm, hoàn toàn có thể dậy khá nhiều cho đã được bày bán trước cửa những shop bán đồ vật thời cổ xưa, và giả của. Loại chó đá này được đục đẽo tự nhiên nên mang lại cảm xúc thân mật quen thuộc của làng quê năm xưa. Những mái ấm gia đình giàu sang, chôn cho nó dễ canh giữ nhà và bộc lộ sự quyền uy, giàu sang của gia chủ. Nhà tử vi & phong thủy, chôn chó đá để đổi khác dương cơ, âm phần tránh được những điều hòa do thời tiết xấu gây ra. Còn dân gian, chân chó đá để xua đuổi tà ma. Có thể thấy rằng, tín ngưỡng thờ chó đá đã có từ rất lâu và cho đến nay vẫn còn được gìn giữ trong văn hóa của người Việt nói chung và người Tày nói riêng. rất khó để chứng tỏ sự mầu nhiệm của tín ngưỡng ngày. nhưng chắc như đinh rằng khi có niềm tin, con người sẽ cảm thấy yên tâm và đời sống tốt đẹp hơn. Và đây chính là giá trị đích thực của tục thờ chó đá trong tâm thức của dân tộc Tày.

Hát Ieu trong văn hóa người Tày

Trong kho tàng văn hóa của dân tộc Tày, thì hát ca dao giao duyên luôn tiềm ẩn nhiều giá trị văn hóa niềm tin rực rỡ. Trong vô vàn những làn điệu dân ca giao duyên của những chàng trai cô gái tày, phải kể đến hát “ Ieu ” – một hình thức giao duyên khá rực rỡ của dân tộc Tày. Đây là thể loại hát dân ca chỉ dành cho người chưa vợ và chưa có chồng. Tuy nhiên vì sức mê hoặc của mô hình dân ca này, những người có vợ có chồng thậm chí còn là những người lớn tuổi đều hoàn toàn có thể hát. Hát Ieu là hình thức đối đáp của một nam một nữ, hoặc một tốp nam nữ vô tình gặp nhau, ở liên hoan, ở chợ, hay vô tình trên đường đi làm nương rẫy. Hát ieu không chỉ là thức hoạt động và sinh hoạt văn hóa, mà còn là công dụng trao đổi tình cảm lứa đôi và là một nét đẹp trong phong tục tập quán của người Tày. Bởi vậy hat ieu còn được ví von như làn điệu quan họ giao duyên của người Tày. Hát ieu có nhiều làn điệu khác với những làn điệu hát khác của người Tày, từ nội dung đến trình tự bài hát, những phương pháp tổ chức triển khai. Ví dụ hát Then là dân ca được truyền từ xưa, lời bài hát đều đã theo khuôn mẫu nhất định. Còn ieu là lời hát đối đáp chỉ Open theo sự ngẫu hứng, một bên ra lời hát còn bên kia phải hát đối đáp lại sao cho hài hòa và hợp lý và thuyết phục. Sao vậy, Ở hát ieu biên độ phát minh sáng tạo, những khẩu thoáng rộng hơn so với những thời đại khác. người tham gia hát phải thật mưu trí, nhạy bén và có tài ứng biến. Hát Ieu giao duyên, còn kết nối nhiều cặp trai gái nên nghĩa vợ chồng. Và có lúc, hát ieu còn thay lời muốn nói để bày tỏ tâm trạng nỗi lòng của mình. Có những lúc, hát ieu diễn ra tại nhà sàn những lúc có khách đến chơi. 5 loại hát ieu được xem như những cung bậc trong thẩm mỹ và nghệ thuật của người Tày

Source: https://sangtaotrongtamtay.vn
Category: Giáo dục